Οι Γιορτές Εξόδου στο Μεσολόγγι είναι μία τελετή Δημόσιας Ιστορίας - που γιορτάζεται με λαμπρότητα στην πόλη- σε ανάμνηση της αιματηρής Εξόδου που πραγματοποίησαν το 1826 οι πολιορκημένοι, από τους Οθωμανούς, πολίτες της. Οι εκδηλώσεις κορυφώνονται το διήμερο Σάββατο του Λαζάρου και Κυριακή των Βαΐων κατά τη διάρκεια του οποίου συρρέουν στην πόλη χιλιάδες επισκέπτες πλέον αυτών που παίρνουν μέρος στα δρώμενα. Μελετήσαμε τη μνημονική αυτή τελετή, εντοπίσαμε τις απαρχές της και τις μεταβολές που οδήγησαν στη σημερινή διαμόρφωσή της. Επιλέξαμε και μελετήσαμε επίσης τους πανηγυρικούς που εκφώνησαν οι δήμαρχοι τα τελευταία είκοσι χρόνια, τις παράλληλες εκδηλώσεις και τη συμμετοχή στο κυρίως σώμα των τελετών και την πομπή, καθώς μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα διοργανώθηκαν οι Ολυμπιακοί αγώνες και η χώρα βίωσε τη βαθιά οικονομική κρίση. Τα δύο αυτά γεγονότα βρίσκονται σε δύο άκρα. Προκάλεσαν εθνική περηφάνια και εθνική ταπείνωση, αντίστοιχα. Διαπιστώσαμε ότι τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά γεγονότα που συνδέονται άμεσα με την αποδοχή ή με την απόρριψη των Ελλήνων από τη διεθνή κοινότητα, συσπειρώνουν και αυξάνουν τη συμμετοχή σε μνημονικές, εθνοποιητικές τελετές. Οι δήμαρχοι της πόλης, στους πανηγυρικούς που εκφώνησαν την περίοδο της ευμάρειας, δε χρειάστηκε να προσθέσουν κάτι δοξαστικό στους λόγους τους. Την περίοδο, όμως, της κρίσης φρόντισαν να υπενθυμίσουν στους «άλλους» τη διαχρονική προσφορά των Ελλήνων στον Ευρωπαϊκό πολιτισμό και να τους υπενθυμίσουν το «χρέος» τους. Οι παράλληλες εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν από τον δήμο, αλλά και πολιτιστικούς φορείς και συλλόγους, φαίνεται ότι επηρεάστηκαν από την κρίση καθότι μέσα στη δεκαετία 2011-2020 αυξήθηκε σταδιακά ο αριθμός τους και οι ημέρες πραγματοποίησής τους, ενώ ταυτόχρονα μειώθηκαν οι κοστοβόρες συμμετοχές. Συμπερασματικά, με την παρούσα εργασία, μελετήθηκαν οι Γιορτές ως εκδήλωση της Δημόσιας Ιστορίας, μέσα από την οποία μπορεί κανείς να προσεγγίσει το πρόσφατο παρελθόν, αλλά και το πώς η τοπική κοινωνία αντιμετωπίζει το ηρωικό, απώτερο παρελθόν της, πώς το προβάλλει, τι προσδοκίες και αποτελέσματα ανακύπτουν από αυτήν τη θεώρηση και εν τέλει πώς διαμορφώνεται η εθνική και τοπική ταυτότητα, αλλά και η ιστορική και συλλογική μνήμη.
The Memorial festival named as “Exodus Celebrations” in Messolonghi is a ceremony of Public History honored in splendidness by the city. The celebratory ritual is in memory of the bloodied event of Exodus which held in 1826 when the besieged -by the Ottomans- citizens decided to leave the city. During the weekend of Lazarus Saturday and Palm Sunday there is the peak of the events during which thousands of visitors flock to the city apart from the number of participants in the celebrations. We studied the aforementioned celebratory ritual of memory and we identified its origins and its alterations that led to its current configuration. We also chose to study the panegyrics (formal public speeches) delivered by the mayors during the celebrations over the last twenty years, the parallel events and the participation in the main events of the celebration and the procession, because during this amount of time Greece organized Olympic Games and the country experienced a deep economic crisis. These two events are at the two edges of our timeframe. These events caused sentiments of national pride and national humiliation respectively. We concluded that events either positive or negative connected directly with the acceptance or the rejection of Greeks by the international community, brought together and increased the participation in memorials and national ceremonies. During the periods of prosperity, city mayors did not have to add glorifying reasons in their speeches. During the periods of crisis, though, they cared to remind “the others” of the timeless contribution of Greeks to the European civilization and point out “their debt”. The parallel events organized by the Municipality of Sacred City of Messolonghi and its cultural institutions and associations seem to have been affected by the crisis as during the decade 2011-2020 their number and days of duration were gradually increased, while at the same time the costly participations decreased. In conclusion, this paper studied the “Exodus Celebrations” as an event of Public History through which one can approach the recent past and how local community perceives the heroic, distant past, how promotes it, what expectations and results emerge from such a view and ultimately how national and local identity, historic and collective memory are being shaped.
Οι Γιορτές Εξόδου του Μεσολογγίου (2000-2020) Η Δημόσια Ιστορία και η συλλογική μνήμη της πόλης