Δημόσια Αρχαιολογία | Αρχαιολογία του πρόσφατου παρελθόντος | Άγιος Νικόλαος Σπερχειάδας | ερειπωμένες εκκλησίες | μνημονικός τόπος | τοπίο μνήμης | δεκαετία 1940 | Κατοχή
64
92
Περιέχει 18 εικόνες
Η παρούσα εργασία επικεντρώνεται στο ζήτημα της αρχαιολογικής διερεύνησης των καταλοίπων του πρόσφατου/σύγχρονου παρελθόντος και του παρόντος. Εξετάζει τις διεπιστημονικές οπτικές που αυτή παρέχει, ιδιαίτερα σε σχέση με την τοπική και τη Δημόσια Ιστορία, καθώς και με τα πεδία των σπουδών μνήμης και διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Επιπλέον, η εργασία επιχειρεί να αναδείξει τις δυνατότητες προσβασιμότητας και συμμετοχικότητας που προσφέρει στις τοπικές κοινωνίες και σε άλλες ομάδες ενδιαφέροντος η διερεύνηση συνόλων της περιόδου.
Σε σχέση με τα παραπάνω, εξετάζονται ως μελέτη περίπτωσης οι ανασκαφικές εργασίες που πραγματοποιήθηκαν το 2018 στον ερειπωμένο ναό του Αγίου Νικολάου Σπερχειάδας. Ο παλιός ενοριακός ναός ανατινάχθηκε από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής στις 18 Ιουνίου 1944 κατά τη διάρκεια εκκαθαριστικής επιδρομής που είχε ως αποτέλεσμα την σχεδόν ολοσχερή καταστροφή της κωμόπολης. Κατά τις δεκαετίες που ακολούθησαν, η εκκλησία δεν αποκαταστάθηκε αλλά διατηρήθηκε στην ερειπιώδη της κατάσταση. Το 2000 ανακηρύχθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο και από το 2018 και εξής βρίσκονται σε εξέλιξη οι εργασίες ανάδειξης.
Η εργασία παρουσιάζει τα προκαταρκτικά αποτελέσματα των ανασκαφών που έλαβαν χώρα στο λόφο του Αγίου Νικολάου. Παράλληλα, περιγράφει το ευρύτερο μνημονικό τοπίο της κωμόπολης που συνδέεται με την περίοδο της Κατοχής, της Αντίστασης και του Εμφυλίου πολέμου. Βασική επιδίωξη είναι να εξετασθούν τα ερείπια μέσα στο ευρύτερο ιστορικό και μνημονικό τους πλαίσιο, και να υπογραμμισθεί ο συμβολικός τους ρόλος ως προς την αντικειμενοποίηση της ιστορικής μνήμης και του συλλογικού τραύματος.
The present dissertation focuses on the archaeological research of the material remains belonging to the recent past and the contemporary era. It revolves around the interdisciplinary perspectives offered, especially in relation to local and public history, as well as in relation to the fields of memory studies and cultural heritage management. Furthermore, the dissertation attempts to put forth the potentials offered to local communities and other interest groups for greater accessibility and participation in the research and the relevant debates.
In order for the above issues to be approached, the 2018 excavations at the ruined church of Aghios Nikolaos in Spercheiada (Phthiotis, Greece) are examined as a case study. The old parish church was exploded during a raid of the German occupation forces on the 18th of June 1944. The same raid resulted in the almost total destruction of the town. During the following decades, the church was left in its ruined state without being reconstructed. In 2000 it was declared a protected historical site and memorial, while enhancement works are still in progress since 2018.
The current dissertation presents the preliminary results of the excavation work undertaken at the site. It further examines the memoryscape of the town of Sperceiada related to the German occupation, the Resistance and the Greek Civil War. The main objectives are to examine the monument within its wider historical and mnemonic context and to highlight its symbolic role as the objectification of historical memory and the communal trauma.
Δημόσια Αρχαιολογία και Αρχαιολογία του πρόσφατου παρελθόντος