Το θέμα αυτής της εργασίας είναι πολύ ιδιαίτερο αλλά και πολύ ενδιαφέρον: αφορά την ανάδειξη και τη διαχείριση του αρχειακού υλικού της εμβληματικής Ένωσης Σμυρναίων στην Αθήνα, έναν τομέα με μεγάλη ιστορία αλλά και πολλά προβλήματα, που συγκροτήθηκε από ανθρώπους της Σμύρνης μετά τα καταστροφικά γεγονότα του 1922. Είχαν αξιόλογο μορφωτικό επίπεδο και στο πλαίσιο της Ένωσης εμφανίζουν πλούσια δραστηριότητα – καθένας στον τομέα που είχε επιλέξει, με σκοπό την παροχή βοήθειας τόσο κατά τη μετεγκατάσταση των προσφύγων στον ελλαδικό χώρο όσο και στην προσπάθεια των τελευταίων να κρατήσουν ζωντανές τις μνήμες, τις παραδόσεις τους και τον πολιτισμό τους.
Στο πρώτο μέρος της εργασίας μου παρουσιάζονται, μέσα από την έρευνα στα αρχεία του συλλόγου, σημαντικά γεγονότα της πολιτιστικής ζωής της Σμύρνης, όπως το ανέβασμα στη σκηνή θεατρικών έργων που παρασταίνονταν και στην Ευρώπη, αλλά και οι εφημερίδες, πολυπληθείς και κομβικής σημασίας στον δημόσιο βίο της πόλης. Όπως σε κάθε μεγάλη πόλη, έτσι και στη Σμύρνη εμφανίζονται σημεία-χωρικοί τόποι συνάντησης και δραστηριοτήτων με διαφορετική σημασιοδότηση για τους ανθρώπους της, για παράδειγμα σχολεία, εκκλησίες, η προβλήτα της Σμύρνης, οι αθλητικοί σύλλογοι, τα οποία και παρουσιάζονται. Αναφέρομαι επίσης στις διαφορετικές μικρές δράσεις που λαμβάνουν χώρα στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια, αφορούν την πόλη της Σμύρνης και, μολονότι σημαντικές, πραγματοποιούνται από διαφορετικούς οργανισμούς και όχι σε συνεργασία μεταξύ τους. Αυτό κάνει τους ανθρώπους της Σμύρνης να χωρίζονται σε υποομάδες, να αναδεικνύουν τα «δικά τους» μικρά προάστια αποσπασματικά και όχι ως οργανικά κομμάτια της συνολικής εικόνας της πόλης.
Ακριβώς αυτή η διαπίστωση οδηγεί στο τελευταίο μέρος του έργου μου, στην εισαγωγή και τεκμηρίωση της πρότασης για τη δημιουργία ενός σχετικού μουσείου στην Αθήνα, τόπο που υποδέχτηκε άλλωστε το μεγαλύτερο μέρος των προσφύγων. Μολονότι δεν πρόκειται για μια καινοφανή ιδέα, επιθυμώ να συνεισφέρω στην επιχειρηματολογία και στις δράσεις που μπορούν να την υλοποιήσουν. Επιγραμματικά μόνο να καταθέσω την άποψη ότι ένα μουσείο, ιδιαίτερα ένα τέτοιο μουσείο, είναι κάτι περισσότερο από μέσο διάσωσης αντικειμένων και κειμηλίων: αποτελεί την Κιβωτό, όπου διατηρούνται στο χρόνο τα πολιτισμικά στοιχεία των ανθρώπων, οι μνήμες, η δημιουργικότητα, τα βιώματά τους. Με την έννοια αυτή είναι σε συνεχή διάλογο με την προσπάθειά τους να διαχειριστούν το παρελθόν τους, να συνειδητοποιήσουν ότι αποτελούν κρίκους σε μια αλυσίδα και να επιλέξουν εκείνα τα στοιχεία που παραμένουν ζωντανά, σε κίνηση και σε εξέλιξη. Η μνήμη είναι ζωντανή όσο υπάρχουν άνθρωποι που πρωτίστως την κουβαλούν στην καθημερινότητά τους ως αυτονόητη συνθήκη και δευτερευόντως στοχάζονται πάνω σε αυτήν.
Το αποτέλεσμα της εργασίας παρουσιάζει ένα σημαντικό πλήθος πληροφοριών από τα αρχεία της Ένωσης Σμυρναίων, που δυστυχώς έχει παραμείνει ανεκμετάλλευτο. Κάτι που θα μπορούσε να γίνει, πιστεύω με πολύ πιο ουσιαστικό και πλούσιο τρόπο όπως παρουσιάζω στο μουσειακό σενάριο.
The subject of this paper is a very special but also very interesting: it concerns the promotion and management of the archival material of the emblematic Union of Smyrna of Athens ( Enwsis Smyrnewn ), a field with long history but also very problematic. It was formed by people of Smyrna after the Catastrophic events of 1922 in Smyrna. They had a remarkable level of education and within the Union they showed rich activity - each in their chosen field of expertise, in order to provide assistance both during the relocation of the refugees to Greece and in the effort of the latter to keep alive the memories, the traditions and their culture.
The first part of my paper presents, through the research in the archives of that association, important events of the cultural life of Smyrna, such as the staging of plays that were performed in Europe, but also the newspapers, numerous and of key importance in the city’s public life. As in any big city, so in Smyrna there are places-spatial meeting places and activities with different meanings for its people, for example schools, churches, the pier of Smyrna, sports club which are presented. I am also referring to the different small actions that have taken place in Athens in the recent years, concerning the city of Smyrna and, although important, are carried out by different organizations and not in cooperation with each other. This makes the people of Izmir divided into subgroups, to highlight “their” small suburbs in fragments and not as an organic part of the overall image of the city. Exactly these findings lead to the last part of my paper, to the introduction and documentation of the proposal for the creation of a relevant museum in Athens, a place that welcomed most of the refugees. Although this is not a new idea, I would like to contribute to the arguments and the actions that can implement it.
Let me just briefly state the view that a museum, especially a museum like the one I am proposing, is more than a means of saving objects and heirlooms: it is the Ark, where people’s cultural elements, memories,creativity, experiences are preserved over time. In this sense they are in a constant dialogue with their effort to manage their past, to realize that they are links in a chain and to choose those elements that remain alive, in motion and in progres. Memory is alive as long as there are people who primarily carry it in their daily lives as a self-evident condition and secondarily reflect on it.
The results of the paper present a significant amount of information from the archives currently located in the Union of Smyrna, which unfortunately have remained unexploited. Something that could be done, I think in a much more substantial and rich way as I present in the museum senario.
Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.
Κύρια Αρχεία Διατριβής
Η βιβλιοθήκη της Ένωσης Σμυρναίων:Ανάδειξη ενός άγνωστου αρχειακού υλικού Περιγραφή: 508041_Κράνιας_Ευάγγελος.pdf (pdf)
Book Reader Μέγεθος: 4.4 MB
Η βιβλιοθήκη της Ένωσης Σμυρναίων:Ανάδειξη ενός άγνωστου αρχειακού υλικού - Identifier: 6516
Internal display of the 6516 entity interconnections (Node labels correspond to identifiers)