«Μία φούχτα σταφίδα για ένα σακί τάλιρα ή ένα τάλιρο για ένα σακί σταφίδα». Οι «περιπέτειες» της Σταφίδας στον Τόπο, στον Χρόνο, στις Αφηγήσεις. Η αποτύπωση τους σε μία πρόταση σχεδιασμού ενός Ψηφιακού Μουσείου Σταφίδας.
A handful of raisins for a sack of thalers or a thaler for a sack of raisins". The "adventures" of Raisin in Place, Time and Narratives. Capturing them in a design proposal of a Digital Raisin Museum. (Αγγλική)
Σταφίδα | Πληθοπορισμός | Κοινωνική Πραγματικότητα | Σταφιδικές Κοινότητες | Ψηφιακό Μουσείο | Ιστορία από τα Κάτω
2
153
14
διαγράμματα, εικόνες, φωτογραφίες
Η δημιουργία του ελληνικού κράτους και η απελευθέρωση του από την Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν συνοδεύτηκε από οικονομική ευμάρεια. Στην συνεχή αυτή οικονομική δυσπραγία η μαύρη σταφίδα, επονομαζόμενη και κορινθιακή, αποτέλεσε τον κύριο παράγοντα εκχρηματισμού της ελληνικής οικονομίας, ενώ η τελευταία προσανατολιζόταν σχεδόν αποκλειστικά σε αυτήν, ειδικά στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, που αποτέλεσε την «χρυσή εποχή» για την σταφίδα, καθώς το σύνολο της παραγωγής της εξαγόταν στις ευρωπαϊκές αγορές. Η σταφίδα, μαύρη ή ξανθιά, συνεχίζει να καλλιεργείται ακόμα και σήμερα σε πολλές περιοχές της χώρας κατέχοντας το δικό της μερίδιο στην σύγχρονη ελληνική οικονομία, συνιστώντας επίσης τον πυρήνα αντίστοιχων κοινοτήτων, οι οποίες μάλιστα μνημονεύουν στο παρόν το «ένδοξο» παρελθόν της.
Η παρούσα εργασία, έχοντας ως αφόρμηση τα παραπάνω, επιχειρεί καταρχάς να φωτίσει τα κυριότερα στοιχεία της κοινωνικής πραγματικότητας που διαμορφώθηκε ουσιαστικά τους δύο τελευταίους αιώνες με άξονα την καλλιέργεια της σταφίδας και τις μεταβολές που επέφερε αυτή η καλλιέργεια στο τοπίο, στον ανθρωπογεωγραφικό χάρτη, στον αστικό χώρο, στις νοοτροπίες, στην καθημερινότητα, στην γλώσσα, στους ήχους και στις γεύσεις. Προσπαθεί, επίσης, να ανιχνεύσει την επιρροή της στην ανθρώπινη δράση, να εξετάσει αν και πώς επέβαλε επιλογές, να αναγνωρίσει τους τρόπους που μνημονεύεται η δράση αυτή, πώς γίνεται αντιληπτή, πώς ανασυγκροτείται στην συλλογική μνήμη, πώς τελικά συγκροτούνται οι κοινότητες της σταφίδας και αφηγούνται αυτό που θεωρούν ιστορία τους.
Η εξέταση αυτή διηθείται μέσα από το φίλτρο του σχεδιασμού ενός ψηφιακού μουσείου για την σταφίδα, στον οποίο σχεδιασμό η παρούσα εργασία επιχειρεί να ιχνογραφήσει, ακροθιγώς, όχι μόνο τις θεματικές του, αλλά και την γενικότερη πολιτική του. Η τελευταία συνίσταται κατά κύριο λόγο από τρία στοιχεία: πρώτον, ότι η αφήγηση του μουσείου θα εστιάσει, χωρίς να αποσιωπήσει τίποτα, στους από κάτω· δεύτερο, ότι σε μεγάλο βαθμό η έκθεση του θα συνδιαμορφωθεί από τα μέλη των σταφιδικών κοινοτήτων πληθοποριστικά· τέλος, ότι θα επιδιώξει να δικτυωθεί έτσι ώστε να συμπεριλάβει στην έκθεση του ένα ευρύτερο πλαίσιο κοινοτήτων που σχετίζονται με αυτές του ελλαδικού χώρου, είτε ως προς το προϊόν, είτε ως προς τις κοινές αναφορές.
The establishment of the Greek state and its liberation from the Ottoman Empire was not accompanied by economic prosperity. In this continuous economic hardship, the black raisin, also called Corinthian current, was the main factor in the financing of the Greek economy, while the latter was oriented almost exclusively to it, especially in the second half of the 19th century, which was the "golden age" for raisins as all its production was exported to European markets. Raisins, black or blonde, continue to be cultivated even today in many parts of the country, occupying its own share in the modern Greek economy, also constituting the core of respective communities, which in fact mention its "glorious" past.
The present work, driven by the above, attempts, firstly, to enlighten the main elements of the social reality that have been formed in the last two centuries with a focus on the cultivation of raisins and the changes brought about by this cultivation in the landscape, in the anthropogeographical map, in the urban space, in mentalities, in everyday life, in language, in sounds and flavours. It also tries to trace its influence on human action, to examine whether and how it imposed choices, to recognize the ways in which this action is mentioned, how it is perceived, how it is reconstructed in collective memory, how, finally, raisin communities are formed and how they narrate what they consider their history.
This examination is filtered through the filter of the design of a digital museum for raisins, in which the design of the present work attempts to trace, barely touching upon, not only its themes, but also its general policy. The latter consists mainly of three elements: first, that the museum narration will focus, without suppressing anything, on the unsung heroes in the history from bellow; second, that, to a large extent, its exhibition will be co-formed by members of the raisin communities; finally, that it will seek to network so as to include in its report a broader framework of communities related to those in Greece, either in terms of product or in terms of common references.
«Μία φούχτα σταφίδα για ένα σακί τάλιρα ή ένα τάλιρο για ένα σακί σταφίδα». Οι «περιπέτειες» της Σταφίδας στον Τόπο, στον Χρόνο, στις Αφηγήσεις. Η αποτύπωση τους σε μία πρόταση σχεδιασμού ενός Ψηφιακού Μουσείου Σταφίδας. - Identifier: 6504
Internal display of the 6504 entity interconnections (Node labels correspond to identifiers)