ΑΝΑΒΟΛΗ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ ΗΛ. ΑΡΧΕΙΟΥ ΕΩΣ 4/2023. Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας αποτελούν τα οδωνυμικά ως αναπαραστάσεις της συλλογικής μνήμης καθώς και οι διαφοροποιήσεις τους ανάλογα με τα πολιτικά και ιδεολογικά συμφραζόμενα. Η ονοματοθεσία δρόμων και μνημείων αποτελεί μία πολιτισμική πρακτική η οποία κανονικοποιεί την εγκεκριμένη εκδοχή της ιστορίας στο αστικό κείμενο και αναδεικνύει την πόλη σε χώρο δημόσιας μνήμης, η οποία διαμορφώνεται από τις πολιτικές ατζέντες των ελίτ. Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια περιόδων κοινωνικο-οικονομικών και γεωπολιτικών μετασχηματισμών, όταν αλλάζουν οι μνημονικές προτεραιότητες, τα οδωνυμικά αποτελούν ένα πολιτικό εργαλείο προώθησης και νομιμοποίησης του νέου πολιτικού και ιδεολογικού συστήματος.
Η παρούσα εργασία επιχειρεί να αναδείξει τις οδωνυμικές μεταλλάξεις ως εκδήλωση του επαναπροσδιορισμού και του συσχετισμού δημόσιου χώρου και ιστορίας, η οποία επανεγγράφεται στους μετασοσιαλιστικούς σχηματισμούς, μελετώντας περιπτώσεις πόλεων στην Ουγγαρία, στην Πολωνία, στη Ρουμανία και στην πρώην Σοβιετική Ένωση. Η νέα ιδεολογική πραγματικότητα απορρίπτει και αφαιρεί το σοσιαλιστικό παρελθόν από το αστικό κείμενο και αντλεί τα νέα οδωνυμικά κυρίως από την προσοσιαλιστική περίοδο, πρακτική που παραπέμπει στη δεύτερη ενότητα υπό εξέταση, δηλαδή, τη μετα-αποικιοκρατική συνθήκη. Στην υποσαχάρια Αφρική τα οδωνυμικά χρησιμοποιήθηκαν από τις αποικιοκρατικές ευρωπαϊκές δυνάμεις, οι οποίες επέβαλλαν τον φυλετικό χωροταξικό διαχωρισμό, ως μέσο ιδεολογικής κυριαρχίας στον δημόσιο χώρο· μετά την ανεξαρτησία τους η Κένυα και η Νότια Αφρική, οι οποίες αποτελούν μελέτες περίπτωσης, επιδόθηκαν στην επανεγγραφή των οδωνυμικών ως μέσο αποποίησης του αποικιοκρατικού καθεστώτος και της ιδεολογίας του και επαναπροσδιορισμού της ταυτότητας των πόλεων και της δημόσιας μνήμης αντλώντας από τον εθνικισμό και τον παναφρικανισμό. Τα μετα-αποικιοκρατικά οδωνυμικά επείχαν θέση μηχανισμού επανόρθωσης και μεταβατικής δικαιοσύνης, όπως και στην περίπτωση των Αφροαμερικανών των ΗΠΑ που αποτελούν την τελευταία ενότητα της εργασίας. Τα οδωνυμικά λειτουργούν ως στρατηγική διεκδίκησης της δημόσιας αναγνώρισης του Κινγκ αλλά και της συμπερίληψης της αφροαμερικανικής ταυτότητας στον δημόσιο χώρο.
The present dissertation focuses on odonymics as representations of collective memory as well as their transformations depending on the political and ideological context. The name-giving of streets and monuments constitutes a cultural practice which canonizes the authorized version of history in the city-text and projects the city as a place of public memory, which is shaped by the political agendas of the elites. More specifically, during socio-economic and geopolitical transformations, when the mnemonic priorities change, odonymics constitute a political tool of promoting and legitimizing the new political and ideological canon.
The current dissertation endeavours to project odonymic change as a manifestation of redefining and interconnecting public space and history, which is re-inscribed in post socialist formations with case studies in Poland, Rοmania and the former Soviet Union. The new ideological reality rejects and removes the socialist heritage from the city-text and draws from the pre-socialist period, a practice that alludes to the second unit under examination that is the post-colonial sub-Saharan Africa. The street names were used by the colonial European hegemonies, who imposed the racial spatial segregation as a means of ideological dominance in the public space; after their independence, Kenya and South Africa, both of which are case studies, resorted to the re-inscription of the street names as a means of renouncing the colonial imposition and its ideology and redefining the identity of the cities and the public memory drawing from nationalism and pan-Africanism. The post-colonial odonymics functioned as a mechanism of reparation and transitional justice, just as in the case of the Afro-Americans in the United States – the last unit of this study. The odonymics operate as a strategy of claiming not only M L King’s public recognition but also the inclusion of the Afro-American community in the public space.
Δημόσια μνήμη και ονοματοθεσίες δρόμων. Μια βιβλιογραφική προσέγγιση