Η παρούσα διπλωματική εργασία διερευνά τις σύγχρονες εκφάνσεις του βιώσιμου πολιτισμού και την προοδευτική του μετάβαση από μια παραδοσιακή, παθητική μορφή τουριστικής κατανάλωσης προς μια βιωματική, συμμετοχική προσέγγιση, με ιδιαίτερη έμφαση στους παραδοσιακούς οικισμούς. Στο πρώτο μέρος, μέσα από τη βιβλιογραφική ανασκόπηση, αναλύεται η πολυδιάστατη έννοια του βιώσιμου πολιτισμού, οι παράγοντες που συνέβαλαν στην εξέλιξή του, καθώς και οι νέες μορφές που αυτός έχει λάβει στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και της εμπειρικής οικονομίας. Εξετάζεται επίσης η έννοια των βιωματικών δράσεων, με έμφαση στη σημασία της αυθεντικότητας, της συμμετοχής και της αισθητηριακής εμπλοκής του ταξιδιώτη, καθώς και οι προκλήσεις που απορρέουν από την εμπορευματοποίηση της πολιτιστικής εμπειρίας. Στο επίκεντρο τίθεται η δυναμική των παραδοσιακών οικισμών ως φορείς πολιτιστικής μνήμης και αυθεντικής ταυτότητας, οι οποίοι μπορούν να αποτελέσουν ιδανικούς προορισμούς βίωσης πολιτιστικών εμπειριών. Τέλος, παρουσιάζεται συνοπτικά η στρατηγική της Περιφέρειας Κρήτης για την ενίσχυση του σύγχρονου πολιτιστικού τουρισμού, ώστε να αξιοποιηθεί το τεράστιο ανεκμετάλλευτο δυναμικό της Κρήτης, που αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα τόπου με κορεσμένη τουριστική εικόνα, λόγω του παράκτιου τουρισμού. Στο τέλος του πρώτου μέρους παρατίθενται τρία παραδείγματα αναβίωσης οικισμού και πολιτιστικών, βιωματικών δραστηριοτήτων στην Κρήτη.

Στο δεύτερο μέρος της εργασίας μελετάται αναλυτικά η αναβίωση του παραδοσιακού οικισμού των Καψαλιανών Ρεθύμνου, ο οποίος επαναχρησιμοποιείται ως ξενοδοχειακό κατάλυμα με βιωματικές δραστηριότητες. Αφού παρουσιαστεί η διαδικασία της αναβίωσης, αναλύεται το συνολικό έργο των Καψαλιανών στον τομέα του βιώσιμου πολιτισμού. Η εργασία καταλήγει με την αποτίμηση του παραπάνω εγχειρήματος και αξιολογεί κατά πόσον είναι εφικτό η σύγχρονη πολιτιστική και βιωματική,  εμπειρία στους παραδοσιακούς οικισμούς να συμβάλλει στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και την ανάδειξη της τοπικής ταυτότητας, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των σύγχρονων πολιτιστικών επισκεπτών.

This dissertation explores the contemporary expressions of sustainable culture and its progressive transition from a traditional, passive form of tourist consumption toward an experiential, participatory approach, with a particular emphasis on traditional settlements. In the first part, through a literature review, the multifaceted concept of sustainable culture is analyzed, along with the factors that contributed to its development, as well as the new forms it has taken in the era of globalization and the experience economy. The notion of experiential activities is also examined, with an emphasis on the importance of authenticity, participation, and the sensory engagement of the traveler, as well as the challenges arising from the commodification of cultural experience. At the core of the discussion lies the potential of traditional settlements as carriers of cultural memory and authentic identity, which can serve as ideal destinations for the experience of cultural activities. Finally, the strategy of the Region of Crete to strengthen contemporary cultural tourism is briefly presented, aiming to tap into the island’s vast, underutilized potential — a place that exemplifies a saturated tourism image due to its coastal tourism development. At the end of the first part, three examples of village revival and cultural, experiential activities in Crete are presented.

The second part of the thesis presents a detailed study of the revival of the traditional settlement of Kapsaliana in Rethymno, which has been repurposed as a hotel accommodation with experiential activities. After outlining the revival process, the overall project of Kapsaliana in the field of sustainable culture is analyzed. The thesis concludes with an evaluation of this initiative and assesses to what extent modern cultural and experiential tourism in traditional settlements can contribute to the preservation of cultural heritage and the promotion of local identity, in accordance with the expectations of today’s cultural visitors.