Η παρούσα εργασία εξετάζει το νομοθετικό πλαίσιο προστασίας των δασικών οικοσυστημάτων και τις επιπτώσεις των επιτρεπτών επεμβάσεων στις δασικές περιοχές, αναλύοντας την εθνική νομοθεσία, τις  μεθόδους προστασίας, καθώς και τις προκλήσεις που συνδέονται με την εφαρμογή αυτών των επεμβάσεων σε ένα μεταβαλλόμενο περιβαλλοντικό και κοινωνικό πλαίσιο. Ειδικότερα, διερευνώνται οι κατηγορίες επεμβάσεων που θεωρούνται επιτρεπτές, καθώς και οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται από το Δικαστήριο για την αξιολόγηση των επιπτώσεών τους.

Η προστασία των δασών δεν σημαίνει την πλήρη αποφυγή οποιασδήποτε ανθρώπινης παρέμβασης, αλλά απαιτεί μια ισόρροπη προσέγγιση που επιτρέπει συγκεκριμένες επεμβάσεις, οι οποίες διασφαλίζουν την αειφορία του οικοσυστήματος χωρίς να το θέτουν σε κίνδυνο. 

H γενική και αόριστη διατύπωση της συνταγματικής διάταξης του άρθρο 24 Συντ. που καθιερώνει τις επιτρεπτές επεμβάσεις σε δάση και δασικές εκτάσεις, καταλείπει χώρο για υπερβολική διεύρυνσή της από τον νομοθέτη και τη διοίκηση, καθώς επί τη βάση της θα μπορούσαν να επιτραπούν χρήσεις που θα οδηγούσαν σε υπέρμετρη υποβάθμιση του δασικού πλούτου.

Για το λόγο αυτό το ΣτΕ έσπευσε εξαρχής να εξειδικεύσει τις προϋποθέσεις μεταβολής του προορισμού των δασών, με ιδιαίτερα αυστηρή κατεύθυνση, προκειμένου να διασφαλίσει το αναγκαίο επίπεδο προστασίας των δασών που επιβάλλει το Σύνταγμα. Η «δασική» νομολογία από τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του ’90 υιοθέτησε μια αυστηρή ερμηνευτική προσέγγιση ως προς τις δυνατότητες επεμβάσεων, προτάσσοντας την απόλυτη συνταγματική προστασία των δασικών οικοσυστημάτων, η οποία επιτάσσει με τη σειρά της τη διατήρηση αναλλοίωτης της μορφής των οικοσυστημάτων αυτών και την απαγόρευση κάθε μεταβολής, προκειμένου να διαφυλαχθεί η οικολογική ισορροπία. Από τη νομολογία της περιόδου εκείνης, διαφαίνεται η αγωνία του ανώτατου διοικητικού δικαστή για το οικολογικό πρόβλημα και την σημαντική καταστροφή που είχε υποστεί ο εθνικός δασικός πλούτος.

Ωστόσο, με το πέρασμα των ετών το ΣτΕ άρχισε να αναζητά μια ισορροπία μεταξύ της προστασίας των δασών και της βιώσιμης ανάπτυξης και να ερμηνεύει το πνεύμα και το νομοθετικό σκοπό της συνταγματικής διάταξης, δίχως να θεωρεί ανεπίτρεπτη την υπέρβαση του γράμματος, προσαρμοσμένο στις νέες κοινωνικοοικονομικές επιταγές υπό την επίδραση της οικονομικής κρίσης αλλά και της αναγνώρισης της ανάγκης προώθησης βιώσιμων τρόπων παραγωγής ενέργειας.

Στο πλαίσιο αυτό, το ΣτΕ επίσης δέχθηκε τη «σχετικοποίηση» της απόλυτης προστασίας των αναδασωτέων εκτάσεων,  αφήνοντας πίσω την τόσο αυστηρή ανάγνωση του άρθρου 117 παρ. 3 Σ, προκειμένου να καταστεί δυνατή η ικανοποίηση κι άλλων σημαντικών αναγκών γενικού συμφέροντος.

This study examines the legislative framework governing the protection of forest ecosystems and the implications of legally permissible interventions in forested areas. It analyses national legislation, the methods of environmental protection employed, and the challenges arising from the implementation of such interventions within a dynamic environmental and socio-political context. Particular emphasis is placed on the categories of interventions deemed allowable, as well as the evaluative methodologies adopted by the judiciary in assessing their environmental impact.

Forest protection does not equate to the absolute prohibition of all human activity but necessitates a balanced approach that accommodates specific interventions, provided they ensure the sustainability of the ecosystem and do not jeopardize its ecological integrity.

The broadly and ambiguously formulated constitutional provision of Article 24, which delineates the scope of permissible interventions in forests and forested lands, has left considerable room for expansive interpretation by both the legislature and administrative authorities. Such interpretative latitude may, in practice, permit land uses that result in significant degradation of forest resources.

To counteract this risk, the Council of State (CoS) promptly undertook to specify, in a restrictive manner, the conditions under which the designated purpose of forest land may be altered, thereby safeguarding the level of forest protection mandated by the Constitution. From the early post-dictatorship years up until the late 1990s, the Court’s jurisprudence adopted a rigorously protective stance, strictly interpreting the scope of permissible interventions and upholding the principle of absolute constitutional protection of forest ecosystems. This approach entailed the preservation of the ecological form and function of such ecosystems, prohibiting any alteration that could compromise ecological equilibrium. The case law of this period reflects the Court’s acute concern regarding the ecological crisis and the substantial degradation suffered by the nation’s forest wealth.

Over time, however, the CoS began to seek a more nuanced balance between the constitutional imperative of forest protection and the emerging need for sustainable development. In doing so, the Court gradually moved beyond a literalist interpretation of the constitutional text, favouring instead a purposive approach that aligned with contemporary socio-economic imperatives—particularly those stemming from the economic crisis and the broader recognition of the need to promote sustainable energy production.

Within this framework, the CoS also endorsed a more flexible interpretation of the absolute protection afforded to reforestable areas, thereby departing from its formerly rigid reading of Article 117(3) of the Constitution, in order to accommodate other compelling public interest objectives.