Περίληψη
Η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου έχει δημιουργήσει μια νέα επιχειρηματική πραγματικότητα, ένα καινοτόμο πλαίσιο αγοράς και έχει επιφέρει ριζικές μεταβολές στον τρόπο, με τον οποίο συναλλάσσονται οι καταναλωτές με τις επιχειρήσεις. Η μαζική χρήση του διαδικτύου και των πλατφορμών έχει δημιουργήσει νέους όρους συναλλαγών, προσδίδοντας νέα χαρακτηριστικά στις συναλλαγές, όπως είναι η ταχύτητα, η ευελιξία και η απουσία χρονικών και τοπικών περιορισμών. Ταυτόχρονα η λειτουργία του διαδικτύου έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση την συλλογή, αποθήκευση και αξιοποίηση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, τα οποία χρησιμοποιούνται, εν προκειμένω, από τις επιχειρήσεις, με σκοπό την καλύτερη παροχή υπηρεσιών προς τους καταναλωτές, αποκτώντας πρόσβαση σε δεδομένα που μπορεί να αποβούν εξαιρετικά χρήσιμα για την επισκόπηση και ιχνηλάτιση των καταναλωτικών συμπεριφορών και προτιμήσεων. Στον αντίποδα αυτή η, εκ πρώτης όψεως, θεμιτή επεξεργασία προσωπικών δεδομένων, μπορεί να οδηγήσει, εάν δεν ελεγχθεί και οριοθετηθεί, σε σοβαρές παραβιάσεις της ιδιωτικής ζωής των ατόμων.
Η έννοια των προσωπικών δεδομένων στο ηλεκτρονικό εμπόριο δεν περιορίζεται απλώς σε πληροφορίες ταυτοποίησης των χρηστών, αλλά επεκτείνεται και σε δεδομένα που παρέχουν πληροφορίες αναφορικά με τις προτιμήσεις και καταναλωτικές συνήθειες, την τοποθεσία των καταναλωτών, ακόμα και την ψυχολογική κατάσταση και συμπεριφορά του χρήστη. Τα προσωπικά δεδομένα αξιοποιούνται για σκοπούς διαφήμισης, η οποία είναι στοχευμένη και ειδικά προσαρμοσμένη στις ανάγκες και προτιμήσεις του καταναλωτή, αποφέροντας έτσι σημαντικά κέρδη στις επιχειρήσεις. Ωστόσο η εκτεταμένη και ανέλεγκτη χρήση και επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων θέτει σε κίνδυνο την ισορροπία μεταξύ της διασφάλισης του επιχειρηματικού συμφέροντος και της προάσπισης των θεμελιωδών δικαιωμάτων των καταναλωτών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αφουγκράστηκε την ανάγκη για αυξημένη προστασία των προσωπικών δεδομένων και προς τούτο εισήγαγε τον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων (GDPR). Σε εθνικό επίπεδο η ελληνική έννομη τάξη προσαρμόστηκε στο ενωσιακό δίκαιο μέσω της θέσπισης του Ν. 4624/2019.
Η παρούσα εργασία αποσκοπεί να εξετάσει το πλαίσιο του ηλεκτρονικού εμπορίου, την ανάπτυξή του και το νομοθετικό πλαίσιο που ρυθμίζει τους κανόνες λειτουργίας του. Επίσης επιχειρείται η διερεύνηση της θέσης του καταναλωτή, ιδίως των δικαιωμάτων του και πως αυτά αποτυπώνονται σε επιμέρους νομοθετήματα. Επιπλέον, διερευνάται το ζήτημα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων του καταναλωτή και αναλύονται επιμέρους ζητήματα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, όπως ενδεικτικά αναφέρονται μεταξύ άλλων τα cookies και η πολιτική απορρήτου.
Τελικός στόχος είναι να αναδειχθεί ο βαθμός της επάρκειας της ήδη υφιστάμενης παροχής προστασίας, να εντοπιστούν τυχόν κενά και αδυναμίες και να διατυπωθούν προτάσεις για μελλοντική έρευνα και διερεύνηση του εν λόγω θεσμικού πλαισίου.
Abstract
The growth of e-commerce has created a new business reality, an innovative market framework, and has brought about radical changes in the way consumers interact with businesses. The widespread use of the internet and platforms has created new terms of trade, giving transactions new characteristics such as speed, flexibility, and the absence of time and location constraints. At the same time, the functioning of the internet requires the collection, storage, and use of personal data, which is used, in this case, by businesses to provide better services to consumers, gaining access to data that can be extremely useful for reviewing and tracking consumer behavior and preferences. On the other hand, this seemingly legitimate processing of personal data can lead, if not controlled and limited, to serious violations of individuals' privacy. The concept of personal data in e-commerce is not limited to user identification information, but also extends to data that provides information about preferences and consumer habits, the location of consumers, and even the psychological state and behavior of the user. Personal data is used for advertising purposes, which is targeted and specifically tailored to the needs and preferences of the consumer, thus generating significant profits for businesses.
However, the extensive and uncontrolled use and processing of personal data jeopardises the balance between safeguarding business interests and protecting the fundamental rights of consumers. The European Union recognized the need for increased protection of personal data and, to this end, introduced the General Data Protection Regulation (GDPR). At the national level, Greek law was adapted to EU law through the enactment of Law 4624/2019.
This paper aims to examine the context of e-commerce, its development, and the legislative framework that regulates its operating rules. It also attempts to investigate the position of the consumer, in particular their rights and how these are reflected in specific legislation. In addition, it examines the issue of consumer privacy and analyzes specific issues related to privacy protection, such as cookies and privacy policy, among others.
The ultimate goal is to highlight the adequacy of existing protection, identify any gaps and weaknesses, and formulate proposals for future research and investigation of this institutional framework.
Full text