Η ενσωμάτωση των αρχών της ποικιλομορφίας, της ισότητας, της
προσβασιμότητας και της συμπερίληψης (DEAI – Diversity, Equity, Accessibility,
Inclusion) στη στρατηγική και τις πρακτικές των σύγχρονων μουσείων αποτελεί
σημαντικό ζήτημα στον σύγχρονο μουσειακό και πολιτισμικό λόγο. Τα μουσεία του
21ου αιώνα καλούνται να μετεξελιχθούν από θεσμούς διατήρησης της πολιτιστικής
κληρονομιάς και παραδοσιακής εκπαίδευσης, σε φορείς κοινωνικής αλλαγής και
διαλόγου, ανταποκρινόμενα στις ανάγκες μιας πλουραλιστικής κοινωνικής σύστασης.
Η παρούσα εργασία εξετάζει τη σχέση μεταξύ του μουσειακού θεσμού και των αρχών
DEAI, λαμβάνοντας υπόψη τη μελέτη περίπτωσης του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης
Τέχνης (ΕΜΣΤ) στην Αθήνα. Στόχος της εργασία είναι η εξαγωγή συμπερασμάτων
σχετικά με τον βαθμό στον οποίο το μουσείο υιοθετεί και εφαρμόζει αυτές τις αρχές
τόσο σε διοικητικό και οργανωτικό επίπεδο όσο και στις εκθεσιακές του πρακτικές
και την επικοινωνία με το κοινό.
Το θεωρητικό πλαίσιο βασίζεται στις σύγχρονες μουσειακές πρακτικές, τη
Νέα Μουσειολογία και τις θεωρίες κοινωνικής δικαιοσύνης στον πολιτιστικό τομέα.
Η μεθοδολογία περιλαμβάνει ποιοτική ανάλυση περιεχομένου, με χρήση του
λογισμικού NVivo, αξιοποιώντας δεδομένα από το επίσημο υλικό του μουσείου, τις
ψηφιακές του αναρτήσεις και άλλες δημόσια προσβάσιμες πηγές. Η ανάλυση
οργανώνεται βάσει τριών θεωρητικών διαστάσεων που ορίζουν την λειτουργία ενός
μουσείου: προσωπικό – ανθρώπινο δυναμικό, εκθεσιακές πρακτικές και σχέση με το
κοινό.
Τα ευρήματα δείχνουν ότι το ΕΜΣΤ έχει πραγματοποιήσει σημαντικά βήματα
προς την ενσωμάτωση των αξιών DEAI, κυρίως μέσω της επικοινωνίας του, των
κοινωνικών του δράσεων και της θεματολογίας επιλεγμένων εκθέσεων. Ωστόσο,
εντοπίζονται ασυνέχειες και περιορισμοί, κυρίως σε σχέση με την εσωτερική
οργανωτική δομή και την ουσιαστική εκπροσώπηση ποικίλων κοινωνικών ομάδων. Η
εργασία καταλήγει με προτάσεις που αποσκοπούν στην εμβάθυνση της
συμπεριληπτικής πολιτικής του μουσείου, ενισχύοντας τον ρόλο του ως θεσμού
κοινωνικής ευθύνης και ενεργού συμμετοχής.

The integration of the values of Diversity, Equity, Accessibility, and Inclusion
(DEAI) into the strategies and practices of contemporary museums represents a key
challenge in the field of museum studies and cultural policy. Museums of the 21st
century are increasingly expected to evolve from custodians of cultural heritage and
traditional educators into institutions of social dialogue and transformation. This study
explores how DEAI principles are incorporated into the structure and operations of
the National Museum of Contemporary Art (EMST) in Athens. Through a case study
approach, it investigates how the museum reflects these principles across three core
dimensions: internal organization and human resources, curatorial and exhibition
practices, and audience engagement.
The research is grounded in theoretical perspectives drawn from New
Museology and critical museum activism. A qualitative content analysis was
conducted using NVivo software, drawing on official documents, online content, and
publicly available material from the museum's digital presence. The findings indicate
a growing commitment by EMST to address social inclusion and diversity,
particularly through its public programming, selected exhibitions, and digital
communication strategies. However, the study also reveals existing gaps and
inconsistencies, particularly in terms of internal institutional diversity and sustained
collaboration with marginalized communities.

The study concludes by offering recommendations aimed at deepening the
museum’s DEAI approach, proposing strategic measures to strengthen its role as a
socially responsive and inclusive cultural institution.