Κατά την διάρκεια της χρονικής περιόδου 2014–2023 στην οποία η παρούσα μελέτη αναφέρεται, η χώρα μας αντιμετώπισε δύο εμφατικές προκλήσεις τόσο στον οικονομικό τομέα, λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης όσο και στον υγειονομικό τομέα με την ανάγκη που δημιουργήθηκε για την διαχείριση της πανδημικής κρίσης που προκάλεσε η COVID-19.

Η παγκόσμια οικονομική κρίση τη δεκαετία 2009-2019 οδήγησε στην επιβολή αυστηρών δημοσιονομικών μέτρων λιτότητας εκ μέρους των κυβερνήσεων, που περιόρισαν τις δημόσιες δαπάνες και τη χρηματοδότηση σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας και επομένως και στον τομέα της υγείας. Αναπόφευκτα οι υγειονομικές μονάδες βρέθηκαν αντιμέτωπες με αυξανόμενες προκλήσεις και μειωμένες χρηματοδοτήσεις, καθιστώντας αναγκαία τη βέλτιστη διαχείριση των διαθέσιμων πόρων. Συνεπώς, η ενίσχυση της αποδοτικότητας των νοσοκομείων αποτέλεσε βασική προϋπόθεση για την ομαλή λειτουργία τους και τη βιωσιμότητα τους και να  μπορέσουν να συνεχίσουν την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών υγείας προς τους δοκιμαζόμενους πολίτες.

Στην συνέχεια στις αρχές του 2020 προέκυψε η πανδημία της COVID-19 η οποία διήρκησε έως το 2023 και προκάλεσε νέες και ανεξερεύνητες μέχρι τότε ανάγκες τόσο σε επίπεδο έρευνας για την ανακάλυψη φαρμάκων και εμβολίων όσο και σε επίπεδο ιατρικών πρακτικών για την αντιμετώπιση της. Οι νέες αυτές ανάγκες οδήγησαν σε αναδιανομή των υφιστάμενων αλλά και την προσθήκη νέων κονδυλίων στον τομέα της υγείας. Επέφερε όμως αλλαγές και στην λειτουργία των υγειονομικών μονάδων. Επομένως και την περίοδο αυτή ήταν βασικά ζητούμενα η βέλτιστη διαχείριση των διαθέσιμων πόρων και η αποδοτική λειτουργία των νοσοκομείων.

Η αξιολόγηση των οικονομικών δεδομένων που προκύπτουν από τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις μιας υγειονομικής μονάδας, σε συνδυασμό με την ανάλυση της αποδοτικότητάς της μέσω αριθμοδεικτών και δεικτών τάσης καθώς και η εξέταση της νοσηλευτικής δραστηριότητας και των δαπανών της, αποτελούν βασικά εργαλεία για την αντιμετώπιση των εμποδίων που επιβραδύνουν την οικονομική της ανάπτυξη, εμποδίζουν την αποδοτική λειτουργία και επομένως την βιωσιμότητα της.

Στα πλαίσια της παρούσας διπλωματικής εργασία επιχειρείται η διερεύνηση της οικονομικής αποδοτικότητας τριών νοσοκομείων της 7ης Υ.ΠΕ. Κρήτης και συγκεκριμένα του Γ.Ν. Ρεθύμνου, του Γ.Ν. Χανίων «Άγιος Γεώργιος» και του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ηρακλείου κατά την περίοδο 2014-2023. Μέσω χρηματοοικονομικής ανάλυσης των οικονομικών τους καταστάσεων, εξετάζεται η επίδραση της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας της COVID-19 στην αποδοτικότητά τους, με σκοπό την αξιολόγηση της διαχείρισης των πόρων και της προσαρμοστικότητάς τους σε αντίξοες συνθήκες.

Η ανάλυση των οικονομικών δεικτών των τριών νοσοκομείων για την εξεταζόμενη περίοδο από το 2014 έως το 2023 καταδεικνύει επιβράδυνση στην ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων μετά το 2018, γεγονός που αποδίδεται σε διαρθρωτικά προβλήματα του δημόσιου τομέα όπως χρηματοδοτικοί περιορισμοί, γραφειοκρατία και αυξημένες ληξιπρόθεσμες οφειλές ως αποτελέσματα της οικονομικής και της υγειονομικής κρίσης. Παράλληλα καταγράφεται μείωση στην ταχύτητα κυκλοφορίας του ενεργητικού, ένδειξη μειωμένης αποδοτικότητας και αύξησης του κόστους λειτουργίας. Η ικανότητα κάλυψης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων παρουσιάζει επιδείνωση στα πρόσφατα έτη, υποδηλώνοντας δυσκολίες στη διαχείριση διαθεσίμων και ενδεχόμενα χρηματοδοτικά ελλείμματα. Σε ότι αφορά την ταμειακή ρευστότητα κανένα από τα νοσοκομεία δεν διατήρησε σταθερά ικανοποιητικά επίπεδα, με τάση μείωσης του σχετικού δείκτη κάτι που δημιουργεί ανησυχίες για τη βραχυχρόνια βιωσιμότητα.

During the period 2014–2023 to which this study refers, our country faced two emphatic challenges both in the economic sector, due to the financial crisis, and in the health sector with the need created to manage the pandemic crisis caused by COVID 19.

The global economic crisis in the decade 2009-2019 led to the imposition of strict fiscal austerity measures by governments, which restricted public spending and funding in all sectors of economic activity and therefore also in the health sector. Inevitably, healthcare units were faced with increasing challenges and reduced funding, making it necessary to optimally manage available resources. Therefore, improving the efficiency of hospitals was a key prerequisite for their smooth functioning and sustainability and to be able to continue providing high-quality health services to suffering citizens.

Then, in early 2020, the COVID-19 pandemic emerged, which lasted until 2023 and caused new and unexplored needs until then, both at the level of research for the discovery of drugs and vaccines and at the level of medical practices to deal with it. These new needs led to a redistribution of existing and the addition of new funds in the health sector. However, it also brought changes in the functioning of health units. Therefore, also in this period, the optimal management of the available resources and the efficient operation of the hospitals were the basic requirements.

The evaluation of the economic data resulting from the financial statements of a health unit, combined with the analysis of its efficiency through figures and trend indicators, as well as the examination of the nursing activity and its expenses, are key tools for addressing the obstacles that slow its economic development, prevent efficient operation and therefore its sustainability.

Within the framework of this diploma thesis it is attempted to investigate the economic efficiency of three hospitals of the 7th Regional Health Office of Crete and specifically the General Hospital of Rethymno, the General Hospital of Chania “Agios Georgios” and the University General Hospital of Heraklion during the period 2014-2023. Through financial analysis of their financial statements, the impact of the economic crisis and the COVID-19 pandemic on their efficiency is examined, in order to assess the management of resources and their adaptability to adverse conditions.

The analysis of the financial indicators of the three hospitals for the period from 2014 to 2023 shows a slowdown in the rate of collection of claims after 2018, which is attributed to structural problems of the public sector such as financial constraints, bureaucracy and increased overdue debts as a result of the economic and health crisis. At the same time, there is a decrease in the speed of asset circulation, an indication of reduced efficiency and an increase in operating costs. The ability to meet current liabilities has deteriorated in recent years, indicating difficulties in cash management and potential funding shortfalls. Regarding cash flow, none of the hospitals maintained consistently satisfactory levels, with a tendency to decrease the relevant indicator, which raises concerns about short-term sustainability.