This thesis explores the multifaceted impact of climate change on the building
materials of Greek cultural monuments, addressing both material vulnerability and the
broader implications for heritage preservation. Focusing on three geographically and
climatically distinct case studies, the Basilica of Saint Achilleios (Prespa), the Sanctuary of Kalapodi (Boeotia), and the Historic Center of Rethymno (Crete)—the study employs an interdisciplinary methodology combining climate modeling, material science, and cultural heritage management.
Utilizing the Heritage Hazard Index (HHI), adapted from Kapsomenakis et al.
(2023), the research assesses risks under two climate scenarios, RCP 4.5 and RCP 8.5, as defined by the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). Key environmental
stressors analyzed include extreme temperature events, precipitation intensity, aridity,
freeze-thaw cycles, wildfire risk, and sea-level rise. The DEAR Clima platform and regional climate projections provided the basis for quantifying and classifying climate threats at each site.
Findings indicate that traditional building materials such as limestone, marble,
mortars, metals, and wood exhibit increasing degradation under projected climatic shifts.
Coastal and urban areas like Rethymno are particularly vulnerable to salt crystallization,
metal corrosion, and thermal cycling, while mountain and inland zones such as Prespa and
Kalapodi are at risk from moisture-related decay, biological colonization, and erosion.
The study concludes that climate change is accelerating the physical deterioration of
Greek monuments, threatening both structural stability and cultural continuity. It
emphasizes the need for climate-adaptive conservation practices, including preventive
maintenance, the use of resilient materials, advanced monitoring systems, and policy
reform. By integrating scientific analysis with heritage management, this research
contributes to national and international efforts to protect cultural assets in an era of
environmental uncertainty and underscores Greece’s role in shaping global heritage
resilience.

Η παρούσα διπλωματική εργασία διερευνά τη σύνθετη επίδραση της κλιματικής
αλλαγής στα δομικά υλικά των ελληνικών πολιτιστικών μνημείων, εστιάζοντας τόσο στην
ευπάθεια των υλικών όσο και στις ευρύτερες επιπτώσεις για τη διατήρηση της πολιτιστικής
κληρονομιάς. Μέσα από τρεις κλιματολογικά και γεωγραφικά διαφοροποιημένες μελέτες
περίπτωσης—τη Βασιλική του Αγίου Αχιλλείου στις Πρέσπες, το Ιερό του Καλαποδίου στη
Βοιωτία και το Ιστορικό Κέντρο του Ρεθύμνου στην Κρήτη—υιοθετείται μια
διεπιστημονική μεθοδολογία που συνδυάζει την κλιματική μοντελοποίηση, την επιστήμη
των υλικών και τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Με τη χρήση του Δείκτη Κινδύνου Κληρονομιάς (HHI), βασισμένου στη
μεθοδολογία των Kapsomenakis et al. (2023), αξιολογούνται οι κίνδυνοι κάτω από δύο
σενάρια της IPCC, RCP 4.5 και RCP 8.5. Αναλύονται παράγοντες όπως ακραία
θερμοκρασιακά φαινόμενα, έντονα επεισόδια βροχόπτωσης, ξηρασία, παγετός-απόψυξη,
κίνδυνος πυρκαγιάς και άνοδος της στάθμης της θάλασσας. Τα δεδομένα προέρχονται από
την πλατφόρμα DEAR Clima και περιφερειακά κλιματικά μοντέλα.
Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι τα παραδοσιακά υλικά — ασβεστόλιθος,
μάρμαρο, κονιάματα, μέταλλα και ξύλο — παρουσιάζουν αυξανόμενη φθορά υπό τις
αναμενόμενες κλιματικές συνθήκες. Αστικά και παράκτια περιβάλλοντα όπως το Ρέθυμνο
είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε κρυστάλλωση αλάτων, διάβρωση μετάλλων και θερμικό
καταπονησμό, ενώ ορεινές και ηπειρωτικές περιοχές όπως οι Πρέσπες και το Καλαπόδι
απειλούνται από υγρασία, βιολογική προσβολή, διάβρωση κτλ.
Η εργασία καταλήγει στην ανάγκη άμεσης εφαρμογής κλιματικά προσαρμοσμένων
πολιτικών και τεχνικών διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς, ενισχύοντας την εθνική
και διεθνή προσπάθεια για την προστασία της μνήμης σε συνθήκες περιβαλλοντικής
αβεβαιότητας.