Η παρούσα διπλωματική εργασία εστιάζει στην εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας στον τομέα των συσκευασιών, με κύριους άξονες τη μείωση, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση. Η κυκλική οικονομία αποτελεί ένα σύγχρονο αναπτυξιακό πρότυπο που σχεδιάστηκε για να αντιμετωπίσει τις ολοένα αυξανόμενες περιβαλλοντικές προκλήσεις, όπως η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, η ρύπανση και η υποβάθμιση των οικοσυστημάτων. Εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης και της πράσινης οικονομίας, προωθώντας την αποδοτική χρήση των πόρων, την παράταση του κύκλου ζωής των προϊόντων και τη μετάβαση από το γραμμικό στο κυκλικό μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης.

Στο πλαίσιο αυτό, η διαχείριση των υλικών συσκευασίας αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς βασίζεται σε τρεις στρατηγικούς άξονες: τη μείωση των περιττών συσκευασιών και του υλικού που χρησιμοποιείται (Reduce), την επαναχρησιμοποίηση συσκευασιών μέσω κατάλληλου σχεδιασμού και κυκλικών επιχειρηματικών μοντέλων (Reuse), και την ανακύκλωση υλικών ώστε να επιστρέψουν στον παραγωγικό κύκλο ως δευτερογενείς πρώτες ύλες (Recycle). Οι πρακτικές αυτές συνιστούν θεμελιώδεις συνιστώσες για την επίτευξη ενός βιώσιμου και περιβαλλοντικά υπεύθυνου συστήματος παραγωγής και κατανάλωσης.

Η μετάβαση προς ένα βιώσιμο μοντέλο διαχείρισης των υλικών συσκευασίας προϋποθέτει όχι μόνο την υιοθέτηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας (μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση), αλλά και την ενσωμάτωση σύγχρονων τεχνολογιών, καινοτομιών και επιχειρηματικών στρατηγικών. Οι εξελίξεις στον τομέα των βιοδιασπώμενων και κομποστοποιήσιμων υλικών αναδεικνύουν νέες δυνατότητες οικολογικού σχεδιασμού, ενώ οι τεχνολογίες «έξυπνης» συσκευασίας (smart packaging), με την αξιοποίηση του Διαδικτύου των Πραγμάτων (IoT), ενισχύουν την ιχνηλασιμότητα, την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των συστημάτων logistics. Παράλληλα, αναδύονται νέα επιχειρηματικά μοντέλα και στρατηγικές βιωσιμότητας που προσαρμόζονται στις απαιτήσεις της πράσινης οικονομίας και της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Ωστόσο, η εφαρμογή αυτών των πρακτικών συνοδεύεται από σημαντικές προκλήσεις. Η συμπεριφορά των καταναλωτών, το κόστος εφαρμογής, η περιορισμένη τεχνολογική υποδομή και η ανάγκη για νέες πολιτικές αποτελούν κρίσιμους παράγοντες που επηρεάζουν την επιτυχία της κυκλικής μετάβασης. Οι καινοτόμες λύσεις και οι προοπτικές ανάπτυξης στο μέλλον εξαρτώνται από τη συνεχή έρευνα, τη διατομεακή συνεργασία και την υιοθέτηση πολιτικών που ενισχύουν τις βιώσιμες πρακτικές σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας των συσκευασιών.

This diploma thesis focuses on applying the principles of the circular economy to the packaging sector, with reduction, reuse, and recycling as its main pillars. The circular economy is a modern development model designed to tackle escalating environmental challenges, such as the over-exploitation of natural resources, pollution, and ecosystem degradation. It falls within the broader framework of sustainable development and the green economy, promoting efficient resource use, extending product life cycles, and enabling the shift from a linear to a circular model of production and consumption.

In this context, the management of packaging materials takes on particular significance, as it rests on three strategic pillars: reducing unnecessary packaging and the material used (Reduce); reusing packaging through appropriate design and circular business models (Reuse); and recycling materials so they return to the production cycle as secondary raw materials (Recycle). These practices are fundamental components for achieving a sustainable and environmentally responsible system of production and consumption.

The shift toward a sustainable model for managing packaging materials requires not only embracing the principles of the circular economy (reduce, reuse, recycle) but also integrating modern technologies, innovations, and business strategies. Advances in biodegradable and compostable materials open up new possibilities for eco-design, while smart packaging technologies leveraging the Internet of Things (IoT) enhance traceability, safety, and logistics efficiency. At the same time, new business models and sustainability strategies are emerging, tailored to the demands of the green economy and environmental regulations.

However, the implementation of these practices faces significant challenges. Consumer behavior, implementation costs, limited technological infrastructure, and the need for new policies are critical factors that influence the success of the circular transition. Innovative solutions and future growth prospects depend on continuous research, cross-sector collaboration, and the adoption of policies that strengthen sustainable practices across the entire packaging value chain.