Η αξιολόγηση στην εκπαίδευση ενηλίκων αποτελεί θεμελιώδες εργαλείο για τη βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου, την προσαρμογή στις ανάγκες των εκπαιδευομένων και τη διασφάλιση της λογοδοσίας. Η αυτοαξιολόγηση, ως αναστοχαστική διαδικασία, επιτρέπει στους εκπαιδευτές να εντοπίζουν τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία της διδασκαλίας τους, προάγοντας τη συνεχή επαγγελματική ανάπτυξη και την αποτελεσματικότητα της μαθησιακής διαδικασίας.

Η διαδικασία αυτοαξιολόγησης στις Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης (Σ.Α.Ε.Κ.) είναι σχετικά πρόσφατηּ·^ּּοι Εκπαιδευτές προβαίνουν σε περιγραφική αυτοαξιολόγηση με συνέπεια να προκύπτουν δυσκολίες και ασάφειες στη διαδικασία. Επίσης, οι εκπαιδευτές των Σ.Α.Ε.Κ. συνδυάζουν χαρακτηριστικά εκπαιδευτών ενηλίκων και εκπαιδευτών επαγγελματικής κατάρτισης ειδικοτήτων. Αυτό το γεγονός απαιτεί εξειδικευμένα εργαλεία αξιολόγησης, τα οποία καλούνται να ανταποκριθούν στις ιδιαιτερότητες λειτουργίας των Σ.Α.Ε.Κ. και του ρόλου των εκπαιδευτών, καθώς και στις απαιτήσεις της εκπαιδευτικής τους δράσης. Μέσω της ανασκόπησης της βιβλιογραφίας διαπιστώθηκε ερευνητικό κενό αναφορικά με το παραπάνω θέμα· ως εκ τούτου, σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού, αξιόπιστου και έγκυρου εργαλείου που να διερευνά τα κριτήρια αυτοαξιολόγησης των Εκπαιδευτές ενηλίκων που διδάσκουν σε Σ.Α.Ε.Κ..

Μεθοδολογικά, η παρούσα μελέτη υιοθετεί συνδυασμό ποιοτικών και ποσοτικών προσεγγίσεων μέσω της ανάπτυξης και επικύρωσης ενός ερωτηματολογίου. Το ερευνητικό εργαλείο βασίστηκε στην ενδελεχή ανάλυση των αξόνων και κριτηρίων που προβλέπονται από τη νομοθεσία, αλλά και την σχετική βιβλιογραφία από το πεδίο της εκπαίδευσης ενηλίκων διασφαλίζοντας έτσι την πλήρη κάλυψη του θεωρητικού και πρακτικού πεδίου της αξιολόγησης. Περιλαμβάνει 24 ερωτήσεις κλειστού τύπου κλίμακας Likert, οργανωμένες σε τρεις βασικούς άξονες: (α) Παρεχόμενο εκπαιδευτικό έργο, με τις κατηγορίες «Προετοιμασία μαθήματος», «Επιστημονική ετοιμότητα και μετασχηματισμός της γνώσης» και «Επίτευξη μαθησιακών αποτελεσμάτων»· (β) Παιδαγωγικό κλίμα και διαχείριση τμήματος, με τις κατηγορίες «Διαχείριση τμήματος και ανάπτυξη κλίματος μάθησης» και «Ενίσχυση ενεργητικής συμμετοχής»· και (γ) Υπηρεσιακή συνέπεια και επάρκεια, με τις κατηγορίες «Εκτέλεση υποχρεώσεων και συμβολή στη λειτουργία της Σχολής» και «Ενημέρωση επίσημων βιβλίων της Σχολής».

Η διαδικασία ανάλυσης και επικύρωσης του ερωτηματολογίου περιλάμβανε τον έλεγχο της φαινομενικής εγκυρότητας, με τη συνδρομή τεσσάρων εμπειρογνωμόνων. Η ποσοτική συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε κατά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο του 2025, με χρήση στρατηγικής δειγματοληψίας ευκολίας. Μέσω στατιστικής επεξεργασίας των απαντήσεων 179 εκπαιδευτών που εργάζονται σε Δημόσιες Σ.Α.Ε.Κ. διερευνήθηκαν οι δείκτες αξιοπιστίας, ενώ για την αξιολόγηση της θεωρητικής συγκρότησης του εργαλείου εφαρμόστηκε επιβεβαιωτική παραγοντική ανάλυση.

Τα αποτελέσματα της μελέτης τεκμηριώνουν τόσο την αξιοπιστία όσο και τη δομική εγκυρότητα του αναπτυγμένου εργαλείου. Το προτεινόμενο μοντέλο των τριών λανθανόντων αξόνων και των επτά επιμέρους κατηγοριών αποτυπώνει με θεωρητική ακρίβεια και εμπειρική επάρκεια τις κεντρικές πτυχές της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου. Η σαφής εννοιολογική αυτονομία και διακριτή συσχέτιση των παραγόντων καθιστούν το ερωτηματολόγιο ένα χρήσιμο εργαλείο αυτοαξιολόγησης για εκπαιδευτές ενηλίκων, με προοπτική εφαρμογής τόσο για εσωτερική όσο και για εξωτερική αξιολόγηση σε δομές επαγγελματικής κατάρτισης ενηλίκων, αλλά και σε ευρύτερα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα.

Τέλος, η μελέτη αναγνωρίζει περιορισμούς που αφορούν το είδος και την επιλογή του δείγματος, τη χρήση αυτοαναφορών και τον συγχρονικό σχεδιασμό, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για μελλοντική έρευνα με ευρύτερα και διαφοροποιημένα δείγματα, διαχρονικές μετρήσεις, βελτίωση της διατύπωσης ορισμένων ερωτήσεων και ενσωμάτωση συμπληρωματικών ποιοτικών δεδομένων.

Evaluation in adult education constitutes a critical mechanism for enhancing instructional quality, aligning educational provision with learners’ needs, and ensuring institutional accountability. Within this context, self-assessment serves as a reflective practice through which educators identify the strengths and weaknesses of their teaching, thereby fostering continuous professional development and improving learning outcomes.

In the Schools of Higher Vocational Training (S.A.E.K.), self-assessment is a relatively recent initiative. Educators currently engage in narrative self-assessment practices, which often lead to inconsistencies and ambiguities in implementation. Moreover, S.A.E.K. instructors operate at the intersection of adult education and vocational training, a dual role that necessitates tailored evaluation tools capable of addressing the unique operational and pedagogical demands of these institutions. A review of the existing literature revealed a notable research gap in this area, underscoring the need for a valid, reliable, and contextually relevant self-assessment instrument for adult educators in S.A.E.K.

This study adopts a mixed-methods design, integrating both qualitative and quantitative approaches to develop and validate a self-assessment questionnaire. The development of the instrument was informed by a comprehensive analysis of legal frameworks and relevant literature in adult education, ensuring theoretical rigor and practical relevance. The questionnaire comprises 24 Likert-scale items organized under three principal dimensions: (a) Provided educational work, with the categories “Lesson preparation,” “Scientific readiness and knowledge transformation,” and “Achievement of learning outcomes”; (b) Pedagogical climate and class management, with the categories “Class management and development of a learning climate” and “Promotion of active participation”; and (c) Professional consistency and competence, with the categories “Fulfillment of duties and contribution to the School’s operation” and “Updating of official School records.”

The process of analyzing and validating the questionnaire included an assessment of face validity, with the assistance of four experts. Quantitative data collection took place during March and April 2025, using a convenience sampling strategy. Through statistical analysis of the responses provided by 179 educators working in Public S.A.E.Ks, reliability indices were examined, while confirmatory factor analysis was conducted to evaluate the theoretical structure of the instrument.

Findings provide robust evidence for the reliability and structural validity of the proposed model. The three latent dimensions and seven subcategories effectively capture core aspects of instructional quality, demonstrating both theoretical soundness and empirical adequacy. The clear conceptual delineation and meaningful interrelations among factors render the questionnaire a valuable self-assessment tool for adult educators, with potential applications in both formative and summative evaluations across adult vocational training and broader educational contexts.

The study concludes by acknowledging limitations related to sample selection, reliance on self-report data, and the cross-sectional nature of the research design. It calls for future studies employing broader and more diverse samples, longitudinal data collection, refinement of item wording, and integration of complementary qualitative evidence.