Η ασφάλεια και υγεία στην εργασία αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα και προϋπόθεση για την αξιοπρεπή εργασία, την παραγωγικότητα και την κοινωνική συνοχή. Η νομοθετική κατοχύρωση της προστασίας των εργαζομένων από επαγγελματικούς κινδύνους αντανακλά τις ιστορικές, κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις κάθε χώρας, ενώ η συγκριτική ανάλυση εθνικών, ευρωπαϊκών και διεθνών προσεγγίσεων καθίσταται σήμερα αναγκαία στο πλαίσιο της ενοποιημένης παγκόσμιας αγοράς εργασίας, η οποία και μεταβάλλεται διαρκώς.

            Η παρούσα Διπλωματική Εργασία επικεντρώνεται στην επιστημονική μελέτη του θεσμικού πλαισίου για την ασφάλεια και υγεία στην εργασία στην Ελλάδα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο διεθνές περιβάλλον, επιδιώκοντας να αναδείξει ομοιότητες, διαφορές, καλές πρακτικές, καθώς επίσης και διάφορες προκλήσεις εφαρμογής. Ειδικότερα, αναλύεται η ελληνική νομοθεσία από τον Ν. 1568/1985 και τον Ν. 3850/2010 έως τις πρόσφατες παρεμβάσεις που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια των ετών 2021-2023, όπου εισάγονται ρυθμίσεις για την τηλεργασία, την ψυχοκοινωνική προστασία αλλά και την καταπολέμηση της παρενόχλησης. Επιπλέον, παρουσιάζεται η ευρωπαϊκή στρατηγική για την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία, εστιάζοντας στην Οδηγία 89/391/ΕΟΚ, ενώ μελετώνται τα διαδοχικά στρατηγικά πλαίσια των περιόδων 2014-2020, 2021-2027, αλλά και η χρήση τεχνικών προτύπων, ενώ καταγράφονται επιμέρους εθνικά μοντέλα εφαρμογής, σε χώρες όπως είναι η Γερμανία, η Σουηδία, καθώς και η Γαλλία. Σε διεθνές επίπεδο, η εργασία επικεντρώνεται στον ρόλο της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, καθώς και στις Συμβάσεις 155 και 187.

            Εν κατακλείδι, παρατίθενται προτάσεις για την ενίσχυση της εφαρμογής της νομοθεσίας στην Ελλάδα, δίνοντας έμφαση στην ανάγκη ενδυνάμωσης των ελεγκτικών μηχανισμών, όπως επίσης και στην υποστήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Τέλος, έμφαση δίνεται στα θεσμικά κίνητρα συμμόρφωσης, όπως επίσης και στην κουλτούρα πρόληψης σε όλα τα επίπεδα του εργασιακού συστήματος.

Safety and health at work is a fundamental human right and a prerequisite for decent work, productivity and social cohesion. Legislation to protect workers from occupational risks reflects the historical, social and economic developments of each country, while a comparative analysis of national, European and international approaches is nowadays necessary in the context of the integrated global labour market, which is constantly changing.

            This Master Thesis focuses on the scientific study of the institutional framework for occupational safety and health in Greece, in the European Union and in the international environment, seeking to highlight similarities, differences, good practices, as well as various implementation challenges. In particular, the Greek legislation from Law 1568/1985 and Law 3850/2010 to the recent interventions that took place during the years 2021-2023, where regulations on teleworking, psychosocial protection and anti-harassment are introduced, is analysed. In addition, the European strategy for occupational safety and health at work is presented, focusing on Directive 89/391/EEC, while the successive strategic frameworks for the periods 2014-2020, 2021-2027, and the use of technical standards are studied, and individual national implementation models in countries such as Germany, Sweden, as well as France are recorded. At the international level, the paper focuses on the role of the International Labour Organisation, as well as Conventions 155 and 187.

            In conclusion, suggestions are provided for strengthening the implementation of legislation in Greece, emphasizing the need to strengthen the control mechanisms, as well as to support small and medium-sized enterprises. Finally, emphasis is placed on institutional incentives for compliance, as well as on a culture of prevention at all levels of the labour system.