Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας αποτελεί η διερεύνηση της ενεργειακής αναβάθμισης υφιστάμενων κτιρίων, μέσα από μια πολυεπίπεδη ανάλυση που περιλαμβάνει την καταγραφή της σημερινής κατάστασης, τις στρατηγικές παρέμβασης, τις τεχνολογικές δυνατότητες, αλλά και την οικονομική και περιβαλλοντική αξιολόγηση. Η μελέτη εστιάζει κυρίως σε κατοικίες, καθώς αυτές αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό του κτιριακού αποθέματος, και συχνά εμφανίζουν σημαντικά ενεργειακά ελλείμματα.

Αρχικά εξετάζεται η σημερινή εικόνα του κτιριακού δυναμικού στην Ελλάδα και την Ευρώπη, αναδεικνύοντας τις κοινές αδυναμίες: παλαιότητα, ανεπαρκής θερμομόνωση και χαμηλές επιδόσεις. Στο πλαίσιο αυτό, παρουσιάζονται βασικά σημεία του θεσμικού και κανονιστικού πλαισίου, όπως ο Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ), οι στόχοι του ΕΣΕΚ και οι ευρωπαϊκές δεσμεύσεις για το 2030.

Ακολουθεί παρουσίαση στρατηγικών ενεργειακής αναβάθμισης, με έμφαση τόσο σε παθητικά μέτρα όσο και σε τεχνικά καινοτόμα συστήματα. Αναλύονται σύγχρονα υλικά όπως τα υλικά αλλαγής φάσης (PCMs), το σκυρόδεμα κάνναβης και το αερόπηγμα, μέσω εφαρμογών με ποσοτικά δεδομένα και πραγματικά παραδείγματα. Παράλληλα, διερευνάται η εφαρμογή του προτύπου Passivhaus, ως μοντέλο υψηλής ενεργειακής απόδοσης προσαρμοσμένο σε διαφορετικά κλιματικά και αστικά περιβάλλοντα.

Τέλος, η εργασία επιχειρεί μια κριτική αποτίμηση των παρεμβάσεων, λαμβάνοντας υπόψη τεχνικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες. Το βασικό συμπέρασμα είναι πως δεν υπάρχει μία καθολική λύση, αλλά ένας συνδυασμός τεχνολογιών και στρατηγικών, προσαρμοσμένος στις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε περίπτωσης. Η βιώσιμη αναβάθμιση απαιτεί τεχνική επάρκεια, θεσμική υποστήριξη και ευρύτερη κοινωνική αποδοχή.

This thesis focuses on the energy retrofit of existing buildings, through a multi-layered analysis that includes an assessment of the current building stock, intervention strategies, technological options, and a combined economic and environmental evaluation. The study concentrates primarily on residential buildings, which make up the largest share of the building stock and often present significant energy deficiencies.

The first part explores the current state of buildings in both Greece and Europe, revealing common weaknesses such as age, insufficient insulation, and low energy performance. Within this context, the analysis includes a review of the regulatory and legislative framework, including the Energy Performance of Buildings Regulation (KENAK), the National Energy and Climate Plan (NECP), and the European targets for 2030.

Next, the study presents energy retrofit strategies, combining passive measures and technological systems. Particular focus is placed on innovative materials, such as Phase Change Materials (PCMs), hempcrete, and aerogel, analyzed through case studies and quantitative performance data. In parallel, the Passivhaus standard is explored as a high-performance design model, especially in Mediterranean and urban contexts.

Finally, the thesis provides a critical evaluation of retrofit interventions, taking into account technical, social, and economic factors. The overarching conclusion is that there is no universal solution, but rather a context-specific synthesis of strategies and technologies. Sustainable retrofit requires technical competence, institutional support, and broader public engagement.