Η μάχη του Μελιγαλά, που έλαβε χώρα τον Σεπτέμβριο του 1944, μεταξύ των δυνάμεων
του ΕΛΑΣ και των Ταγμάτων Ασφαλείας της Πελοποννήσου, και οι εκτελέσεις που
ακολούθησαν, στον χώρο της «Πηγάδας», την επικράτηση του ΕΛΑΣ στη μάχη,
αποτέλεσαν, στα μετεμφυλιακά χρόνια και μέχρι τη μεταπολίτευση, την κορωνίδα της
εθνικόφρονης ρητορικής εναντίον της «κομμουνιστικής βαρβαρότητας». Το 1982, με
απόφαση του Υπουργείου Εσωτερικών, παύει η παρουσία της επίσημης πολιτείας στο
μνημόσυνο που πραγματοποιείται στον χώρο της «Πηγάδας», και η επέτειος περνάει στο
περιθώριο μέχρι τα μέσα του 2000, οπότε και καταγράφεται η άνοδος της ακροδεξιάς στην
Ελλάδα αρχικά με την είσοδο του ΛΑ.Ο.Σ. στην Ευρωβουλή το 2004 και μετέπειτα με την
εμφάνιση της Χρυσής Αυγής στο πολιτικό προσκήνιο.
Με αφετηρία το 2004 η παρούσα μελέτη έχει σκοπό να καταγράψει και να ερμηνεύσει τον
τρόπο με τον οποίο η μνήμη των γεγονότων που έλαβαν χώρα στον Μελιγαλά Μεσσηνίας
εμφανίζεται στην δημόσια σφαίρα έως σήμερα. Αφού τεθεί το ιστορικό πλαίσιο των
γεγονότων του Σεπτέμβριου του 1944 στον Μελιγαλά όπως αυτά έχουν καταγραφεί στην
σύγχρονη ιστοριογραφία, η μελέτη θα καταγράψει τον τρόπο με το οποίο τα γεγονότα
παρουσιάζονται στις ετήσιες μνημονικές τελετές, και στον δημόσιο χώρο από το 2004 έως
σήμερα και θα ερμηνεύσει αυτές τις αναφορές προσπαθώντας να απαντήσει στα εξής
ερωτήματα:
• Ποιοι πολιτικοί χώροι επαναφέρουν και συντηρούν τα γεγονότα του Μελιγαλά στην
δημόσια συζήτηση από το 2004 έως σήμερα;
• Με ποιο τρόπο τα ιστορικά γεγονότα καταγράφονται και αναπαράγονται στην
συλλογική μνήμη του εκάστοτε πολιτικού χώρου και με ποιο τρόπο αυτά διαχέονται
στην δημόσια και επίσημη μνήμη;
• Πως μεταβάλλεται η μνήμη των γεγονότων σε κάθε χώρο σε συνάρτηση με τα
πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα της εκάστοτε περιόδου;
• Με ποιο τρόπο η τρέχουσα επικαιρότητα (παρόν) συνδέεται με τα γεγονότα του
1944 (παρελθόν);

The Battle of Meligalas, which took place in September 1944, between the forces of ELAS
and the Peloponnese Security Battalions, and the executions that followed, in the area of
“Pigada”, the ELAS’s victory in the battle, constituted, in the post-civil war years and until
the post-coup period, the crowning glory of nationalist rhetoric against “communist
barbarity”. In 1982, by decision of the Ministry of the Interior, the presence of the official
state at the memorial service held at the site of “Pigada” ceased, and the anniversary passed
into the margins until the mid-2000s, when the rise of the far right in Greece was recorded,
initially with the entry of LAOS into the European Parliament in 2004 and later with the
appearance of Golden Dawn on the political scene.
Starting in 2004, this study aims to record and interpret the way in which the memory of the
events that took place in Meligalas, appears in the public sphere to this day. After setting
the historical context of the events of September 1944 in Meligalas as they have been
recorded in modern historiography, the study will record the way in which the events are
presented in the annual commemorative ceremonies, and in the public space from 2004 to
the present and will interpret these references by trying to answer the following questions:
• Which political groups restore and maintain the events of Meligalas in the public debate
from 2004 to the present?
• In what way are historical events recorded and reproduced in the collective memory of
each political group and in what way are they diffused in the public and official memory?
• How does the memory of events change in each political group in relation to the political
and social events of each period?
• How is current news (present) connected to the events of 1944 (past)?