Στην εργασία παρουσιάζεται το θεωρητικό πλαίσιο και η εφαρμογή του εκπαιδευτικού προγράμματος που υλοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2024-2025, στο 3ο Γυμνάσιο Αιγάλεω, με επίκεντρο τη μελέτη ενός σε μεγάλο βαθμό αποσιωπημένου γεγονότος που αφορά την τοπική Ιστορία και ανήκει στο ευρύτερο πλαίσιο της ιστορίας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, των ναζιστικών αντιποίνων και εγκλημάτων. Η μελέτη εντάχθηκε ως σύνολο ερευνητικών δραστηριοτήτων στο μάθημα της Ιστορίας της Γ΄  Γυμνασίου και επεκτάθηκε στην ανίχνευση βασικών πτυχών του ευρύτερου ιστορικού πλαισίου, της τραυματικής μνήμης και της μεταμνήμης, με ιδιαίτερα σημαντική παράμετρο αυτής της επιδίωξης τη συνεργασία με αντίστοιχη τάξη Γυμνασίου σε σχολείο στο Βερολίνο (Γυμνάσιο Steglitz, Γ΄ Γυμνασίου Ελληνογερμανικού Τμήματος Ευρωπαϊκού Σχολείου), με στόχο τη διερεύνηση της ματιάς του «άλλου» και τη διεύρυνση του αξιακού/ιδεολογικού ορίζοντα των μαθητών/μαθητριών.

Ακολουθήθηκε μια μεθοδολογία που περιλαμβάνει ποικίλα εργαλεία της ιστορικής έρευνας και διδακτικής, όπως: ερωτηματολόγια για την αρχική διερεύνηση και την τελική αποτίμηση των απόψεων/στάσεων των μαθητών/μαθητριών, σταδιακή διατύπωση ερευνητικών ερωτημάτων, αξιοποίηση ποικίλων ιστορικών πηγών, μελέτη του χώρου και επιτόπια έρευνα, επίσκεψη σε μνημεία και τόπους μνήμης, πραγματοποίηση διαδρομών μνήμης, αξιοποίηση της μεθοδολογίας της Προφορικής Ιστορίας και πραγματοποίηση σχετικών συνεντεύξεων με αυτόπτες μάρτυρες και άλλους/ες πληροφορητές/πληροφορήτριες, δημιουργία αρχείου προφορικών μαρτυριών στο σχολείο. Η συνεργασία των δύο σχολείων περιλάμβανε τη συμπλήρωση κοινών ερωτηματολογίων, διαδικτυακές συναντήσεις/συζητήσεις για την ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών, ανταλλαγή υλικού (κείμενα, φωτογραφίες, συνεντεύξεις) και αντίστοιχη επεξεργασία του.

Επιδιώχθηκε η κινητοποίηση του ενδιαφέροντος των μαθητών/μαθητριών για την Ιστορία ως ενός κρίσιμου και διαρκώς εξελισσόμενου επιστημονικού πεδίου, η καλλιέργεια δεξιοτήτων, κριτικής σκέψης και ιστορικής συνείδησης, η κατανόηση της σημασίας που έχουν η αντιμετώπιση των τραυμάτων, η απόδοση δικαιοσύνης, η αυτογνωσία και ο αλληλοσεβασμός για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του σύγχρονου κόσμου.

The thesis presents the theoretical framework and the implementation of the educational project that was carried out during the school year 2024-2025 at the 3rd High School of Egaleo. The project focused on the study of a largely silenced event that concerns the local history and belongs to the broader context of the history of World War II, the Nazi reprisals and crimes. The project was integrated into the history classes of the 9th grade at the 3rd High School of Egaleo and was expanded to explore key aspects of the wider historical context, traumatic memory, and postmemory. A particularly important aspect of this investigation was the collaboration with an equivalent class at Gymnasium Steglitz-Berlin (9th grade of the Greek-German Department of the State European School) to include the perspective of the “other” and to broaden the students’ historical horizons and values.

The methodology employed incorporated diverse historical research and teaching tools: questionnaires for assessing the initial and final views and experiences of students, gradual formulation of research questions, utilization of diverse historical sources, onsite and fieldwork studies, visits to monuments and places of memory, development of memory routes, introduction to Oral History methodology and interviews with eyewitnesses and other informants, creation of an Oral History Archive at the school. Cooperation between the two schools included common questionnaires, online meetings/discussions to share information and experiences, and exchange of material (texts, photos and interviews), as well as processing this material.

The aims were to stimulate students’ interest in history as a vital and constantly evolving discipline and to cultivate skills, critical thinking, historical awareness, and an understanding of the importance of trauma, justice, self-consciousness, and mutual respect for the protection of human rights and for addressing the challenges of the modern world.