Περιγραφική προσέγγιση της γραμματικής της Νέας Ελληνικής για εκπαιδευτικούς/ ΑΔΕ 60
38
12
Πίνακες, εικόνες
Αντικείμενο μελέτης της παρούσας εργασίας αποτελούν οι μετοχές μεσοπαθητικού παρακειμένου σε -μένος και η χρήση τους στη νέα ελληνική και ειδικότερα οι κληρονομημένοι τύποι με «αναδιπλασιασμό» και «αύξηση» από την αρχαία, επισημαίνοντας ταυτόχρονα την απουσία του φαινομένου του αναδιπλασιασμού στη νέα ελληνική. Αρχικά περιγράφεται η διαδρομή της μετοχής από την αρχαία στη νέα. Στη συνέχεια επισημαίνεται η σύγχυση στην ορολογία και την κατηγοριοποίησή της, ως αποτέλεσμα της αντίθεσης παραδοσιακής και σύγχρονης προσέγγισης. Ακολούθως προτείνεται, σύμφωνα με τις σύγχρονες γλωσσολογικές προσεγγίσεις, ο σχηματισμός της μετοχής μεσοπαθητικού παρακειμένου με βάση την αλλομορφία στη ρηματική βάση, παρατίθενται βασικές συντακτικές της λειτουργίες και επισημαίνονται δυσκολίες ακόμα και στην ορθογραφία λόγω της περίπλοκης διαδρομής της. Στόχος είναι η συγκέντρωση, μελέτη και ανάλυση των «αναδιπλασιασμένων» μετοχών και των μετοχών με «αύξηση» και η διερεύνηση της χρήσης τους στη νέα ελληνική. Καταγράφονται, επομένως παραδείγματα με λειτουργική αλλά και ορολογική χρήση σε ποικίλα θεματικά πεδία και συμφραζόμενα της νέας ελληνικής. Εξετάζονται διτυπίες που παρουσιάζουν οι παραπάνω μετοχές σε συνάρτηση με τη σημασία, τη στερεότυπη χρήση, το ύφος, τη νόρμα, την παραγωγή, το κειμενικό είδος, την περίσταση. Παράλληλα, αναγνωρίζεται η συμβολή τους στην ανάδειξη του χρηστικού στοιχείου και της ποικιλίας της νέας ελληνικής. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω προτείνεται μία διδακτική προσέγγιση, η οποία βασίζεται στην αξιοποίηση των σωμάτων κειμένων που φαίνεται να ενισχύει τη γλωσσική επίγνωση αλλά και το σύνολο της μαθησιακής διαδικασίας.
This study examines the perfect (medio)passive participles ending in -menos in Modern Greek, with a particular focus on inherited participial forms that exhibit reduplication or augment. It simultaneously underscores the absence of reduplication as a productive morphological process in Modern Greek. The study begins by tracing the diachronic development of the participle from Ancient to Modern Greek. Particular attention is paid to the terminological and classificatory ambiguities that emerge from the discrepancies between traditional grammatical frameworks and contemporary linguistic approaches. Subsequently, the formation of the participles is analyzed within the framework of modern linguistic theory, specifically through the lens of allomorphy in verbal stems. The study further outlines the core syntactic functions of these participles and discusses the orthographic challenges that arise from their complex historical evolution. The central aim is to collect, document, and analyze participles that exhibit reduplicated or augmented forms, and to investigate their morphosyntactic and semantic functions in Modern Greek. The analysis is supported by a range of examples illustrating their usage across diverse communicative contexts. The study also considers the existence of doublets —coexisting participial forms— and explores their distribution with respect to semantic distinctions, stereotypical expressions, stylistic variation, normative usage, derivational patterns, and contextual appropriateness. The participles’ role in signaling both functional categories and dialectal or stylistic variation in Modern Greek is also acknowledged. Drawing on these findings, the paper proposes a pedagogical approach to this phenomenon grounded in the use of digital text corpora, which are shown to enhance both linguistic awareness and the language learning process more broadly.
