Διεκδικώντας την πόλη: Αναπλάσεις, ονοματοδοσίες και μνημειοποίηση στη Λευκωσία (1878-1963)

Claiming the city: Development, naming and commemoration in Nicosia (1878-1963) (Αγγλική)

  1. MSc thesis
  2. ΜΑΡΙΟΣ ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ
  3. Δημόσια Ιστορία (ΔΙΣ)
  4. 27 Ιουλίου 2025
  5. Ελληνικά
  6. 86
  7. Ιωάννης Γιαννιτσιώτης
  8. Ιωάννης Γιαννητσιώτης | Χάρης Αθανασιάδης | Αλέξανδρος Τενεκετζής
  9. Λευκωσία, πόλη, μνήμη, χώρος, τόπος, ονοματοδοσία, διεκδίκηση
  10. ΔΙΣ 55 Ιστορία και χώρος
  11. 2
  12. 31
  13. 34
  14. Περιλαμβάνει χάρτες, πίνακες, φωτογραφίες
    • Η ανάληψη της διοίκησης της Κύπρου από τη Μεγάλη Βρετανία (1878), σε συνάρτηση με ευρύτερες κοινωνικοπολιτικές μεταβολές, συνέβαλε στη σταδιακή επέκταση του αστικού ιστού της Λευκωσίας εκτός των τειχών και στη μετατροπή της λειτουργικότητας και της νοηματοδότησής του. Το πρώτο άνοιγμα στα τείχη (1879), σηματοδότησε την απαρχή μιας διαδικασίας αστικής ανάπλασης που περιλάμβανε, μεταξύ άλλων, την μετακίνηση του Βυρσοδεψείου, τη δημιουργία του Δημοσίου Κήπου και την ανέγερση κτιρίων κοινής ωφελείας. Στο πλαίσιο αυτό, η ζώνη δυτικά των τειχών κατέστη σημείο έλξης για μέλη των τοπικών κοινοτήτων, τα οποία προσέδωσαν στον χώρο νέο συμβολικό και κοινωνικό περιεχόμενο, καθιστώντας τον πεδίο διαπολιτισμικής συνύπαρξης, υπό τους όρους της βρετανικής εξουσίας.

      Μετά την ανεξαρτησία (1960), η αντιπαράθεση για τη διαχείριση του αστικού χώρου μπήκε σε μια νέα φάση. Εξετάζοντας το παράδειγμα της οδού Εδουάρδου του 7ου που μετονομάστηκε σε λεωφόρο Μάρκου Δράκου, σε συνδυασμό με την έγερση του ανδριάντα του ομώνυμου ήρωα της ΕΟΚΑ το 1962, καθώς και την βομβιστική επίθεση εναντίον του το 1963, μπορούμε να διερευνήσουμε τις δυναμικές επανανοηματοδοτήσεις του τόπου. Αυτές συνδέθηκαν με το επίμαχο θέμα του καθορισμού των ορίων των χωριστών Δήμων (ελληνικού και τουρκικού)  που προέβλεπε το Σύνταγμα, καθώς και τις ευρύτερες πολιτικές επιτήρησης του φρονήματος της ενδοομάδας και της συμβολικής αντιπαράθεσης με τον «άλλο».

      Η ανάλυση της αλληλεπίδρασης μεταξύ των κοινοτήτων με τις υλικές, λειτουργικές και συμβολικές πτυχές της ζώνης δυτικά των τειχών της Λευκωσίας αναδεικνύει τις πολυεπίπεδες διεργασίες που συμβάλλουν στη μετατροπή ενός χώρου σε πλέγμα αλληλοεπικαλυπτόμενων τόπων. Η παρέμβαση των βρετανικών αρχών στην περιοχή αναδιαμόρφωσε τις προϋπάρχουσες χρήσεις, μετατρέποντάς την, αρχικώς, σε ένα μωσαϊκό συμβίωσης, υπό εποπτεία. Στη μετααποικιακή περίοδο, μέσω της ονοματοθεσίας, των επιτελέσεων και της μνημονικής εγγραφής, οι δύο κυρίαρχες κοινότητες ανακατένειμαν το συμβολικό κεφάλαιο της περιοχής, συγκροτώντας τόπους αμοιβαίου αποκλεισμού και προετοιμάζοντας το έδαφος για τη συγκρουσιακή διεκδίκησή της.

    • The assumption of administrative control over Cyprus by Great Britain in 1878, in conjunction with broader socio-political transformations, contributed to the gradual expansion of Nicosia’s urban fabric beyond the city walls and to a reconfiguration of the space’s functionality and meaning. The first cutting on the walls, in 1879, marked the beginning of a process of urban redevelopment that included, among other gestures, the relocation of the Tannery, the creation of the Public Garden and the construction of public utility buildings. Within this context, the zone west of the walls became a point of attraction for members of the local communities, who endowed the area with new symbolic and social significance, transforming it into a site of intercultural coexistence, under the terms of British authority.

      Following independence in 1960, contestation over the management of urban space entered a new phase. Examining the case of Edward VII Street, which was renamed to Markos Drakos Avenue, alongside the erection of a statue commemorating the eponymous EOKA hero in 1962 and the subsequent bombing of the monument in 1963, enables us to explore the dynamics of place re-signification. These processes were intertwined with the contentious issue of delineating the boundaries of the separate (Greek and Turkish) municipalities, as stipulated by the Constitution, as well as with broader political practices of intra-group ideological surveillance and symbolic confrontation with the "Other".

      An analysis of the interaction between the communities and the material, functional and symbolic dimensions of the zone west of Nicosia’s walls reveals the multi-layered processes that contribute to the transformation of a space into a network of overlapping places. The British authorities’ intervention in the area reshaped pre-existing uses, initially rendering it a mosaic of supervised coexistence. In the postcolonial period, through acts of naming, performative practices, and memorial inscription, the two dominant communities redistributed the symbolic capital of the area, creating places of mutual exclusion and laying the groundwork for a confrontational contestation over it.

  15. Hellenic Open University
  16. Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 4.0 Διεθνές