Περίληψη

Σκοπός της παρούσας  διπλωματικής εργασίας είναι η διερεύνηση των στάσεων των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες  πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, απέναντι στις γλωσσικές  ποικιλίες. Εξετάζεται ο ρόλος και η επίδραση των διαλέκτων στη γλωσσική και μαθησιακή πορεία  των μαθητών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη μάθηση όπως για παράδειγμα  μαθητές με διαταραχή της ανάγνωσης, δυσλεξία, διαταραχή της γραπτής έκφρασης, δυσγραφία, δυσορθογραφία, ΔΕΠ-Υ .

Το ερευνητικό μέρος της εργασίας αφορά στην κατανόηση των μαθητριών και μαθητών της σημασιολογικής ερμηνείας του όρου διάλεκτος και τη διαφοροποίηση με τον όρο  Κοινή ελληνική – πρότυπη γλώσσα.  Στη διαμόρφωση αντιλήψεων , στερεοτύπων , στάσεων των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες  στη διδασκαλία των γλωσσικών ποικιλιών τόσο στο πλαίσιο της εξατομικευμένης διδασκαλίας και ενίσχυσης της γλώσσας όσο και στο ευρύτερο σχολικό περιβάλλον. Βασίζεται σε ποσοτικά δεδομένα που συλλέχθηκαν μέσω ερωτηματολογίων  στους μαθητές πριν και μετά τη διδακτική διαδικασία. Η διδασκαλία πλαισιώθηκε με δυο παραμύθια σε κρητική και ποντιακή διάλεκτο για τους μαθητές του δημοτικού. Επιλέχτηκε  απόσπασμα από ‘’Τα χοχλιδάκια’’ του Σταύρου Τζανή σε κρητική διάλεκτο και το παραμύθι ποντιακής παράδοσης, ‘’της φύσης το χαΐφ’’. Για τους μαθητές του γυμνασίου επιλέχτηκε το τραγούδι ‘’Αχερόμπασμαν’’ του Αλκίνοου Ιωαννίδη, σε κυπριακή διάλεκτο καθώς και απόσπασμα από τη‘’Λυκοχαβιά’’ του Κωνσταντίνου Μπαρμπάτση, διήγημα γραμμένο  με έντονη προφορικότητα από την  ντοπιολαλιά της Αιτωλοακαρνανίας.

Τα ευρήματα της μελέτης αναδεικνύουν τον ενισχυτικό ρόλο της διδασκαλίας  και χρήσης της διαλέκτου από τις μαθήτριες και τους μαθητές  με μαθησιακές δυσκολίες αλλά και την ανάγκη πρακτικών ένταξης και υποστήριξής τους στα ειδικά κέντρα και το σχολικό περιβάλλον. Ύψιστη σημασία αποτελεί η έγκυρη, έγκαιρη διάγνωση και αξιολόγηση, εφαρμόζοντας  ταυτόχρονα τη διαφοροποιημένη και υποστηρικτική παρέμβαση. Τα παιδιά είναι σε θέση να κατανοούν την έννοια διάλεκτος η οποία διαφοροποιείται από την κοινή, πρότυπη γλώσσα που διδάσκονται καθώς διάκεινται θετικά απέναντι σε αυτόν που διαφοροποιείται γλωσσικά , αναδεικνύοντας την αξία ένταξης των γλωσσικών ποικιλιών στην διαδικασία της μάθησης.

 Οι παιδαγωγικές πρακτικές που προάγουν τη συμπερίληψη και αξιοποιούν τη γλωσσική ποικιλομορφία ως μέσο ενδυνάμωσης  και ενίσχυσης της γλωσσικής ανάπτυξης των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες μπορούν να συμβάλλουν στην ισότιμη πρόσβαση κατά την εκπαιδευτική διαδικασία.

Abstract

The purpose of this study is to investigate the attitudes of primary and secondary school students with learning disabilities towards linguistic and geographical varieties. It examines the role and impact of dialects on the linguistic and learning path of students with disabilities such as students with reading disorder, dyslexia, written expression disorder, dysgraphia, dysorthography, as well as ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder).

The research part of the project entails the students' understanding of the semantic interpretation of the term dialect and the differentiation with the term Common Greek - standard language. Moreover, it refers to  the formation of perceptions , stereotypes and attitudes of children with learning difficulties in the teaching of language varieties, both in the context of individualized language teaching and reinforcement, as well as in the wider school environment. It is based on quantitative data collected through questionnaires administered to students before and after the teaching process.

The teaching was conducted by reading two fairytales in the Cretan and Pontian dialect to primary school students. An excerpt was chosen from ''The Chochlidakia'' by Stavros Tzanis in the Cretan dialect as well as the tradiotional Pontian fairytale ''The Haif of Nature''. For the high school students, the song ''Acherobasman'' by Alkinoos Ioannidis, in the Cypriot dialect, was chosen, as well as an excerpt from ''Lycohavia'' by Konstantinos Barbatsis, a short story written with a strong  linguistic orality originated from the Aitoloakarnania folklore.

The findings of the study highlight the contributory role of the teaching and use of the dialect by students with learning disabilities and the need for integration and support practices in special centres as well as within the school environment.Valid, timely diagnosis and assessment, while applying differentiated and supportive intervention are of utmost importance.As long as children are able to understand the concept of dialect which is differentiated from the common, standard language they are taught, they tend to have a positive attitude towards the linguistically differentiated variations of the language , highlighting the value of integrating linguistic varieties in the learning process.

Educational practices that promote inclusion and use linguistic diversity as a means of empowering and enhancing the language development of children with learning disabilities,can contribute to equal access to the educational process.