Για σχεδόν έξι δεκαετίες, η μνήμη του Ολοκαυτώματος, υπήρξε περιθωριοποιημένη από την δημόσια και θεσμική συζήτηση σε πολλές χώρες, μεταξύ αυτών και της Ελλάδας. Η σιωπή γύρω από αυτό το τραυματικό γεγονός, είτε ως αποτέλεσμα συνειδητής επιλογής είτε λόγω πολιτικών σκοπιμοτήτων, καθυστέρησε την αναγνώριση του αντίκτυπου του Ολοκαυτώματος στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία και πολιτική σκηνή.

Η παρούσα διπλωματική εργασία επιχειρεί να διερευνήσει τον ρόλο του Ελληνικού Κοινοβουλίου στη διαχείριση και θεσμοθέτηση της μνήμης του Ολοκαυτώματος, εστιάζοντας στην ιδιαίτερη βαρύτητα που αποκτά ως εργαλείο πολιτικής πράξης. Η θέσπιση της 27ης Ιανουαρίου ως Ημέρας Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος το 2004 σηματοδοτεί την αφετηρία της θεσμικής κατοχύρωσης στην Ελλάδα. Η εργασία παρακολουθεί την εξέλιξη της συγκεκριμένης Επετείου, από την καθιέρωσή της μέχρι σήμερα (2024), και εξετάζει τις μνημονικές εκδηλώσεις στις τρεις μεγαλύτερες εν ενεργεία εβραϊκές κοινότητες της χώρας σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Λάρισα, ώστε να προσφέρει μια αντιπροσωπευτική αποτύπωση. Με γνώμονα την ανάλυση των ομιλιών, των τελετουργιών και των δράσεων που σχετίζονται με την επέτειο, εξετάζονται οι ιδεολογικές, πολιτικές συνιστώσες της θεσμοθετημένης μνήμης. Η κορύφωση της επίσημης μνήμης θα επέλθει με την άτυπη καθιέρωση ειδικών συνεδριάσεων την Ολομέλεια της Βουλής.

Περαιτέρω, διερευνάται μια άλλη σημαντική νομοθετική πρωτοβουλία που προωθήθηκε από το Ελληνικό Κοινοβούλιο, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών, η οποία αφορά την απόδοση εκ νέου της Ελληνικής Ιθαγένειας στους επιζώντες και τους απογόνους θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Η ανάλυση εστιάζει στις νομοθετικές διαδικασίες, τους στόχους αυτής της πρωτοβουλίας, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της ιστορικής δικαιοσύνης και της θεσμοθετημένης μνήμης.

Ο βασικός στόχος της παρούσας εργασίας είναι να αναλύσει τον ρόλο του Ελληνικού Κοινοβουλίου στη θεσμοθέτηση και διαχείριση της μνήμης του Ολοκαυτώματος, προσφέροντας μια εις βάθος ανάλυση των κοινοβουλευτικών συζητήσεων, των επετειακών τελετών και των σχετικών πολιτικών λόγων.

For approximately six decades, the memory of the Holocaust remained marginalized in public and institutional discourse in many countries, including Greece. The silence surrounding this traumatic event, whether as a result of a conscious choice or due to political considerations, delayed the recognition of the Holocaust's impact on contemporary Greek society and the political scene.

This thesis seeks to investigate the role of the Hellenic Parliament in the management and institutionalization of Holocaust remembrance, focusing on the particular significance it acquires as a tool of political action. The establishment of January 27 as the Holocaust Remembrance Day for Greek Jewish Martyrs and Heroes in 2004 marks the starting point of institutional recognition in Greece. The study traces the evolution of this commemoration, from its establishment to the present day (2024), and examines memorial events in the three largest active Jewish communities in the country—Athens, Thessaloniki, and Larissa—in order to provide a representative depiction. By analyzing speeches, rituals, and activities related to the anniversary, the thesis explores the ideological and political dimensions of institutionalized remembrance. The culmination of official remembrance is observed in the informal establishment of special sessions in the plenary of the Parliament.

Furthermore, another significant legislative initiative promoted by the Hellenic Parliament, in collaboration with the Ministry of the Interior, is examined. This initiative concerns the reinstatement of Greek citizenship for Holocaust survivors and their descendants. The analysis focuses on the legislative processes, the objectives of this initiative, and how it fits into the broader framework of historical justice and institutionalized memory.

The primary aim of this study is to analyse the role of the Hellenic Parliament in the institutionalization and management of Holocaust remembrance, offering an in-depth examination of parliamentary debates, commemorative ceremonies, and related political discourse.