Οι κοινωνικοί αγώνες στη μετεμφυλιακή Ελλάδα αναπτύσσονται μέσα στο πολιτικό δίπολο της «βαθιάς» Δεξιάς και της εκτός νόμου ΕΑΜμικής Αριστεράς που προσπαθούσε να ανασυνταχθεί μέσα σε ένα περιβάλλον καταστολής, αστυνομικής τρομοκρατίας και διώξεων. Στη δεκαετία του 1950 οι κοινωνικοί αγώνες είναι σαφώς περιορισμένοι, κυρίως εξαιτίας του καταπιεστικού καθεστώτος της μετεμφυλιακής δεξιάς. Δεν είναι τυχαίο που οι πιο σημαντικές διαδηλώσεις που γίνονται στη δεκαετία αυτή είναι για την Κύπρο, που σηματοδοτείται ως εθνικό θέμα. Τη δεκαετία του 1960, μετά την επανασύνταξη της Αριστεράς που εκφράστηκε με την εκλογική άνοδο της ΕΔΑ το 1958, παρατηρούνται μαζικές κοινωνικές κινητοποιήσεις και αγώνες. Συμβολικό σημείο αφετηρίας της έκρηξης αυτής ήταν η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη.
Στην παρούσα εργασία θα επιχειρηθεί να παρουσιαστεί το αποτύπωμα της μνήμης της πολιτικής δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη το 1963 και εν γένει της ζωής και της δράσης του στους μετέπειτα κοινωνικούς αγώνες. Η παλλαϊκή συμμετοχή του ελληνικού λαού στην κηδεία του Λαμπράκη ανέδειξε τα αιτήματα για δημοκρατία, δικαιοσύνη, ειρήνη και εθνική ανεξαρτησία.
Βασική επιδίωξη της εργασίας είναι η διερεύνηση της κεφαλαιοποίησης της μνήμης του Λαμπράκη τόσο από τη Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη (ΔΝΛ) όσο και από το Κίνημα Ειρήνης στο οποίο υπήρξε πρωτεργάτης. Η ΔΝΛ αγωνίστηκε για τον εκδημοκρατισμό της ελληνικής κοινωνίας, την εθνική ανεξαρτησία και την κοινωνική δικαιοσύνη αναδεικνύοντας με τις δράσεις της την ιστορική συνείδηση και τη συλλογική μνήμη.
Η πρωτοπορία του νέου κινήματος έγκειται στη μαζικοποίηση, την πολιτιστική εκπαίδευση των νέων, τη δημοκρατική οργάνωση, την κοινωνική συμμετοχή, κ.ά. προωθώντας το όραμα για ένα διαφορετικό πολιτικό και κοινωνικό μέλλον στην Ελλάδα. Η μνήμη της δολοφονίας Λαμπράκη αναδεικνύεται τόσο στο συμβολικό πλαίσιο όσο και στην ανάδειξη νέων συλλογικών ταυτοτήτων.
Το Κίνημα Ειρήνης στην Ελλάδα συνεχίζει μέχρι σήμερα τις Μαραθώνιες Πορείες Ειρήνης στα βήματα του Α΄ Μαραθωνοδρόμου για την ειρήνη Λαμπράκη, επαναπροσδιορίζοντας τις διεκδικήσεις του στο σύγχρονο παγκόσμιο γίγνεσθαι που βρίσκεται στη δίνη ιμπεριαλιστικών πολέμων και κάτω από την απειλή πυρηνικού ολέθρου.

Social struggles in post - civil - war Greece are developed within the political dipole of the “deep” Right and the outlawed EAM - associated Left, which was struggling to reorganize itself in a context of repression, police terror, and persecutions. In the 1950s, social struggles are clearly limited, mainly, due to the oppressive regime of the post - civil - war Right. It is no coincidence that the most significant demonstrations during that decade concern Cyprus, which becomes a national issue. Only in the 1960s - after the reconstitution of the Left which is reflected in EDA’s electoral rise in 1958 - are massive social mobilizations and struggles witnessed. The symbolic starting point of that surge is the assassination of Grigoris Lambrakis.
The present thesis aims to examine the imprint of the memory of Grigoris Lambrakis’s political assassination in 1963 and, more broadly, the effects of his way of living and his course of action in subsequent social struggles. The massive participation of the Greek people in Lambrakis’s funeral highlights the claims for democracy, justice, peace, and national independence.
The main objective of this work is to investigate how Lambrakis’s memory is capitalized upon both by the Lambrakis Democratic Youth (LDY) and by the Peace Movement which he was a leading figure in. The Lambrakis Democratic Youth fights for the democratization of the Greek society, its national independence and social justice, drawing attention - through its action - to the notions of historical consciousness and collective memory.
The pioneering element of this new movement lies in its expansion via the social participation, the youths’ cultural education and its organization based on the principles of democracy. Thus, it promotes the vision of a different political and social future in Greece.

The memory of Lambrakis’s assassination stands out both in its symbolic dimension and within the emergence of a new collective identity.
To this day, the Peace Movement in Greece continues to hold Marathon Peace Marches following the steps of Lambrakis, the “First Marathon Runner for Peace,” reshaping its claims within the contemporary global context that is drown into the vortex of imperialistic wars and functions under the threat of a nuclear catastrophe.