Εισαγωγή: Ο πληθυσμός των ηλικιωμένων τα τελευταία χρόνια αυξάνεται με ραγδαίους ρυθμούς με αποτέλεσμα τα φαινόμενα της πολυνοσηρότητας και της επακόλουθης πολυφαρμακίας να λαμβάνουν μεγάλες διαστάσεις. Η πολυνοσηρότητα ορίζεται συνήθως ως η παρουσία δύο ή περισσότερων χρόνιων νοσημάτων και η πολυφαρμακία ως η καθημερινή λήψη 5 ή περισσότερων φαρμάκων. Στη διεθνή βιβλιογραφία υπάρχουν μεγάλες διακυμάνσεις στα ποσοστά της πολυφαρμακίας και της πολυνοσηρότητας ανάλογα με τις παραμέτρους της έρευνας. Η πολυφαρμακία λαμβάνει ποσοστά 4%-96,5% και η πολυνοσηρότητα 10,7%-91%. Η πολυφαρμακία αυξάνεται με την ηλικία και την αύξηση του αριθμού των νοσημάτων, ενώ δεν παρατηρούνται σημαντικές διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα. Η πολυφαρμακία έχει σοβαρές επιπτώσεις, όπως ανεπιθύμητες ενέργειες και αλληλεπιδράσεις και συνδέεται με γηριατρικά σύνδρομα, όπως η ευπάθεια, οι πτώσεις και οι νοσηλείες. Η πολυνοσηρότητα συνδέεται, επίσης, ισχυρά με την ηλικία και είναι συχνότερη στις γυναίκες. Κυριότερη αιτία της θεωρείται η γήρανση, αλλά και πλήθος κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων. Διάφορα νοσήματα παρατηρούνται στην πολυνοσηρότητα με κυριάρχα τα καρδιαγγειακά και μεταβολικά νοσήματα. Η πολυνοσηρότητα συνδέεται στενά με το φαινόμενο της πολυφαρμακίας και οι επιπτώσεις της είναι αρνητικές για το άτομο και την κοινωνία.

Σκοπός: Ο κύριος σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η μελέτη των φαινομένων της πολυφαρμακίας και της πολυνοσηρότητας σε ηλικιωμένους ασθενείς 65 ετών και άνω που ζουν στην κοινότητα και η συσχέτιση τους με την ηλικία και το φύλο των ασθενών. Επιπλέον, γίνεται διερεύνηση των συνεπειών τους με τη σύνδεση των δύο αυτών φαινομένων με τις πτώσεις και τις νοσηλείες των ασθενών.   

Μεθοδολογία: Εξετάστηκαν οι ηλεκτρονικές συνταγές 194 ασθενών ηλικίας 65 ετών και άνω, οι οποίοι αποτελούν τακτικούς πελάτες φαρμακείου. Καταγράφηκαν τα νοσήματα τους και όλα τα φάρμακα που λαμβάνουν καθημερινά (συνταγογραφούμενα και μη) τους τελευταίους τρεις μήνες και ερωτήθηκαν για το αν βίωσαν τουλάχιστουν μια πτώση και νοσηλεία κατά το τελευταίο έτος.

Αποτελέσματα: Η πολυνοσηρότητα προσδιορίστηκε στο 95,4%, η πολυφαρμακία στο 80,9% και η εκτεταμένη πολυφαρμακία (λήψη ≥10 φαρμάκων) στο 25,8% του συνόλου του δείγματος. Η πολυνοσηρότητα βρέθηκε να αυξάνεται με την ηλικία και να είναι υψηλότερη στις γυναίκες, χωρίς όμως να εντοπιστεί στατιστικά σημαντική συσχέτιση. Η πολυφαρμακία βρέθηκε να αυξάνεται σημαντικά με την ηλικία αλλά δε βρέθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στα δύο φύλα. Επιπλέον, εντοπίστηκε στατιστικά σημαντική συσχέτιση της πιθανότητας πτώσης και νοσηλείας με τον αριθμό των λαμβανόμενων φαρμάκων και με τον αριθμό των νοσημάτων του ασθενούς, αποδεικνύοντας τη σύνδεση των γηριατρικών αυτών συνδρόμων με τα φαινόμενα της πολυφαρμακίας και της πολυνοσηρότητας αντίστοιχα.

Συμπεράσματα: Η πολυφαρμακία και η πολυνοσηρότητα αποτελούν ζητήματα ύψιστης κοινωνικής και οικονομικής σημασίας και τα συστήματα υγείας πρέπει να αναδιοργανωθούν για την αποτελεσματική διαχείριση αυτών των φαινομένων. Σημαντικός κρίνεται ο ρόλος των ιατρών που βρίσκονται σε στενή επαφή με τους ηλικιωμένους ασθενείς. Οι ιατροί πρέπει να εκπαιδεύονται στη διαχείριση των ηλικιωμένων ασθενών, να κατανοούν σε βάθος το φαινόμενο της γήρανσης και τις συνέπειες του και να εφαρμόζουν τους κανόνες ορθής συνταγογράφησης.

Introduction: In recent years, the elderly population is growing at a rapid rate, consequently the phenomena of multimorbidity and the subsequent polypharmacy take on large dimensions. Multimorbidity is usually defined as the presence of two or more chronic diseases and polypharmacy as the daily consumption of 5 or more drugs. In the international literature, there are large variations in the rates of polypharmacy and multimorbidity depending on the research parameters. Polypharmacy takes rates of 4%-96.5% and multimorbidity 10.7%-91%. Polypharmacy increases with age and the number of diseases, while no significant differences are observed between the two sexes. Polypharmacy has serious implications, such as adverse effects and interactions, and is associated with geriatric syndromes such as frailty, falls, and hospitalizations. Multimorbidity is also strongly associated with age and is more common in women. Its main cause is aging, but also a number of social and economic factors. Various diseases are observed in multimorbidity, with cardiovascular and metabolic diseases being the main ones. Multimorbidity is closely related to the phenomenon of polypharmacy and its effects are negative for the individual and society.

Purpose: The main purpose of this research consists of studying the phenomena of polypharmacy and multimorbidity in elderly patients 65 years and older living in the community and their correlation with the age and gender of the patients. In addition, their consequences are investigated by linking these two phenomena to falls and hospitalizations of patients.

Methodology: The electronic prescriptions of 194 patients aged 65 and over, who are regular pharmacy customers, were examined. Their illnesses and all daily medications (prescribed and non-prescribed) over the past three months were recorded and they were asked if they had experienced at least one fall and hospitalization in the past year.

Results: Multimorbidity was identified in 95.4%, polypharmacy in 80.9% and extensive polypharmacy (taking ≥10 drugs) in 25.8% of the total sample. Multimorbidity was found to increase with age and to be higher in women, but no statistically significant association was found. Polypharmacy was found to increase significantly with age and no statistically significant difference was found between the two sexes. In addition, a statistically significant correlation of the probability of falling and hospitalization with the number of medications taken and with the number of the patient's diseases was identified, proving the connection of these geriatric syndromes with the phenomena of polypharmacy and multimorbidity respectively.

Conclusions: Polypharmacy and multimorbidity are issues of high social and economic importance and health systems must be reorganized to effectively manage these phenomena. The role of doctors who are in close contact with elderly patients is considered important. Physicians must be trained in the management of elderly patients, having a deep understanding of the phenomenon of aging and its consequences and applying the rules of good prescribing.