Η παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζει τη σχολική μουσική εκπαίδευση στην κατώτερη και μέση βαθμίδα κατά την περίοδο 1830-1930. Από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, η εκπαίδευση συνδέθηκε στενά με τη συγκρότηση της εθνικής ταυτότητας. Αν και η μουσική αναγνωριζόταν ως σημαντικό γνωστικό αντικείμενο, η θέση της στο σχολικό πρόγραμμα παρέμεινε υποβαθμισμένη. Η εργασία εστιάζει κυρίως στη δημοτική εκπαίδευση, λόγω της ευρείας διάδοσής της και της υποχρεωτικότητάς της, ενώ σημειώνεται η εξέλιξη του μαθήματος στη μέση εκπαίδευση, στην οποία εισήχθη μόλις το 1914. Μέσα από την ανάλυση των νομικών και κοινωνικών όρων που διαμόρφωσαν την τυπική εκπαίδευση στην εξεταζόμενη περίοδο, τίθεται το υπόβαθρο για την εξέταση της θέσης του μαθήματος στο σχολικό πρόγραμμα, καθώς και ο ιδεολογικός του ρόλος, με την έμφαση που δινόταν στη διδασκαλία του τραγουδιού. Παράλληλα, εξετάζεται η κατάρτιση των εκπαιδευτικών που ανέλαβαν τη διδασκαλία της μουσικής. Η παρουσία του μαθήματος δεν προσεγγίζεται αποκομμένα ούτε αποδίδεται αποκλειστικά σε συγκεκριμένες προσωπικότητες και κρατικές πολιτικές, αλλά εντάσσεται στο ευρύτερο κοινωνικό και ιστορικό πλαίσιο. Η μελέτη της σχετικής νομοθεσίας, των προγραμμάτων σπουδών, των ωρών διδασκαλίας και τον όρων έκδοσης και κυκλοφορίας των σχολικών βιβλίων αποκαλύπτει την απόσταση μεταξύ των θεσμικών κειμένων και της σχολικής πραγματικότητας, ένα ζήτημα που δεν έχει επαρκώς καλυφθεί στη βιβλιογραφία. Επιπλέον, παρουσιάζονται συλλογές ασμάτων που χρησιμοποιήθηκαν ως σχολικά εγχειρίδια, αναδεικνύοντας το εθνικό, θρησκευτικό και ηθοπλαστικό περιεχόμενό τους και την εξέλιξη της μουσικοπαιδαγωγικής πρακτικής. Τέλος, εξετάζονται παιδαγωγικά εγχειρίδια της περιόδου, τα οποία περιέχουν σχετικές αναφορές στη μουσική εκπαίδευση.

This thesis examines school music education in primary and secondary education during the period 1830–1930. Since the foundation of the Greek state, education has been closely linked to the formation of national identity. Although music was recognized as an important subject, its place in the school curriculum remained marginalized. The paper focuses mainly on primary education, due to its widespread dissemination and compulsory nature, while also noting the development of the subject in secondary education, where it was introduced only in 1914. Through an analysis of the legal and social conditions that shaped formal education during the period in question, this study provides the context for examining the subject’s role in the school curriculum, as well as its ideological significance, with an emphasis on singing instruction. At the same time, the education of the teachers responsible for music instruction is examined. The presence of the subject is not considered in isolation, nor is it attributed solely to specific individuals or state policies, but rather it is placed within a broader social and historical framework. The study of relevant legislation, curricula, teaching hours, and the conditions for the publication and circulation of textbooks reveals the gap between institutional policies and actual school practices, an issue that has not been adequately covered in the literature. Additionally, collections of songs used as school textbooks are presented, highlighting their national, religious, and moral content, as well as the evolution of music pedagogical practices. Finally, pedagogical  textbooks from the period that contain references to music education are also examined.