Zarkadi, Rubini Die Implementierung der Κünstlichen Intelligenz in digitalen
Lernszenarien für DaF-Kurse
Diplomarbeit v
Zusammenfassung
Die vorliegende Diplomarbeit befasst sich mit der Einbindung von Künstlicher Intelligenz (KI) in digitale Lernszenarien für den DaF-Unterricht, gestützt auf das Lernaufgabenparcours-Modell nach Steveker. Die Untersuchung wird von drei zentralen Forschungsfragen geleitet: Inwiefern kann KI den DaF-Unterricht bereichern? Welche Unterstützung kann KI Lehrenden bei der Gestaltung und Durchführung von Lernszenarien bieten? Und wie nehmen Lernende den Einsatz von KI im Unterricht wahr?
Im theoretischen Teil werden die Grundlagen von Lernszenarien sowie die Besonderheiten digitaler Lernumgebungen beleuchtet. Einen besonderen Schwerpunkt bildet die Analyse der Rolle von KI im Bildungskontext, wobei sowohl die Potenziale als auch die Herausforderungen dieser Technologie diskutiert werden. Der praktische Teil der Arbeit präsentiert ein konkretes Unterrichtsszenario für DaF-Lernende auf dem Niveau A2. Im Fokus steht dabei die Vermittlung und das Training von trennbaren Verben im Kontext des Themas "Mein Alltag". Das entwickelte Lernszenario kombiniert dabei zwei KI-Werkzeuge: Claude AI wird für die Generierung individualisierter Übungen und interaktiver Lernaufgaben eingesetzt, während Steve AI die kreative Videoproduktion unterstützt. Die Ergebnisse zeigen, dass KI unter der entsprechen Anleitung der Lehrkraft den DaF-Unterricht durch personalisierte Lernmöglichkeiten und kreative Ausdrucksformen enorm bereichern kann. Für Lehrende erweist sich KI als wertvolles Werkzeug bei der Unterrichtsgestaltung und -durchführung, insbesondere bei der Erstellung von Übungsmaterial und der individuellen Lernbegleitung. Die Analyse der Lernendenwahrnehmung belegt eine hohe Akzeptanz und Motivation im Umgang mit den KI-gestützten Lernformaten. Die Arbeit leistet damit einen wichtigen Beitrag zur Weiterentwicklung digitaler Lernszenarien im DaF-Unterricht und bietet konkrete Handlungsempfehlungen für die Integration von KI in den DaF Unterricht.

Lernszenarien für DaF-Kurse
Diplomarbeit vi
Περίληψη
Η παρούσα διπλωματική εργασία ασχολείται με την ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) σε ψηφιακά σενάρια για το μάθημα της Γερμανικής ως Ξένη Γλώσσα με βάση το μοντέλο μαθησιακών εργασιών του Steveker. Η μελέτη βασίζεται σε τρία κεντρικά ερευνητικά ερωτήματα: Σε ποιο βαθμό μπορεί η ΤΝ να εμπλουτίσει τα μαθήματα της Γερμανικής ως Ξένη Γλώσσα; Ποια υποστήριξη μπορεί να προσφέρει η ΤΝ στους/στις εκπαιδευτικούς κατά το σχεδιασμό και την υλοποίηση ψηφιακών μαθησιακών σεναρίων; Και πώς αντιλαμβάνονται οι μαθητές/τριες τη χρήση της ΤΝ στην τάξη; Στο θεωρητικό μέρος εξετάζονται οι βασικές αρχές των μαθησιακών σεναρίων και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ψηφιακών περιβαλλόντων μάθησης. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ανάλυση του ρόλου της τεχνητής νοημοσύνης στο εκπαιδευτικό πλαίσιο, συζητώντας τόσο τις δυνατότητες όσο και τις προκλήσεις αυτής της τεχνολογίας. Στο πρακτικό μέρος της εργασίας παρουσιάζεται ένα συγκεκριμένο σενάριο διδασκαλίας για μαθητές και μαθήτριες της Γερμανικής ως Ξένης Γλώσσας σε επίπεδο Α2. Η έμφαση δίνεται στη διδασκαλία και επανάληψη των χωριζόμενων ρημάτων στο πλαίσιο του θέματος «Η καθημερινότητά μου». Το μαθησιακό σενάριο που αναπτύχθηκε συνδυάζει δύο εργαλεία ΤΝ: το εργαλείο ΤΝ Claude χρησιμοποιείται για τη δημιουργία εξατομικευμένων ασκήσεων και διαδραστικών μαθησιακών εργασιών, ενώ το εργαλείο ΤΝ Steve υποστηρίζει τη δημιουργική παραγωγή βίντεο. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η ΤΝ μπορεί να εμπλουτίσει σε μεγάλο βαθμό τα μαθήματα Γερμανικής ως Ξένης Γλώσσας με εξατομικευμένες ευκαιρίες μάθησης και δημιουργικές μορφές έκφρασης υπό την κατάλληλη καθοδήγηση του/της εκπαιδευτικού. Για τους/τις εκπαιδευτικούς, η ΤΝ αποδεικνύεται πολύτιμο εργαλείο στο σχεδιασμό και την υλοποίηση του μαθήματος, ιδίως στη δημιουργία υλικού εξάσκησης και εξατομικευμένης μαθησιακής υποστήριξης. Ολοκληρώνοντας, η ανάλυση του πώς αντιλαμβάνονται οι μαθητές και οι μαθήτριες την ΤΝ, δείχνει ένα υψηλό επίπεδο αποδοχής και κινήτρων για την αντιμετώπιση των μορφών μάθησης που υποστηρίζονται από την ΤΝ. Η παρούσα εργασία συμβάλει κατ΄ αυτόν τον τρόπο σημαντικά στην περαιτέρω ανάπτυξη ψηφιακών μαθησιακών σεναρίων σε μαθήματα Γερμανικής ως Ξένης Γλώσσας και προσφέρει συγκεκριμένες προτάσεις για την ενσωμάτωση της ΤΝ στη διδασκαλία μαθημάτων ξένης γλώσσας.