Η παρούσα εργασία θα διερευνήσει την προσπάθεια ανανέωσης της όπερας στην Ελλάδα τον 21ο αιώνα, μέσω του επαναπροσδιορισμού της μορφής και του είδους. 'Ετσι, η όπερα ανταποκρίνεται στην ανάγκη σύνδεσης του είδους με νέες απαιτήσεις της ελληνικής κοινωνίας. Στο πλαίσιο αυτό, η Εθνική Λυρική σκηνή, για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής της εξωστρέφειας, προώθησε μια σειρά queer παραγωγών, όπως το έργο που εξετάζεται εν προκειμένω, με τίτλο Orfeas2021 (Ιανουάριος 2022), τη Στρέλλα (Φεβρουάριος 2023), το Living room (Ιούνιος 2023) και την Κασσάνδρα (Σεπτέμβριος 2024). Ειδικότερα, η παρούσα μελέτη θα εστιάσει στην queer βίντεο-όπερα Orfeas2021, η οποία βασίστηκε στην κλασική όπερα L' Orfeo του Monteverdi και παρουσιάστηκε σε μορφή βίντεο ταινίας τον Ιανουάριο του 2022. 'Εμφαση θα δοθεί στο πώς το εγχείρημα της συγκεκριμένης δημιουργίας επηρεάστηκε και από τις ιδιαίτερες συνθήκες της πανδημίας του COVID-19. Μάλιστα, το αρχικό πλάνο ήταν να παρουσιαστεί η όπερα τον Μάρτιο του 2020 αλλά λόγω της απαγόρευσης των εκδηλώσεων, μετατράπηκε σε βίντεο και προβλήθηκε στις 19 και 26 Ιανουαρίου 2022, στην ταινοθήκη Ελλάδος. Ωστόσο, είχε προβληθεί νωρίτερα, σε διαγωνιστικό πλαίσιο, τον Νοέμβριο του 2021, στο 62ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (4-14 Νοεμβρίου 2021). Πέραν αυτού, ένα άλλο γεγονός που επηρέασε το τελικό αποτέλεσμα του έργου, καθώς άλλαξε το περιεχόμενό του, ήταν η δολοφονία του ακτιβιστική και drag performer, Ζακ Κωστόπουλου, η οποία είχε κοινωνικές και πολιτικές προεκτάσεις. Συνεπώς, η παρούσα ανάλυση αναδεικνύει ποικίλες πτυχές της σύνθεσης διαδικασίας της δημιουργίας του Orfeas2021, αλλά και της αισθητικής του έργου με έμφαση στην έκφραση έμφυλων ταυτοτήτων. Αξιοποιείται πρωτογενές υλικό, το οποίο συλλέχθηκε μέσω συνεντεύξεων με διάφορους συντελεστές της δημιουργίας και της παραγωγής του Orfeas2021.

This paper will explore the effort to renew opera in Greece in the 21st century, redefining its form and genre, giving it a different creative expression compared to previous periods. In this way, opera responds to the need to connect the genre with the new demands of Greek society. Within this framework, the Greek National Opera has promoted a series of queer productions to enhance its artistic outreach, such as the work under examination here, Orfeas2021 (January 2022), as well as Strella (February 2023), Living Room (June 2023), and Kassandra (September 2024). Specifically, this study will focus on the queer video-opera Orfeas2021, which is based on Monteverdi's classic opera L' Orfeo and was presented in the form of a video film in January 2022. Special attention will be given to how this particular project was influenced by the unique circumstances of the COVID-19 pandemic. In fact, the original plan was for the opera to be presented in March 2020, but due to the event restrictions, it was transformed into a video and screened at the Greek Film Archive in 19th and 26th January 2022. However, it had been screened earlier, in a competitive context, in November 2021, at the 62nd Thessaloniki Film Festival (November 4-14, 2021). Additionally, another event that influenced the final outcome of the work, altering its content, was the murder of the activist and drag performer, Zak Kostopoulos, which had both social and political implications.