Η κατασκευή του Μετρό Θεσσαλονίκης αποτελεί ένα κομβικό έργο υποδομής με στόχο την ενίσχυση της αποδοτικότητας των μεταφορών και την άμβλυνση της κυκλοφοριακής συμφόρησης στον αστικό ιστό. Ωστόσο, τα κατασκευαστικά έργα μεγάλης κλίμακας παράγουν εγγενώς σημαντικές ποσότητες αποβλήτων, τα οποία μπορούν να οδηγήσουν σε δυσμενείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις εάν δεν τύχουν κατάλληλης διαχείρισης. Η παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζει κριτικά τις πρακτικές διαχείρισης απορριμμάτων στο εργοτάξιο του σταθμού «Αγία Σοφία» του Μετρό Θεσσαλονίκης, με στόχο την αξιολόγηση των υφιστάμενων διαδικασιών και τον εντοπισμό πιθανών τομέων βελτίωσης.

Η διατριβή ξεκινά με μια ολοκληρωμένη θεωρητική βάση για τη Διαχείριση Αποβλήτων Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (CEMW), που περιλαμβάνει ορισμούς και ταξινομήσεις αποβλήτων, το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τη διαχείριση αποβλήτων και τις βέλτιστες πρακτικές εντός της βιομηχανίας. Επιπλέον, διερευνά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των υπόγειων κατασκευαστικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, των επιπτώσεων θορύβου και κραδασμών και των επενεργειών στο έδαφος και τα υπόγεια ύδατα. Ο λόγος επεκτείνεται σε μια ανάλυση των Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ) που χρησιμοποιούνται συνήθως σε εργοτάξια, όπως το ISO 14001, το EMAS (Eco-Management and Audit Scheme) και τα Σχέδια Περιβαλλοντικής Διαχείρισης Έργων.

Η μεθοδολογία που υιοθετείται στην παρούσα διπλωματική εργασία βασίζεται σε μια ενδελεχή ανασκόπηση της σημαντικής βιβλιογραφίας και στην αξιοποίηση δευτερογενών δεδομένων από αξιόπιστες και έγκυρες πηγές, συμπεριλαμβανομένων αδειών έργων και περιβαλλοντικών εκθέσεων από την ΑΚΤΩΡ Α.Τ.Ε. και δεδομένων από την ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. Η ενσωμάτωση και ανάλυση αυτών των πηγών δεδομένων διευκολύνει την αυστηρή αξιολόγηση των πρακτικών περιβαλλοντικής διαχείρισης στο εργοτάξιο του σταθμού «Αγία Σοφία».

Η μελέτη περίπτωσης του εργοταξίου του σταθμού της Αγίας Σοφίας αρθρώνεται σε δύο διακριτά κεφάλαια. Το πρώτο κεφάλαιο σκιαγραφεί το έργο συνολικά, παρέχοντας λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τα γενικά δεδομένα, τις τεχνικές προδιαγραφές, τα χρονοδιαγράμματα κατασκευής και τους ρόλους των εμπλεκόμενων φορέων. Στη συνέχεια, το κεφάλαιο αυτό εξετάζει τις πρακτικές επιτόπιας διαχείρισης αποβλήτων, διερευνώντας τους τύπους και τις ποσότητες των παραγόμενων αποβλήτων, τις μεθόδους διαλογής, συλλογής και αποθήκευσης, τις τεχνικές επεξεργασίας και τα μέτρα για την ελαχιστοποίηση και την ανακύκλωση των αποβλήτων.

Το δεύτερο κεφάλαιο της μελέτης περίπτωσης εξετάζει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των κατασκευαστικών δραστηριοτήτων στο σταθμό της Αγίας Σοφίας, εστιάζοντας στις εκπομπές σκόνης και καυσαερίων, στις επιδράσεις στο έδαφος και τους υδροφόρους ορίζοντες, καθώς και σε οπτικές και αισθητικές εκτιμήσεις. Εξετάζει επίσης την εφαρμογή ενός Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ) επιτόπου, αναφέροντας λεπτομερώς την πολιτική και τους στόχους περιβαλλοντικής διαχείρισης, την οργανωτική δομή, τους ρόλους και την επικοινωνία, τον έλεγχο εγγράφων και αρχείων, καθώς και τις επιθεωρήσεις και τις διορθωτικές ενέργειες. Το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων της περιοχής, χρησιμοποιώντας δείκτες απόδοσης για τη συγκριτική αξιολόγηση των πρακτικών έναντι των βιομηχανικών προτύπων και προτείνοντας συστάσεις για βελτίωση.

Συμπερασματικά, η διατριβή συνθέτει τα πρωτογενή ευρήματα της μελέτης περίπτωσης, τονίζοντας τη συμβολή της στο σύνολο των γνώσεων σχετικά με τη διαχείριση των οικοδομικών αποβλήτων και τις περιβαλλοντικές πρακτικές σε υπόγεια κατασκευαστικά έργα. Συζητά επίσης τους περιορισμούς της μελέτης και προσφέρει κατευθύνσεις για μελλοντική έρευνα.

Η παρούσα διπλωματική εργασία φιλοδοξεί να εμβαθύνει ουσιαστικά στις τρέχουσες πρακτικές διαχείρισης των οικοδομικών αποβλήτων και της περιβαλλοντικής διαχείρισης στο εργοτάξιο του Σταθμού «Αγία Σοφία» του Μετρό Θεσσαλονίκης, με στόχο τον εντοπισμό ευκαιριών μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του έργου

The construction of the Thessaloniki Metro constitutes a pivotal infrastructure project aimed at enhancing transportation efficiency and mitigating traffic congestion in the urban area. However, large-scale construction projects inherently produce significant amounts of waste, which can lead to adverse environmental impacts if not properly managed. This MEng thesis critically examines the waste management practices at the Agia Sofia Station construction site of the Thessaloniki Metro, with the objective of evaluating existing procedures and identifying potential areas for improvement.

The thesis initiates with a comprehensive theoretical foundation on Construction and Demolition Waste Management (CEMW), encompassing definitions and classifications of waste, the legislative framework governing waste management, and best practices within the industry. Furthermore, it explores the environmental repercussions of subterranean construction activities, including greenhouse gas emissions, noise and vibration impacts, and effects on soil and groundwater. The discourse extends to an analysis of Environmental Management Systems (EMS) typically employed in construction sites, such as ISO 14001, EMAS, and Project Environmental Management Plans.

The methodology adopted in this thesis is rooted in a thorough review of extant literature and the utilization of secondary data from credible and authoritative sources, including project permits and environmental reports from AKTOR S.A. and data from ATTIKO METRO S.A. The integration and analysis of these data sources facilitate a rigorous evaluation of the environmental management practices at the Agia Sofia Station construction site.

The case study of the Agia Sofia Station construction site is articulated in two distinct chapters. The first chapter delineates the project comprehensively, providing detailed information on general data, technical specifications, construction timelines, and the roles of involved entities. This chapter then delves into the on-site waste management practices, addressing the types and quantities of waste generated, sorting, collection and storage methods, treatment and disposal techniques, and measures for waste minimization and recycling.

The second case study chapter scrutinizes the environmental impact of construction activities at the Agia Sofia Station, focusing on dust and exhaust emissions, impacts on soil and aquifers, and visual and aesthetic considerations. It also examines the implementation of an EMS on-site, detailing the environmental management policy and objectives, organizational structure, roles and communication, document and record control, and inspection and corrective actions. The chapter culminates with an assessment of the environmental performance of the site, utilizing performance indicators to benchmark practices against industry standards and proposing recommendations for enhancement.

In conclusion, the thesis synthesizes the primary findings of the case study, emphasizing its contribution to the body of knowledge on construction waste management and environmental practices in underground construction projects. It also discusses the study's limitations and offers directions for future research.

This thesis aspires to provide substantial insights into the current practices of construction waste and environmental management at the Agia Sofia Station construction site of the Thessaloniki Metro, aiming to identify opportunities for reducing the environmental footprint of the project.