Οι κυβερνήσεις και οι κοινωνίες σε όλο τον κόσμο για να αντιμετωπίσουν τις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης προσπαθούν να εφαρμόσουν βιώσιμες πρακτικές για τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα έχει ξεκινήσει τη δική της προσπάθεια μέσω της εφαρμογής του εθνικού σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα σε εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή αναπτυξιακή ατζέντα για την επιτυχή και βιώσιμη μετάβαση σε μια οικονομία κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 με την εφαρμογή συγκεκριμένων αναπτυξιακών και οικονομικών δραστηριοτήτων.

Η επίτευξη των στόχων της κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το έτος 2050, όμως, απαιτεί μεταξύ άλλων, τη δημιουργία κτηρίων με μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα και την ανάπτυξη κουλτούρας και ευαισθησίας στην κοινωνία, ώστε να ενισχυθούν οι ατομικές και συλλογικές πρωτοβουλίες για την περιβαλλοντική προστασία. Εν προκειμένω, τα κτήρια εκπαίδευσης αποτελούν αφενός μεν τους μοχλούς ανάπτυξης και δημιουργίας φιλοπεριβαλλοντικών στάσεων και συμπεριφοράς στους μελλοντικούς πολίτες και στην κοινωνία, αφετέρου δε λειτουργούν ως πρότυπα υλοποίησης παρεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης στα κτήρια για τη μετάβαση προς την κλιματική ουδετερότητα.

Ο στόχος της ελληνικής πολιτείας για τη μετατροπή των κτηρίων εκπαίδευσης σε «κτήρια με μηδενικό ανθρακικό αποτύπωμα» και τις σχολικές μονάδες σε «αειφόρα σχολεία» αποτέλεσε το έρεισμα για τη διεξαγωγή της παρούσας εργασίας με σκοπό να συμπληρώσει το σημερινό αποθετήριο γνώσεων και μελετών στα πεδία της εξοικονόμησης ενέργειας και της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για την αειφόρο ανάπτυξη. Για τους σκοπούς της παρούσας εργασίας, χρησιμοποιήθηκαν τεχνικές και μέθοδοι της παραμετρικής και στατιστικής συμπερασματολογίας ώστε να αναλυθεί η ενεργειακή κατάσταση των κτηρίων εκπαίδευσης, να εκτιμηθεί το ποσοστό εξοικονόμησης ενέργειας και κόστους οφέλους μετά την υλοποίηση ενεργειακών παρεμβάσεων σε κτήρια που έχουν ριζικώς ανακαινισθεί και συμμετάσχει σε χρηματοδοτικά προγράμματα ενεργειακών παρεμβάσεων, αλλά και να μελετηθούν οι εκπαιδευτικές κοινότητες μέσω ειδικής κατηγοριοποίησης ως προς την υιοθέτηση φιλοπεριβαλλοντικής συμπεριφοράς και δραστηριοτήτων.

Τα αποτελέσματα της παρούσας εργασίας υποδεικνύουν ότι η Ελλάδα έχει ξεκινήσει μέσα από τις διάφορες προκλήσεις και εμπόδια που αντιμετωπίζει την τελευταία δεκαετία, τη μετάβαση προς την κλιματική ουδετερότητα με ρυθμό, όμως, που απαιτείται να ενισχυθεί περισσότερο και επιπλέον, να θωρακιστεί μέσω αναθεώρησης πολιτικών αποφάσεων και λήψης ισχυρότερων οικονομικών μέτρων. Το εκτιμώμενο υψηλό δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας που διαθέτουν τα κτήρια εκπαίδευσης, όπως και το υψηλό ποσοστό φιλοπεριβαλλοντικών δράσεων και συμπεριφορών που έχουν αναπτύξει και υιοθετήσει οι εκπαιδευτικές κοινότητες αποτελούν τους πυλώνες για την αειφόρο ανάπτυξη της κοινωνίας και της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.

Governments and societies around the world are trying to deal with the adverse effects of the climate crisis with the implementation of sustainable practices under the scope of the transition to climate neutrality by 2050. In this context, Greece has started its own effort through the implementation of national energy and climate plan in alignment with the European development agenda for the successful and sustainable transition to a climate neutral economy by 2050 by implementing specific development and economic activities.

Achieving the goals of climate neutrality by the year 2050, however, requires the transformation to zero carbon footprint buildings by improving their energy efficiency, as well as the development of culture and sensitivity in society for individual and collective initiatives in environmental protection. In this context, educational buildings are on the one hand the drivers of development and creation of pro-environmental attitudes and behavior in future citizens and society, and on the other hand they function as models for the implementation of energy upgrading interventions in buildings under the transition towards climate neutrality.

The goal of the Hellenic policy for the transformation of educational buildings into "zero carbon footprint buildings" and school units into "sustainable schools" was the basis for conducting this work with the aim of completing the current repository of knowledge and studies in the fields of energy savings and environmental education for sustainable development. For the purposes of this work, parametric and statistical inference techniques and methods were used for the analysis of the energy performance of educational buildings, estimation of energy savings and cost benefits after the implementation of energy interventions in buildings that have been radically renovated and participated in financial energy intervention programs. In addition, statistical techniques were also used to study the educational communities through a special categorization in terms of the adoption of pro-environmental behavior and activities.

The results of this work indicate that Greece has started, through the various challenges and obstacles it faces in the last decade, the transition towards climate neutrality at a pace, however, that needs to be strengthened more and, in addition, to be shielded through a review of policies and more strong financial measures. The estimated high energy saving potential of educational buildings, as well as the high percentage of pro-environmental actions and behaviors developed by educational communities are the basic pillars for the sustainable development of society and climate neutrality until 2050.