Τα μικροπλαστικά αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους αναδυόμενους ρύπους, προκαλώντας παγκόσμια ανησυχία λόγω των δυνητικών κινδύνων που ενέχουν για τα οικοσυστήματα. Βασικά ζητήματα, όπως η παρουσία, οι πηγές και οι πιθανοί κίνδυνοι των μικροπλαστικών στο έδαφος, παραμένουν ασαφή, κυρίως λόγω της έλλειψης συστηματικής και ολοκληρωμένης ανάλυσης. Η παρούσα μελέτη αναλύει τη βιβλιογραφία σχετικά με τα μικροπλαστικά σε ρέματα και μικρούς ποταμούς εντός καλλιεργούμενων περιοχών, εστιάζοντας στην ανίχνευση, τον χαρακτηρισμό, τις πηγές και τους πιθανούς κινδύνους αυτών των ρύπων. Η βιβλιογραφική ανασκόπηση υποδεικνύει ότι τα μικροπλαστικά είναι πανταχού παρόντα στο έδαφος και στα υδάτινα οικοσυστήματα παγκοσμίως, ωστόσο η πρόοδος στην έρευνα περιορίζεται από τεχνολογικές δυσκολίες στην ανάλυση των σωματιδίων και από την περιορισμένη κατανόηση της εμφάνισης και της κατανομής τους σε εδαφικά περιβάλλοντα.

Η παρούσα μελέτη εξετάζει τα χαρακτηριστικά και τη σύνθεση των μικροπλαστικών τόσο στο υδάτινο όσο και στο εδαφικό περιβάλλον, καταδεικνύοντας ότι ενδέχεται να μοιράζονται κοινές πηγές και να ανταλλάσσονται μεταξύ τους. Η συνεχιζόμενη εισροή μικροπλαστικών στο έδαφος από ποικίλες πηγές οδηγεί σε συσσώρευση αυτών των ρύπων, τόσο στο έδαφος όσο και στο υδάτινο περιβάλλον. Ανασκοπούνται επίσης μελέτες για τις επιπτώσεις και τους πιθανούς κινδύνους των μικροπλαστικών στα εδαφικά οικοσυστήματα, ενώ επισημαίνεται ότι περιορισμένες έρευνες έχουν δείξει πως η αλληλεπίδραση των μικροπλαστικών με άλλους ρύπους μπορεί να επηρεάσει την υγεία του εδάφους και να προκαλέσει μεταφορά αυτών των ρύπων κατά μήκος της τροφικής αλυσίδας.

Υπάρχουν ακόμη σημαντικά ερευνητικά κενά στην ποσοτική εκτίμηση των εκπομπών μικροπλαστικών στο έδαφος και στο υδάτινο περιβάλλον, καθώς και στην κατανόηση των παραγόντων που επηρεάζουν τη συγκέντρωσή τους. Επιπλέον, υπάρχει έλλειψη μελετών που να αφορούν την παρουσία μικροπλαστικών σε μικρούς ποταμούς γλυκών νερών, ιδιαίτερα εκείνους που διασχίζουν βασικές γεωργικές εκτάσεις, καθώς και την εκτίμηση των διαδρομών που ακολουθούν τα μικροπλαστικά από την αγροτική απορροή προς το γλυκό νερό.

Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η διερεύνηση της παρουσίας και των επιπτώσεων των μικροπλαστικών στα φυσικά οικοσυστήματα, καθώς και η ενδελεχής αξιολόγηση των κινδύνων που προκύπτουν από την ύπαρξή τους. Στόχος της μελέτης είναι η ανάδειξη του προβλήματος της παρουσίας μικροπλαστικών σε ρέματα και ποτάμια που διασχίζουν καλλιεργούμενες εκτάσεις, καθώς και η παροχή κατευθύνσεων για μελλοντικές έρευνες σχετικά με τη ρύπανση από μικροπλαστικά. Η εργασία επιδιώκει να αναλύσει την περιβαλλοντική πορεία και συμπεριφορά των μικροπλαστικών, τονίζοντας την επιβάρυνση των φυσικών οικοσυστημάτων και προτείνοντας μέτρα για τη μείωση της παρουσίας τους.

Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η ανίχνευση και ποσοτικοποίηση των μικροπλαστικών σε ρέματα και μικρούς ποταμούς αγροτικών περιοχών της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας, τα οποία διασχίζουν σημαντικές καλλιεργούμενες εκτάσεις. Η έρευνα αποσκοπεί στην κατανόηση της κατανομής των μικροπλαστικών στις κοίτες αυτών των υδάτινων σωμάτων και στον προσδιορισμό των πηγών ρύπανσης, δίνοντας έμφαση στις γεωργικές δραστηριότητες που αποτελούν σημαντική πηγή μικροπλαστικών στο υδάτινο περιβάλλον. Η μελέτη αυτή έρχεται να καλύψει τα ερευνητικά κενά σχετικά με τη ρύπανση από μικροπλαστικά σε γεωργικά εδάφη και να συμβάλει στην προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας των οικοσυστημάτων.

Microplastics represent one of the most significant emerging pollutants, raising global concerns due to the potential hazards they pose to ecosystems. Fundamental issues, such as the presence, sources, and associated risks of microplastics in soil, remain unresolved, largely due to the lack of systematic and comprehensive analysis. The present study reviews the literature concerning microplastics in streams and small rivers within agricultural areas, focusing on their detection, characterization, sources, and potential hazards. The literature review suggests that microplastics are pervasive in both soil and aquatic ecosystems globally. However, research progress is hindered by technological challenges in particle analysis and limited understanding of their occurrence and distribution in soil environments.

This study explores the characteristics and composition of microplastics in both aquatic and soil environments, indicating that they may originate from common sources and transfer between these systems. The continuous influx of microplastics into the soil from various sources contributes to the accumulation of these pollutants in both terrestrial and aquatic ecosystems. Additionally, the study reviews existing research on the impacts and potential risks of microplastics on soil ecosystems, noting that limited studies have demonstrated how the interaction between microplastics and other pollutants can adversely affect soil health and facilitate the transfer of these contaminants through the food chain.

Significant research gaps remain in the quantitative estimation of microplastic emissions in soil and aquatic environments, as well as in the understanding of the factors influencing their concentrations. Furthermore, there is a notable lack of studies investigating the presence of microplastics in small freshwater rivers, particularly those traversing major agricultural areas, and the evaluation of the pathways through which microplastics are transported from agricultural runoff into freshwater systems.

The purpose of this thesis is to investigate the presence and effects of microplastics in natural ecosystems and to conduct a comprehensive assessment of the risks associated with their occurrence. The study aims to highlight the issue of microplastic contamination in streams and rivers flowing through agricultural areas and to offer recommendations for future research on microplastic pollution. It seeks to analyze the environmental fate and behavior of microplastics, emphasizing the strain they place on natural ecosystems and proposing measures to mitigate their presence.

The aim of this thesis is to detect and quantify microplastics in streams and small rivers within rural areas of the Regional Unit of Ilia, which traverse extensive agricultural lands. The research seeks to elucidate the distribution of microplastics in the beds of these water bodies and to identify the sources of pollution, with particular emphasis on agricultural activities, recognized as a significant contributor of microplastics to aquatic environments. This study endeavors to fill existing research gaps regarding microplastic contamination in agricultural soils and to contribute to the protection of the environment and the sustainability of ecosystem health.