Η παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζει τον σχεδιασμό του αστικού φωτισμού μέσω της ανάπτυξης ενός Urban Lighting Masterplan, με ιδιαίτερη έμφαση στη συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Η έρευνα επικεντρώνεται στη σημασία της ενσωμάτωσης των πολιτών στον σχεδιασμό, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι λύσεις φωτισμού ανταποκρίνονται στις ανάγκες της κοινότητας, προάγουν τη βιωσιμότητα και προστατεύουν το περιβάλλον.

Το πρώτο μέρος της εργασίας αναλύει την ιστορική εξέλιξη του αστικού φωτισμού, ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1960, και την ανάπτυξη του όρου Urban Lighting Masterplan, ιδίως μέσα από τις πρωτοβουλίες του Roger Narboni. Παρουσιάζονται οι κύριοι στόχοι αυτών των σχεδίων, όπως η βελτίωση της αισθητικής των πόλεων, η αύξηση της ασφάλειας και η μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης, μέσα από τη μελέτη παραδειγμάτων από τις πόλεις της Λυών, της Ζυρίχης και της Γενεύης.

Στο δεύτερο μέρος, η εργασία εμβαθύνει στο παράδειγμα της Γενεύης, με την ανάλυση του "Plan lumière de la Ville de Genève" (2009-2020) και την πρόσφατη αναθεώρησή του για την περίοδο 2021-2031. Το αρχικό πλάνο πέτυχε μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης κατά 35% και βελτίωση της ποιότητας ζωής μέσω του δημόσιου φωτισμού, ενώ η αναθεώρηση δίνει έμφαση στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και στη δημιουργία «μαύρων ζωνών», περιοχών δηλαδή όπου περιορίζεται ο τεχνητός φωτισμός για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Στο τρίτο μέρος, εξετάζονται οι αρχές και τα εργαλεία του συμμετοχικού σχεδιασμού, υπογραμμίζοντας τη σημασία της ενεργής συμμετοχής των πολιτών στις διαδικασίες σχεδιασμού και υλοποίησης αστικών έργων. Παρουσιάζονται επίσης πρακτικά εργαλεία, όπως ερωτηματολόγια, εργαστήρια και ψηφιακές πλατφόρμες, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συλλογή και αξιοποίηση των απόψεων των πολιτών.

Τέλος, η εργασία προτείνει μια ολοκληρωμένη μεθοδολογία για την ανάπτυξη ενός Urban Lighting Masterplan, η οποία περιλαμβάνει τη συμμετοχή των πολιτών σε κάθε στάδιο σχεδιασμού, διασφαλίζοντας ότι το τελικό πλάνο θα ανταποκρίνεται στις τοπικές ανάγκες, θα μειώνει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και θα προάγει ένα ασφαλές και λειτουργικό αστικό περιβάλλον.

This thesis investigates the design and implementation of urban lighting strategies through the development of an Urban Lighting Masterplan, emphasizing the critical role of citizen participation in the planning process. The research aims to explore how the inclusion of citizens in the decision-making process can lead to more sustainable, functional, and socially accepted lighting solutions that enhance the urban environment while minimizing negative environmental impacts.

The first part of the thesis provides a historical overview of urban lighting, tracing its evolution from the 1960s to the present. It highlights the pioneering work of Roger Narboni, who introduced the concept of the Urban Lighting Masterplan as a comprehensive strategy for managing urban lighting in a way that balances functionality, aesthetics, and environmental concerns. The study examines the transition from traditional lighting approaches, which primarily focused on vehicular safety and urban infrastructure, to more holistic strategies that consider the broader social, cultural, and environmental contexts of urban spaces.

The thesis then thoroughly examines the analysis of three prominent case studies: Lyon, Zurich, and Geneva, each of which has successfully implemented Urban Lighting Masterplans. Lyon was the first European city to adopt such a plan in 1989, focusing on enhancing the city’s cultural heritage through lighting while also improving safety and the overall aesthetic quality of public spaces. The plan was revised in 2005 to incorporate sustainability goals, such as reducing energy consumption and light pollution. Zurich followed in 2004 with its own Urban Lighting Masterplan, which aimed to create a harmonious and poetic nighttime landscape by integrating different types of lighting—public, commercial, and private—while preserving energy and maintaining the city’s unique architectural character.

Geneva’s Urban Lighting Masterplan, first implemented in 2009 and revised in 2021, is given particular attention in this study. The initial plan achieved a significant reduction in energy consumption by 35% and improved the quality of public lighting, contributing to a safer and more pleasant urban environment. The revised plan for 2021-2031 builds on these successes by introducing innovative strategies aimed at protecting biodiversity. One of the key features of the revised plan is the creation of “dark zones,” areas where artificial lighting is minimized to preserve natural darkness and support nocturnal wildlife. This approach not only reduces the city’s ecological footprint but also aligns with broader environmental objectives, such as combating light pollution and promoting sustainable urban development.

In addition to these case studies, the thesis explores the principles and benefits of participatory design, particularly in the context of urban lighting. It argues that citizen involvement is essential for creating lighting solutions that truly meet the needs of the community. By engaging residents in the planning process, cities can develop lighting strategies that are more responsive to local priorities, leading to higher levels of public acceptance and better outcomes for urban spaces. The thesis discusses various tools and methods for facilitating citizen participation, including surveys, workshops, and digital platforms, which can be used to gather input from the community and incorporate it into the planning process.

The practical section of the thesis proposes a detailed methodology for developing an Urban Lighting Masterplan that integrates citizen participation at every stage. This methodology includes clear design objectives for each phase of the planning process, supported by practical examples of how to involve citizens effectively. For instance, digital platforms can be used to collect data on residents’ lighting preferences, which can then be integrated into the design of specific urban areas. The methodology also emphasizes the importance of flexibility and adaptability, allowing cities to adjust their lighting strategies in response to changing technologies and social needs.

Overall, this thesis offers valuable insights into the field of urban planning by presenting a robust framework for developing Urban Lighting Masterplans that prioritize sustainability and citizen involvement. By integrating residents into the design and implementation process, cities can create public spaces that are not only safer and more functional but also more responsive to environmental considerations. This approach ensures that urban lighting strategies are adaptable to evolving technologies and societal needs, ultimately contributing to the creation of vibrant, sustainable urban environments that reflect the values and priorities of the communities they serve.