Τα μονοπάτια ελεύθερη βάδισης, τα οποία δημιουργούνται αυθόρμητα από τους χρήστες μέσα από επαναλαμβανόμενη χρήση, αποτελούν μια φυσική εξέλιξη των αναγκών και επιθυμιών των πεζών, και αντιπροσωπεύουν μια αμφισβήτηση των προκαθορισμένων σχεδιαστικών μονοπατιών. Η παρούσα διπλωματική εργασία στοχεύει στη βελτιστοποίηση του αστικού σχεδιασμού για την ενίσχυση τόσο της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας όσο και της ανθρώπινης άνεσης μέσα από την ενσωμάτωση των μονοπατιών επιθυμίας στις στρατηγικές αστικού σχεδιασμού. Αναγνωρίζοντας και αξιοποιώντας τις βιοκλιματικές διαστάσεις των μονοπατιών επιθυμιών, οι σχεδιαστές μπορούν να δημιουργήσουν αστικά περιβάλλοντα που δεν είναι μόνο αποτελεσματικά και πρακτικά αλλά και βιώσιμα και ανταποκρίνονται στις κλιματικές προκλήσεις του μέλλοντος. Η μεθοδολογία της εργασίας περιλαμβάνει επισκόπηση βιβλιογραφίας σχετικά με τα μονοπάτια ελεύθερης βάδισης, τη βιωσιμότητα, τον βιοκλιματικό αστικό σχεδιασμό, και την πόλη των 15 λεπτών. Επίσης, εξετάζονται παραδείγματα από διαφορετικές πόλεις και χώρες για να αναδειχθεί η πρακτική εφαρμογή αυτών των μονοπατιών στον αστικό ιστό. Επιπλέον, η μελέτη περιλαμβάνει ανάλυση της επίδρασης των μονοπατιών αυτών στο μικροκλίμα και την αστική κινητικότητα. Παράλληλα, παρουσιάζεται μια μελέτη περίπτωσης δύο μονοπατιών ελεύθερης βάδισης στην περιοχή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τα οποία θα επιλέγονται από τους κατοίκους μετά την έναρξη λειτουργίας του μετρό της πόλης. Στη συνέχεια, τα ευρήματα της μελέτης υποδεικνύουν ότι τα μονοπάτια ελεύθερης βάδισης έχουν σημαντική επίδραση στην αστική κινητικότητα και την άνεση των πεζών, συμβάλλοντας στη μικρο-κινητικότητα και ενισχύοντας το μοντέλο της «πόλης των 15 λεπτών». Η αναγνώριση και η αξιοποίηση των μονοπατιών ελεύθερης βάδισης στον αστικό σχεδιασμό μπορεί να οδηγήσει σε πιο βιώσιμες και ανθρώπινες πόλεις. Οι σχεδιαστές και οι πολεοδόμοι λοιπόν, καλούνται να αναγνωρίσουν τη σημασία αυτών των μονοπατιών και να τα ενσωματώσουν στις στρατηγικές τους για τη δημιουργία αστικών περιβαλλόντων που είναι προσαρμοσμένα στις κλιματικές συνθήκες και στις πραγματικές ανάγκες των πολιτών. Με αυτόν τον τρόπο θα συμβάλλουν στην ενσωμάτωση των μονοπατιών επιθυμίας στο σχέδιο βιώσιμης αστικής κινητικότητας (ΣΒΑΚ) και στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και του φαινομένου αστικής θερμικής νησίδας.

Desire paths, which are spontaneously created by users through repeated use, represent a natural evolution of pedestrians' needs and desires, challenging the predetermined design paths. This thesis aims to optimize urban design to enhance both environmental sustainability and human comfort by integrating desire paths into urban design strategies. By recognizing and utilizing the bioclimatic aspects of desire paths, designers can create urban environments that are not only efficient and practical but also sustainable and responsive to future climate challenges. The methodology of this work includes a literature review on desire paths, sustainability, bioclimatic urban design, and the 15-minute city. Additionally, examples from different cities and countries are examined to highlight the practical application of these paths in urban settings. Moreover, the study includes an analysis of the impact of these paths on microclimate and urban mobility. A case study of two desire paths in the area of Aristotle University of Thessaloniki, which will be chosen by residents after the city's metro starts operating, is also presented. The study's findings indicate that desire paths significantly impact urban mobility and pedestrian comfort, contributing to micro-mobility and enhancing the "15-minute city" model. Recognizing and utilizing desire paths in urban design can lead to more sustainable and human-centered cities. Therefore, designers and urban planners are urged to acknowledge the importance of these paths and incorporate them into their strategies to create urban environments that are adapted to climate conditions and the real needs of citizens. In this way, they will contribute to the integration of desire paths into the sustainable urban mobility plan (SUMPs) and the reduction of air pollution and the urban heat island effect.