" Μη αλκοολική λιπώδης Διήθηση Ήπατος στη διαχείριση ασθενών με Σακχαρώδη Διαβήτη  ΙΙ.  Επιδημιολογικά και κλινικά δεδομένα στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας"   

Εισαγωγή: Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (NAFLD) αναγνωρίζεται πλέον ως η πιο διαδεδομένη χρόνια ηπατική νόσος παγκοσμίως. Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 (ΣΔτ2) είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για NAFLD με  συχνότητα 2 φορές υψηλότερη από του γενικού πληθυσμού. Φαίνεται να επιταχύνει την εξέλιξη της ηπατικής νόσου στη NAFLD. Παρά την υψηλή συχνότητα και τις σοβαρές κλινικές επιπτώσεις της NAFLD σε ασθενείς με ΣΔτ2, συνήθως παραμελείτε  στην κλινική πράξη και συχνά διαπιστώνεται τυχαία κατά την διάρκεια άλλου κλινικού ελέγχου χωρίς να υπάρχει  στοχευμένη ανίχνευση ασθενών.

Σκοπός: Η διαλογή  και η βέλτιστη   διαχείριση  ασθενών με λιπώδη διήθηση ήπατος μέσω της δημιουργίας ενός αλγόριθμου προσέγγισης  στην  πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας χωρίς την χρήση επεμβατικών μεθόδων, και η ενσωμάτωση του κατά την διάρκεια της συνηθισμένης  επίσκεψης  φροντίδας ασθενών με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2.

Μέθοδος: Προοπτική μελέτη 2 μηνών, 170 ασθενών με ΣΔτ2 και των δύο φύλων που επισκέφθηκαν ιατρείο πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας για την παρακολούθηση τους και τον εργαστηριακό τους έλεγχο. Δεν συμπεριλάβαμε στο δείγμα ασθενείς με άλλα αίτια ηπατικής νόσου ή με ιδιαίτερη κατανάλωση αλκοόλ. Καταγραφή των επιδημιολογικών και κλινικών χαρακτηριστικών των ασθενών αυτών, του ιστορικού και της φαρμακευτικής αγωγής που ελάμβαναν. Υπολογισμός του δείκτη FIB-4 σε όλους τους ασθενείς ανεξάρτητα από τις τιμές των ηπατικών ενζύμων, απεικονιστικός έλεγχος (U/s) των ασθενών και σύσταση για την διενέργεια ελαστογραφίας σε ασθενείς με FIB4 > 1.3 και FIB4 > 2 σε σχέση με την ηλικίας τους . Διαστρωμάτωση των ασθενών σε χαμηλής ή υψηλής πιθανότητας για ίνωση /κίρρωση ανάλογα με τα αποτελέσματα της ελαστογραφίας

Αποτελέσματα: Συνολικά 88/170 (51,76%) ασθενείς είχαν αυξημένο Fib-4 και παραπέμφθηκαν για ελαστογραφία. Τριάντα δύο  από τους 88 (36,6%) είχαν ΤΕ >8 kPa και 4/88 (4,54%) είχαν ΤΕ >15 kPa. Οι ασθενείς με παθολογικές τιμές ελαστογραφίας >8Kpa και με παρουσία ίνωσης ήταν μεγαλύτεροι σε ηλικία ασθενείς και με ΒΜΙ >29 κατά μέσο όρο . Το ΒΜΙ ήταν προγνωστικός παράγοντας προχωρημένης νόσου (p <0,005) . 27/86 (31,39%) με φυσιολογικές τιμές ALT εμφάνιζαν παθολογικό FIB-4 και εστάλησαν για ελαστογραφία, ενώ 17/59 (28,81%), πρακτικά 1 στους 3 ασθενείς με φυσιολογικές τιμές ALT είχαν ευρήματα συμβατά με σοβαρή ίνωση στην ελαστογραφία.

Συμπεράσματα: Η ενσωμάτωση ενός απλού  μη επεμβατικού και οικονομικού δείκτη αξιολόγησης της ηπατικής ίνωσης στη συνήθη παρακολούθηση ασθενών με ΣΔτ2 στην πρωτοβάθμια φροντίδα ανεξάρτητα από τις τιμές των ηπατικών ενζύμων, βελτιώνει σημαντικά την πρώιμη αναγνώριση της προχωρημένης ηπατικής νόσου σε ασθενείς με ΣΔτ2, ώστε να εφαρμοστούν στοχευμένα οι κατάλληλες παρεμβάσεις. Ο κύριος στόχος είναι να προσδιορισθεί μια ολοκληρωμένη οδός διάγνωσης και διαστρωμάτωσης κινδύνου που να αυξάνει τον ρυθμό ανίχνευσης της λιπώδους διήθησης του ήπατος και να αυξάνει τον αριθμό των ατόμων που ταυτοποιούνται με προχωρημένη ίνωση/κίρρωση. Στη συνέχεια τα άτομα με NAFLD να εντάσσονται σε πρόγραμμα στοχευμένης φροντίδας προσαρμοσμένης στις ατομικές ανάγκες.

Λέξεις κλειδιά: μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος, Σακχαρώδης Διαβήτης , Ινωση ήπατος, , ΗbA1c , FIB-4, Ελαστογραφία

“Non-Alcoholic Fatty Liver Disease in the Management of Patients with Diabetes Mellitus II. Epidemiological and Clinical Data in Primary Health Care” 

Introduction: The malady known as non- alcoholic fatty liver disease is nowadays generally acknowledged as one of the most prevalent chronic liver disease globally. And an important risk factor for NAFLD is Type 2 Diabetes mellitus with an incidence 2 times higher than the general population. As well as there are indications that it accelerates the progression of liver disease in NAFLD. Despite the high incidence and serious clinical implications of NAFLD in T2DM patients, it is usually neglected in clinical practice and is often found incidentally during other clinical examination without targeted screening of patients.

Aim: The screening and optimal management of patients with fatty liver infiltration through the creation of an approach algorithm in primary health care without the use of invasive methods, and its integration during the routine care visit of patients with Diabetes Mellitus 2.

Method: Our study’s source material consists of totally 170 patients of both genders, over a 2-month long timeframe with no prior history of other cause for liver disease, or an excessive use of alcoholic substances. The total medical history is taken and after counting the levels of FIB4 ,regardless of liver enzyme values, we presume to  carry out elastography exams to such of them that have been found to have FIB4 > 1.3-for those of between 45 and 65 years of age- and FIB4 > 2-for those aged above 65 years old-, followed by carrying out imaging control (U/s) of patients . Afterwards, a process of stratifying the patients into low or high probability for fibrosis/cirrhosis according to elastography results.

We find out that only 88 out of the 180 patients (51,76%) meet the criteria for being subjected to elastography and from these there are 32 (36,6%) with ΤΕ >8 kPa and from that subgroup 4(4,54%) with ΤΕ >15 kPa. These 32 out of 86 are on average older and with a BMI>29. Of the ones, with a normal ALT level there are 26 out of 86 (31,39%) who also display pathologic FIB4 and they have been likewise dispatched for elastography. Likewise, there has been 17 out of 59 (28,81%), thus practically for 1 out of 3 patients display significant signs of fibrosis from the elastography results.

Conclusion: The conclusion we have reached is that through the creation of a simple but cost-effective and non-invasive form of liver fibrosis assessment index in the routine follow-up of type 2 diabetes patients in primary care, likewise regardless of the liver enzyme values, it has been proved to significantly improve the early recognition of advanced liver disease in T2D patients, so that appropriate interventions can be targeted.

Thus, our primary objective of defining a comprehensive diagnostic and risk stratification pathway in order to achieve an increase in the detection rate of fatty liver infiltration, as well as the number of individuals identified suffering from advanced fibrosis/cirrhosis.In the aftermath of the above measures, it would be feasible to devise and emplace patients with NAFLD on a targeted care program tailored to individual needs.

 Keywords: Non-alcoholic fatty liver disease, Diabetes Meletus, Liver stiffness and Fibrosis , ΗbA1c , FIB-4, Transient elastography