Η δημιουργική συνύπαρξη στοιχείων της καθαρεύουσας και της κεφαλλονίτικης γλωσσικής ποικιλίας στο λογοτεχνικό έργο του Ανδρέα Λασκαράτου: Διδακτική Αξιοποίηση

«The creative co-existence of elements of “Katharevousa” and the Kephalonian linguistic variety in the literary work of Andreas Laskaratos: Didactic Use» (Αγγλική)

  1. MSc thesis
  2. ΜΑΡΙΝΑ ΘΩΜΑ
  3. Σύγχρονες τάσεις στη γλωσσολογία για εκπαιδευτικούς (ΑΔΕ)
  4. 24 Φεβρουαρίου 2024
  5. Ελληνικά
  6. 173
  7. ΜΑΡΙΝΑ ΤΖΑΚΩΣΤΑ
  8. ΤΖΑΚΩΣΤΑ ΜΑΡΙΝΑ , ΛΙΟΣΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, ΦΛΙΑΤΟΥΡΑΣ ΑΣΗΜΑΚΗΣ
  9. Ανδρέας Λασκαράτος, γλωσσική ποικιλότητα, καθαρεύουσα, κεφαλλονίτικη τοπική γλώσσα, διδακτική πρόταση, πολυγραμματισμοί, κριτική γλωσσική επίγνωση
  10. ΑΔΕ62/ Διάλεκτοι και γλωσσική εκπαίδευση
  11. 214
  12. 09
  13. Περιλαμβάνει εικόνες, φωτογραφίες

    • Περίληψη

      Η παρούσα διπλωματική εργασία εκπονήθηκε στο πλαίσιο του Μεταπτυχιακού Προγράμματος του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου  (ΕΑΠ) με τίτλο “Σύγχρονες τάσεις στη γλωσσολογία για εκπαιδευτικούς”. Σκοπός της εργασίας είναι να αναδείξω την αξία της γλωσσικής ταυτότητας και ιδιαίτερα της γλωσσικής ποικιλομορφίας του λογοτεχνικού έργου του Ανδρέα Λασκαράτου ώστε να μπορεί να αξιοποιηθεί και διδακτικά στο σχολείο. Αυτή έγκειται κατά τη γνώμη μου στη δημιουργική συνύπαρξη στοιχείων της καθαρεύουσας και του λόγιου γενικά στοιχείου αλλά και της κεφαλλονίτικης γλωσσικής ποικιλίας, την οποία ο Κεφαλλονίτης Λασκαράτος αξιοποίησε στο έργο του σε μια εποχή που μεσουρανούσε το γλωσσικό ζήτημα και το δίλημμα ανάμεσα σε καθαρεύουσα και δημοτική ενώ ταυτόχρονα απαξιώνονταν οι τοπικές γλωσσικές ποικιλίες.

      Καθώς όμως το λογοτεχνικό έργο του Ανδρέα Λασκαράτου είναι ιδιαίτερα ευρύ και πολυσχιδές, επικεντρώθηκα στη γλωσσική εξέταση των δύο πιο χαρακτηριστικών κατά τη γνώμη μου και γνωστών στο ευρύ κοινό αλλά και εκτενών έργων του, του πολύκροτου «Τα Μυστήρια της Κεφαλλονιάς» (1856) αλλά και του ωριμότερου έργου του, του «Ιδού ο άνθρωπος» ή «Χαρακτήρες» (1886). Η χρονική απόσταση που χωρίζει τα δύο έργα μου επιτρέπει να μελετήσω και τη γλωσσική εξέλιξη του συγγραφέα αλλά και τη διαμόρφωση της λογοτεχνικής του ταυτότητας ως μέρους της γλωσσικής του ταυτότητας.

      Το πρώτο κεφάλαιο είναι εισαγωγικό ενώ στα επόμενα τρία κεφάλαια ορίζω το πλαίσιο των γλωσσικών ποικιλιών της εργασίας και διασαφηνίζω τη σχετική με το θέμα γλωσσική ορολογία σύμφωνα με την επιστήμη της γλωσσολογίας. Επίσης, κάνω ξεχωριστή αναφορά στην κεφαλλονίτικη ποικιλία και στη διαμόρφωση της γλωσσικής ταυτότητας του Ανδρέα Λασκαράτου. Στο πέμπτο κεφάλαιο αναλύεται η μεθοδολογία της έρευνας. Ακολούθησα την ποιοτική έρευνα και συγκεκριμένα τη βιβλιογραφική επισκόπηση και την ανάλυση κειμένου, κυρίως τη γλωσσική ανάλυση.

      Στη συνέχεια μέσω της γλωσσικής ανάλυσης των δύο έργων στο έκτο κεφάλαιο υποστηρίζω ότι η συνύπαρξη στοιχείων της καθαρεύουσας και της τοπικής ποικιλίας της ιδιαίτερης πατρίδας του συγγραφέα, της  κεφαλλονίτικης, οδήγησε σε έναν γόνιμο συγκερασμό των δύο ανταγωνιστικών αυτών γλωσσικών ποικιλιών. Πρόκειται για έναν γλωσσικό συνδυασμό που εμπλούτισε γλωσσικά τα έργα του και τους προσέδωσε ιδιαίτερη πρωτοτυπία, δημιουργικότητα, αμεσότητα και λογοτεχνικές αρετές, αφού βασικό εργαλείο και κριτήριο της αξίας της λογοτεχνικής παραγωγής είναι  κυρίως η γλώσσα.

      Συγκεκριμένα, υποστηρίζω ότι το γλωσσικό αυτό «παλίμψηστο» του Λασκαράτου κατέστησε πιο ρηξικέλευθο γλωσσικά και ακόμη πιο επαναστατικό από άποψη περιεχομένου το έργο “Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς” και συνέβαλε στην επιτυχέστερη και παραστατικότερη διαγραφή των χαρακτήρων στο “Ιδού ο άνθρωπος”. Σε συνδυασμό με το ιδιαίτερο ταμπεραμέντο του Λασκαράτου επισημαίνω ότι συνεισέφερε επίσης στην αμεσότερη μετάδοση των νοημάτων και στην ανάδειξη της σατιρικής φλέβας του συγγραφέα. Επιπλέον, υποστηρίζω ότι εμπλούτισε και την ομιλούμενη γλώσσα της εποχής του μέσω της πανελλήνιας φήμης και αναγνώρισης του έργου του αναδεικνύοντας ταυτόχρονα και τον κοινωνικό ρόλο της γλώσσας και τη συνεισφορά του στην αφύπνιση, μόρφωση και πρόοδο του λαού.

      Στο έβδομο κεφάλαιο, μέσα από την πρότασή μου για διδακτική αξιοποίηση του αποσπάσματος “Η Προίκα” από τα “Μυστήρια της Κεφαλονιάς” στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση σύμφωνα με τα πρόσφατα πορίσματα της Γλωσσολογίας αλλά και τις νέες τάσεις της σύγχρονης παιδαγωγικής (μοντέλο πολυγραμματισμών), αναδεικνύω τη συνεισφορά της γλωσσικής ποικιλότητας στην εκπαίδευση για την ανάπτυξη του κριτικού γραμματισμού των μαθητών και της κριτικής γλωσσικής επίγνωσης. Τέλος, στο όγδοο κεφάλαιο εξάγω συμπεράσματα από το σύνολο της εργασίας και καταθέτω προτάσεις για μελλοντική έρευνα.

    • Abstract

      This thesis was completed within the Hellenic Open University (H.O.U.) Master's Programme "Current trends in linguistics for teachers". The purpose of my thesis is to underline  the significance of  the value of the linguistic identity  and linguistic diversity of the literary work of Andreas Laskaratos so that can be used for educational purposes at school. I believe that this can mainly be attributed to the creative coexistence of elements of ‘katharevousa’ and the scholarly language in general, as well as elements of the Kephalonian linguistic variety, which the Kephalonian Laskaratos used in his work at a time when the language issue and the dilemma between katharevousa and the demotic language  caused a lot of debate while  local languages were discredited.


      However, as the literary work of Andreas Laskaratos is particularly wide and varied, I focused on the linguistic analysis of  the much-acclaimed "The Mysteries of Kefalonia" (1856) and of his most mature work, "Behold the Man" or "Characters" (1886), which are the two most characteristic and known to the general public extensive works. The time distance between the two works allows me to study both the linguistic evolution of the author and the formation of his literary identity as part of his linguistic identity.


      The first chapter is introductory while in the next three chapters I specify the context of the linguistic varieties of the work and clarify the linguistic terminology relevant to the topic according to the science of linguistics. I also make a special reference to the Kephalοnian variety and to the formation of the linguistic identity of Andreas Laskaratos. In the fifth chapter the research methodology is analysed. I conducted qualitative research, and specifically bibliographic review and text analysis, particularly linguistic analysis.


      Analysing linguistically  the two works in the sixth chapter, I support the view  that the co-existence of elements of  ‘Katharevousa’ as well as of the local Kephallonian variety of the author's particular homeland, has led to a fruitful combination of these two competing linguistic varieties. It is a linguistic combination that linguistically enriched his works and gave them particular originality, creativity, immediacy and literary virtues, since language is the main tool and criterion of the value of literary production.


      In particular, I argue  that Laskaratos’ linguistic "palimpsest"  made  "The Mysteries of Kefalonia"  linguistically groundbreaking and even more revolutionary in terms of content and contributed to the most successful and graphic description of the characters in "Behold the Man". I stress the fact that in combination with Laskaratos’  unique temperament it also contributed to the direct conveyance of meanings, in addition  to highlighting  the satirical flair of the author. Furthermore, I argue that he also enriched the spoken language of his time through the panhellenic fame and recognition of his work, at the same time highlighting the social role of language and its contribution to the awakening, education and progress of the people.


      In the seventh chapter, I highlight the contribution of linguistic diversity in education to develop students' critical literacy and critical language awareness according to the recent findings of Linguistics and the new trends of modern pedagogy (multiliteracies) through my proposal for the didactic use of the passage "The Dowry" from the "Mysteries of Kefalonia" in secondary education. Finally, in the eighth chapter I conclude the thesis and make proposals for future research.


  15. Hellenic Open University
  16. Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές