Σύγχρονες προσεγγίσεις του μύθου της Φαίδρας από γυναίκες δραματουργούς: Συγκριτική μελέτη των θεατρικών έργων της Σάρας Κέην Φαίδρας έρως (1996) και Η Φαίδρα καίγεται της Αμάντας Μιχαλοπούλου (2021). Δημιουργική προσέγγιση της Φαίδρας ως θεατρικής ηρωίδας: Φαίδρα αποκαλυπτόμενη.

Contemporary approaches to the myth of Phaedra by women playwrights: A comparative study of Sarah Kane's plays Phaedra Eros (1996) and Amanda Michalopoulou's Phaedra on fire (2021). Creative approach to Phaedra as a theatrical heroine: Phaedra revealed. (english)

  1. MSc thesis
  2. ΕΛΕΝΗ ΓΚΡΙΤΖΑΠΗ
  3. Δημιουργική Γραφή (ΔΓΡ)
  4. 17 February 2024
  5. Ελληνικά
  6. 94
  7. ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΟΝΔΥΛΑΚΗ
  8. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, ΓΡΗΓΟΡΗΣ | ΒΛΑΒΙΑΝΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΗ
  9. Φαίδρα, δραματουργία, Σαρα Κέην, Αμαντα Μιχαλοπουλου
  10. ΔΓΡ60
  11. 29
  12. 7
    • Η παρούσα εργασία εστιάζει σε ένα μύθο που εμπνέει διαχρονικά τη λογοτεχνία και δεν έχει πάψει μεταγράφεται από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας. Ο μύθος της Φαίδρας έχει ως βασικό μοτίβο τον μοιραίο έρωτα που ξεπερνά τα όρια του κοινωνικά επιτρεπτού και προβάλλει τη σύγκρουση ανάμεσα στη γυναικεία επιθυμία από τη μια και τις πατριαρχικές κοινωνικές επιταγές από την άλλη. Ο μύθος αυτός γίνεται θεατρική κονίστρα πάνω στην οποία αντιπαλεύει η ποιητική έμπνευση σπουδαίων δημιουργών, εμπλουτίζοντάς τον με ξεχωριστά υφολογικά χαρακτηριστικά που φέρουν τη σφραγίδα διαφορετικών κοινωνικών και αξιακών συστημάτων. Με το μύθο της Φαίδρας έχουν αναμετρηθεί δημιουργοί της παγκόσμιας λογοτεχνίας, αλλά και σύγχρονοι Έλληνες ποιητές και πεζογράφοι, μεταγράφοντάς τον σε ποικίλες μορφές. Μεταξύ άλλων, ο Γιάννης Ρίτσος σ’ έναν θεατρικό μονόλογο που υμνεί την αξία της ελεύθερης γυναικείας επιλογής, η Μαργαρίτα Λυμπεράκη στο σενάριο για την ταινία Φαίδρα του Ζυλ Ντασσέν και ο Μ. Καραγάτσης στο μυθιστόρημα Η μεγάλη Χίμαιρα. Η Φαίδρα, σύμβολο της ώριμης γυναίκας, που βιώνει τον άσβεστο πόθο για το μη επιτρεπτό, έρχεται σε σύγκρουση με το πρότυπο μιας στέρεα δομημένης πατριαρχικής κοινωνίας. Η αντίληψη ότι ο έρωτας, όταν δεν είναι σύννομος, γίνεται πράξη μιαρή και κατακριτέα και οδηγεί σε ηθική και πνευματική κατάπτωση, τύφλωση του νου και καταστροφή, ενυπάρχει σε όλες τις εμβληματικές θεατρικές μεταγραφές του μύθου από την Αρχαιότητα ως τον Κλασικισμό: στον Ιππόλυτο του Ευριπίδη, στη Φαίδρα του Σενέκα καθώς και στη Φαίδρα του Ρακίνα. Υπό μια τέτοια οπτική, η Φαίδρα εξοβελίζεται βάναυσα από το περιβάλλον της και μόνο η αυτοτιμωρία της οδηγεί στην κάθαρση. Ο 20ός αιώνας με αφετηρία τη Φαίδρα της ρωσίδας ποιήτριας Μαρίνας Τσβετάγιεβα φέρνει έναν ριζικό ανακαθορισμό στην προσέγγιση του μύθου, που αντανακλά βεβαίως την αντιστροφή της έμφυλης οπτικής αλλά και το χειραφετητικό βλέμμα της συγγραφέως. Στην εργασία αυτή, εστιάζουμε σε σύγχρονες γυναικείες μεταγραφές που φέρουν, η καθεμία με τον δικό της ξεχωριστό τρόπο, το αποτύπωμα αυτής της αντιστροφής: στο έργο Phaedra’s love της Sarah Kane, και στο πιο πρόσφατο Η Φαίδρα καίγεται της Αμάντας Μιχαλοπούλου. Εξετάζουμε καταρχάς τους τρόπους με τους οποίους τα έργα αυτά συνομιλούν τόσο με τις πρωτογενείς –ανδρικές– μεταγραφές του μύθου όσο και με το έργο της Τσβετάγιεβα. Επιχειρούμε, κατόπιν, να εντοπίσουμε πώς διαφοροποιούνται μεταξύ τους αλλά και τι τις συνέχει ως προς την ανάγνωση των χαρακτήρων και των κινήτρων τους. Διερωτόμαστε εντέλει: Διατηρεί, άραγε, η αμφισβήτηση των πατριαρχικών επιταγών που αποτυπώνουν αυτές οι σύγχρονες μεταγραφές κάποιο ίχνος της μοντερνιστικής Φαίδρας της Μ. Τσβετάγιεβα; Στο δημιουργικό μέρος θα επιχειρήσουμε μέσω του θεατρικού λόγου να επινοήσουμε δικά μας θεατρικά πρόσωπα που εμπνέονται από τον μύθο της Φαίδρας. Μια σύγχρονη ανάγνωση δεν μπορεί να μην λαμβάνει υπόψιν τον αναπροσδιορισμό της γυναικείας ταυτότητας κατά τον 20ό αιώνα, ούτε και τις ευρύτερες ριζικές ανακατατάξεις στον χώρο των έμφυλων ταυτοτήτων. Ο μύθος της Φαίδρας προσεγγίζεται, λοιπόν, με αφετηρία τη συμφιλίωση με τη γυναικεία επιθυμία και το ζητούμενο της αποτίναξης των αγκυλώσεων που κρατούν τις σύγχρονες γυναίκες δέσμιες παρωχημένων επιταγών.
    • This paper focuses on a myth that has inspired literature throughout time and has not ceased to be transcribed from Antiquity to the present day. The myth of Phaedra has as its basic motif the fatal love that transcends the boundaries of the socially permissible and projects the conflict between female desire on the one hand and patriarchal social imperatives on the other. This myth becomes a theatrical counterpoint on which the poetic inspiration of great creators fights against each other, enriching it with distinct stylistic features bearing the stamp of different social and value systems. The myth of Phaedra has been confronted by creators of world literature, as well as by contemporary Greek poets and prose writers, transcribing it in a variety of forms. Among others, Yannis Ritsos in a theatrical monologue celebrating the value of free female choice, Margarita Lymperaki in the screenplay for Jules Dassin's film Phaedra and M. Karagatsis in his novel The Great Chimera. Phaedra, a symbol of the mature woman, who experiences the unquenchable desire for the impermissible, is in conflict with the model of a solidly structured patriarchal society. The notion that love, when not lawful, becomes an act that is despicable and reprehensible and leads to moral and spiritual decline, blindness of mind and destruction, is inherent in all the iconic theatrical transcriptions of the myth from Antiquity to Classicism: in Euripides' Hippolytus, in Seneca's Phaedra as well as in Racine's Phaedra. Under such a perspective, Phaedra is brutally banished from her environment and only her self-punishment leads to catharsis. The 20th century, starting with the Russian poet Marina Tsvetaeva's Phaedra, brings a radical redefinition in the approach to the myth, which certainly reflects the reversal of the gender perspective and the author's emancipatory gaze. In this paper, we focus on contemporary female transcriptions that bear, each in its own distinctive way, the imprint of this reversal: in Sarah Kane's Phaedra's love, and in the more recent Phaedra on fire by Amanda Michalopoulou. We first consider the ways in which these works engage in conversation with both the primary - androgynous - transcriptions of the myth and with Tsvetaeva's work. We then attempt to identify how they differ from each other and what connects them in terms of their readings of characters and motivations. We ultimately ask ourselves: Does the questioning of patriarchal imperatives depicted in these contemporary transcriptions retain any trace of M. Tsvetaeva's modernist Phaedra? In the creative part we will attempt to invent our own theatrical characters inspired by the myth of Phaedra. A contemporary reading cannot fail to take into account the redefinition of female identity in the 20th century, nor the wider radical rearrangements in the field of gender identities. The myth of Phaedra is thus approached from the starting point of reconciliation with female desire and the quest to shake off the shackles that keep contemporary women in bondage to obsolete imperatives.
  14. Hellenic Open University
  15. Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 4.0 Διεθνές