Η Μικρασιατική Καταστροφή και η υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας σηματοδοτούν το τραγικό τέλος των ελληνικών στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Μικρά Ασία κατά τα έτη 1919-1922, συνδέονται με την αναζωπύρωση του Εθνικού Διχασμού και έχουν ως συνέπεια την οριστική οριοθέτηση των συνόρων με την Τουρκία. Την περίοδο αυτή, περίπου 1.500.000 άνθρωποι γίνονται πρόσφυγες και υποχρεώνονται να αλλάξουν πατρίδα. Το προσφυγικό ζήτημα αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά ιστορικά κεφάλαια της σύγχρονης ιστορίας του ελληνικού κράτους. Το τελευταίο, εξασθενημένο οικονομικά και κοινωνικά εξαιτίας των πολέμων, αδυνατεί να περιθάλψει τους πρόσφυγες με τις δικές του δυνάμεις, με αποτέλεσμα η περίθαλψη και αποκατάσταση των προσφύγων να γίνει με τη συνδρομή ελληνικών και διεθνών φιλανθρωπικών οργανώσεων και της Κοινωνίας των Εθνών με την ίδρυση της ΕΑΠ.

Η Κρήτη και κυρίως ο νομός Ηρακλείου υποδέχεται πλήθος προσφύγων που θα εγκατασταθούν στις περιουσίες που αφήνουν πίσω τους οι μουσουλμάνοι ανταλλάξιμοι. Μέσα από τον ημερήσιο τοπικό τύπο και τις βιβλιογραφικές αναφορές που αφορούν στην περίοδο 1922-1930, η παρούσα εργασία αποτυπώνει τους πρώτους δύσκολους μήνες που έζησαν οι πρόσφυγες στη νέα τους πατρίδα, τα προβλήματα υγείας που αντιμετώπισαν και τις μολυσματικές ασθένειες, τις δράσεις που υλοποιούνται για την περίθαλψη και τη σίτισή τους. Επιπλέον παρουσιάζονται οι προσπάθειες των προσφύγων και των αρμόδιων φορέων για την εγκατάσταση και την ένταξή τους στην τοπική κοινωνία. Το ενδιαφέρον εστιάζεται στην οργάνωση των προσφύγων σε κοινωνικές συλλογικότητες με σκοπό τη διατήρηση της προσφυγικής τους ταυτότητας, της συλλογικής μνήμης, την αποκατάσταση και την κοινωνική και πολιτική τους ένταξη

The Asia Minor Catastrophe and the compulsory exchange of populations between Greece and Turkey mark the tragic end of the Greek military operations in Asia Minor in 1919-1922, are associated with the resurgence of the of the National Schism and result in the definitive demarcation of the borders with Turkey. During this period, some 1.500.00 people became refugees and were forced to change their homeland. The refugee issue is one of the most important historical chapters in the modern history of the Greek state. The latter weakened economically and socially due to the wars, and unable to care for the refugees with its own resources, the care for the rehabilitation of the refugees was carried out with the assistance of Greek and international charitable organizations and the League of Nations with the establishment of the Refugee Settlement Committee.

Crete, and especially the prefecture of Heraklion welcomed many refugees who will settle in the properties left behind by Muslim exchangers. Through the daily local press and the bibliographic references related to the period 1922-1930, this study depicts the first difficult months that the refugees lived in the new homeland, the health problems they faced and the infectious diseases, the actions implemented for their care and feeding. Furthermore, the efforts of the refugees and the relevant institutions to settle and integrate them into the local society are presented. The focus is on the organization of refugees into social collectives with the aim of preserving their refugee identity, collective memory, rehabilitation and social and political integration.