H παρούσα μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία διερευνά τις συνέπειες των κατολισθητικών φαινομένων στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, υπό το πρίσμα των σύγχρονων, ραγδαία μεταβαλλόμενων συνθηκών. Παράγοντες όπως η κλιματική αλλαγή, η διαρκής επέκταση ανθρωπογενών δραστηριοτήτων στο φυσικό περιβάλλον και επιδεκτικές σε κατολισθήσεις περιοχές, λόγω της ταχείας και σε αναπτυσσόμενες χώρες άναρχης αστικοποίησης ή προς εξασφάλιση φυσικών πόρων ή η εκδήλωση κατολισθήσεων ταυτόχρονα ή αλυσιδωτά με άλλους γεωκινδύνους, συντείνουν στην εκδήλωση περισσότερων φαινομένων μεγάλης έντασης, με υψηλό δυναμικό καταστροφικότητας. Παράλληλα αυξάνονται οι κοινωνικο- οικονομικές επιπτώσεων τους, με δυσκολία ανάκαμψης των μη ανθεκτικών κοινοτήτων. Από την άλλη, ο σχεδιασμός ολοκληρωμένων πολιτικών ανάλυσης και διαχείρισης της διακινδύνευσης έναντι κατολισθήσεων, με τη βοήθεια των ολοένα και περισσότερο διαθέσιμων και βελτιούμενων αναλυτικών εργαλείων και επιστημονικών και τεχνολογικών δυνατοτήτων έγκαιρης αναγνώρισης των κρίσιμων θέσεων, παρακολούθησης και προειδοποίησης, καταλήγει, όπως εφαρμόζεται, σε πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα περιορισμού των βλαβών.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, εξετάζονται οι επιπτώσεις στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον σε τρεις περιπτώσεις γνωστών ελληνικών κατολισθήσεων, κάθε μια εντελώς διαφορετικής εποχής, στον Τσιβλό Αχαΐας (1913), που κατέστρεψε πλήρως το χωριό Συλίβαινα και οδήγησε στη δημιουργία της ομώνυμης λίμνης, στο Μικρό Χωρίο Ευρυτανίας (1963), το πλέον πολύνεκρο συμβάν στον ελληνικό χώρο, καθώς και τέσσερις χαρακτηριστικές θέσεις κατολισθήσεων από την ορεινή Καρδίτσα, αντιπροσωπευτικές των πολυάριθμων κατολισθητικών φαινόμενων που εκδηλώθηκαν πρόσφατα (2020) λόγω της πολύ έντονης βροχόπτωσης κατά τον μεσογειακό κυκλώνα Ιανός. Σε κάθε μία περίπτωση εξετάστηκαν οι συνθήκες διαμόρφωσης της αστάθειας και οι συνέπειές τους. Παράλληλα, διερευνήθηκε ο ρόλος των σύγχρονων εργαλείων διερεύνησης και τηλεπισκόπισης - παρακολούθησης σε κάθε περίπτωση. Προς αυτή την κατεύθυνση εξετάστηκαν συνοπτικά και κάποιες πρόσφατες, βιβλιογραφικές περιπτώσεις συνδυαστικής εφαρμογής σύγχρονων μέσων παρακολούθησης – τηλεπισκόπησης και επιτυχούς εγκατάστασης συστήματος προειδοποίησης.

The current post-graduate dissertation explores the consequences of the landslides in the natural and anthropogenic environment, considering the present changing conditions. Factors like the climate change, the constant expansion of man-made activities into the natural environment, including many areas being prone to landslides, to accommodate the rapid, and in developing countries also uncontrolled, urbanization and the demand for natural resources, as well as the landslides occurring at the same time and place or in chained series with other geohazards, lead to more landslide phenomena of significant intensity, high disaster potential, an increase of the social and economic consequences and recovering difficulties for the non-resilient communities. On the other side, the design of integrated strategies for the landslide risk analysis and management, supported by the widely available and of improving capabilities analytical tools and scientific and technological systems for early recognition of critical areas, monitoring and warning, provide, where applied, very satisfactory results in terms of damage reduction.

Considering the aforementioned, the dissertation examines the consequences for the natural and man-made environment in three Greek case studies, each one of a completely different era, namely the case of Tsivlos landslide in Achaia County (1913), completely destroying the settlement of Sylivena and leading to the formation of Tsivlos dammed lake, the case of Mikro Chorio in Evrytania County (1963), being the most disastrous in terms of death toll ever recorded in Greece, as well as four characteristic landslide locations / types taking place in mountainous Karditsa County, selected as representative ones between the recent (2020) numerous landslide phenomena due to the very intense precipitation during the medicane Ianos. For each of the cases, the conditions resulting in the instability and the respective consequences were examined. Moreover, the role the modern remote sensing and monitoring tools was reviewed for each case. Following this, some additional cases available in the literature are examined, providing a combined application of modern monitoring – remote sensing tools or a successful installation of early warning system.