Οι ανάγκες της φαρμακευτικής αγοράς για την αντιμετώπιση του ζητήματος της παροχής προσιτής και αποτελεσματικής θεραπείας στους ασθενείς έχουν οδηγήσει στη ραγδαία αύξηση της ανάπτυξης των «γενοσήμων φαρμάκων (generic)». Ο σχεδιασμός φαρμακευτικών προϊόντων στερεάς μορφής, είτε πρόκειται για «πρωτότυπα (reference)» είτε «γενόσημα» φάρμακα, αποτελεί ένα σύνθετο και κρίσιμο στάδιο στη διαδικασία ανάπτυξης φαρμάκων. Η εξελισσόμενη φαρμακευτική βιομηχανία απαιτεί από τους ερευνητές και τους κατασκευαστές να επιδιώκουν την εφαρμογή διαδικασιών και τεχνικών συνεχούς βελτίωσης για την ανάπτυξη και διάθεση φαρμάκων υψηλής ποιότητας, επιτυγχάνοντας παράλληλα αύξηση της παραγωγικότητας και αποδοτικότητας στο πλαίσιο συμμόρφωσης προς τους κανονισμούς που διέπουν τη φαρμακευτική βιομηχανία. Σκοπός της παρούσας μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας είναι η εφαρμογή κατάλληλων πειραματικών σχεδιασμών για την ανάπτυξη ενός γενόσημου φαρμακευτικού προϊόντος γλικλαζίδης (gliclazide), σε μορφή δισκίων άμεσης αποδέσμευσης, με στόχο την αξιολόγηση διαφόρων παραμέτρων που επηρεάζουν την ποιότητα του προϊόντος και εξασφαλίζουν τη βιοισοδυναμία του σε σύγκριση με το πρωτότυπο σκεύασμα αναφοράς. Η γλικλαζίδη είναι μια φαρμακευτική ουσία που χρησιμοποιείται για τη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2 και την υποκατάσταση της ινσουλίνης, καθώς και για τη ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Αντικείμενο της εργασίας είναι να προσεγγιστεί επαρκώς η σύνθεση του προϊόντος αναφοράς. Για το σκοπό αυτό, αρχικά εφαρμόζεται ένας σχεδιασμός μείγματος (mixture design) για τον καθορισμό των κατάλληλων αναλογιών των τριών βασικότερων συστατικών, της μονοϋδρικής λακτόζης, του αμύλου αραβοσίτου και του προ-ζελατινοποιημένου αμύλου αραβοσίτου. Οι φυσικές ιδιότητες της αποσάθρωσης (disintegration) και της σκληρότητας (hardness) των δισκίων ενσωματώθηκαν ως κύριες αποκρίσεις. Αξιοποιώντας τα αποτελέσματα της μελέτης, εκτελείται, επιπλέον, ένας κλασματικός παραγοντικός σχεδιασμός (fractional factorial design) δύο επιπέδων, που αποτελείται από παράγοντες όπως οι χρόνοι ανάμιξης, η ποσότητα υγρού κοκκοποίησης και ο ρυθμός προσθήκης, για τον καθορισμό των κρίσιμων παραγωγικών παραμέτρων. Η μελέτη οδήγησε στη δημιουργία ενός προϊόντος με φυσικές ιδιότητες παρόμοιες με το προϊόν αναφοράς, ενώ για τις βέλτιστες δοκιμές που προέκυψαν πραγματοποιήθηκαν οι έλεγχοι του ρυθμού διάλυσης των δισκίων, που αποτελούν τον κλινικώς σημαντικό παράγοντα και επιβεβαίωσαν την επίτευξη του στόχου της εργασίας.

The needs of the pharmaceutical market to address the issue of providing affordable and effective treatment to patients has led to a rapid increase in the development of "generic drugs". The design of solid pharmaceutical products, whether they are "reference" or "generic" drugs, is a complex and critical step in the drug development process. The evolving pharmaceutical industry requires researchers and manufacturers to pursue the application of continuous improvement processes and techniques to develop and market high-quality drugs, while simultaneously achieving increased productivity and efficiency in adherence to regulations governing the pharmaceutical industry. The purpose of this master's thesis is the application of appropriate experimental designs for the development of a generic pharmaceutical product gliclazide (gliclazide), in the form of immediate release tablets, with the aim of evaluating various parameters that affect the quality of the product and ensure its bioequivalence compared to the original reference formulation. Gliclazide is a medicine used to manage type 2 diabetes and replace insulin as well as regulate blood glucose levels. The aim of the work is to adequately approximate the composition of the reference product. For this purpose, a mixture design is initially applied to determine the appropriate proportions of the three main ingredients, lactose monohydrate, maize starch and pre-gelatinised maize starch. The physical properties of disintegration and hardness of the tablets were incorporated as main responses. Utilizing the results of the study, a two-level fractional factorial design, consisting of factors such as mixing times, amount of liquid granulation and addition rate, is additionally performed to determine the critical production parameters. The study led to the creation of a product with physical properties similar to the reference product, while for the optimal tests that resulted, the tablets' dissolution rates, which are the clinically important factor, were tested and confirmed the achievement of the work's objective.