- MSc thesis
- Σχεδιασμός Φωτισμού (ΣΦΠ)
- 24 Σεπτεμβρίου 2023
- Ελληνικά
- 110
- Μπαλαφούτης, Αθανάσιος
- Νταραρά, Ευαγγελία | Μπαλαφούτης, Θάνος
- Χίος, μεσαιωνικοί οικισμοί, Μαστιχοχώρια, βίγλες-φανόπυργοι-φάροι, φωτιστική διαδρομή, μεταβαλλόμενο φως
- 27
- 14
- pictures included
-
-
Πριν από την εμφάνιση των κτιρίων, ο άνθρωπος ζούσε στη φύση. Μεταβλητές όπως η γεωγραφική θέση, οι καιρικές συνθήκες, η εποχή του έτους, η κάλυψη από νέφη και άλλα φαινόμενα μετεωρολογίας αλλά και φυσικοί σχηματισμοί όπως τα βουνά, οι λόφοι και οι δασικές περιοχές αποτελούν μέχρι σήμερα καθοριστικούς παράγοντες για την ποσότητα, την ένταση και τη διανομή του φωτός σε μια περιοχή, δημιουργώντας μοναδικές συνθήκες φωτισμού, προσφέροντας ποικιλία εμπειριών και ευκαιριών για τους ανθρώπους και τους οργανισμούς που ζουν εκεί.
Το Αιγαίο χαρακτηρίζεται από τον τυπικό μεσογειακό τύπο κλίματος. Πιο συγκεκριμένα για την περιοχή μελέτης και το νησί της Χίου, το κλίμα χαρακτηρίζεται από ήπιους χειμώνες και ζεστά, ξηρά καλοκαίρια. Οι δυνατότητες που παρείχαν η έκταση, το κλίμα και η ευφορία της σε συνδυασμό με τη μικρή απόστασή της από τη Μικρασιατική Ακτή, ήταν οι λόγοι που έδωσαν στο νησί συνεχή σχεδόν ζωή από την περίοδο του λίθου έως σήμερα.
Η μελέτη εστιάζεται στα Μαστιχοχώρια της Χίου που όπως μαρτυρά η ονομασία τους αποτελούν ένα σύνολο οικισμών της μαστιχοπαραγωγού περιοχής που παρά τις φθορές και τις καταστροφές που έχουν υποστεί στο πέρασμα των αιώνων από την Ενετοκρατία μέχρι σήμερα, εξακολουθούν να αποτελούν μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι ιστορικές συνθήκες που οδήγησαν στη δημιουργία και οχύρωση των Μαστιχοχωρίων συνδέονται με την ανάγκη ασφάλειας από τις εχθρικές επιθέσεις και την εκμετάλλευση του σημαντικού μονοπωλίου της μαστίχας. Οι νοτιότεροι οικισμοί χτίστηκαν μακριά από τη θάλασσα για να αποφευχθούν οι επιθέσεις των πειρατών και είχαν ασφαλείς λιμένες. Μόνο ο τελευταίος όροφος του κεντρικού πύργου ήταν ορατός από τα οχυρωμένα παρατηρητήρια, γνωστά ως βίγλες. Μέσω αυτής της επικοινωνίας, διατηρούταν η σύνδεση μεταξύ των οικισμών και των παραλιών.
Οι βίγλες της Χίου, κρίσιμα σημεία του αμυντικού δικτύου του νησιού, είναι τοποθετημένες σε στρατηγικά σημεία που επιτρέπουν την εποπτεία της ακτογραμμής, λειτουργούσαν κυρίως ως παρατηρητήρια για το νησί, αλλά είχαν ταυτόχρονα σημαντικό αμυντικό ρόλο δίνοντας οχυρωματική εικόνα προκειμένου να αποτραπούν οι επιθέσεις από πειρατές. Αυτό γινόταν με την αποστολή σημάτων κινδύνου μέσω καπνού (φουμάδες) και φωτιάς. Τη νύχτα, οι βιγλάτορες άναβαν φωτιές δημιουργώντας φλόγα που μπορούσε να είναι ορατή από μεγάλη απόσταση και να ειδοποιεί τους γύρω κατοίκους για πιθανή απειλή. Η πιο σημαντική βίγλα ανάμεσα σε αυτές είναι η μεγάλη βίγλα του Κουλά, που βρίσκεται μέσα στο κάστρο της Χίου. Σύμφωνα με τις επικρατέστερες απόψεις, αυτή ήταν η μεγαλύτερη και υψηλότερη βίγλα του νησιού και αποτελούσε το κέντρο του δικτύου των βιγλών, καθώς είχε θέα στο λιμάνι της Χώρας.
Μέσα από την ανάλυση των κοινονικοπολιτικών, των αρχιτεκτονικών και πολεοδομικών χαρακτηριστικών των μεσαιωνικών οικισμών γίνεται σαφής ο ρόλος του φωτισμού στην καθημερινότητα των κατοίκων, στην οργάνωση τους αλλά και στην άμυνα. Το φως παρέχει πληροφορίες για τον προσανατολισμό, την ασφάλεια και την επιτήρηση, την ερμηνεία των κοινωνικών σημάτων, την αναγνώριση των πόρων και την επίγνωση των κινδύνων. Με αφορμή τα παραπάνω, θα γίνει μια προσπάθεια να αποτυπωθεί με φωτιστικό τρόπο στο σήμερα η σημασία της μετάδοσης μηνυμάτων κινδύνου μέσω της φωτιάς από τα οχυρωμένα παρατηρητήρια, τις βίγλες, στους οικισμούς και στην πόλη.
Κάποια από τα νοήματα του φωτός είναι καθολικές και αρχέτυπες εικόνες, κοινές σε όλο τον κόσμο. Κάποια άλλα συνδέονται με συγκεκριμένους τόπους ή μπορεί να έχουν προσωπική σημασία για εμάς, συνδέοντάς το με συγκεκριμένες εμπειρίες, αναμνήσεις, γεγονότα ή ακόμη και πρόσωπα. Καθώς το φως διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανάδειξη της φόρμας και του χώρου που η αρχιτεκτονική της δημιουργεί, παράλληλα αποκαλύπτει την προσέγγιση, τα νοήματα και τις προθέσεις που διατυπώνονται κατά τη σύλληψη της ιδέας και ενσωματώνονται στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση του έργου. Η πρόθεση της φωτιστικής χειρονομίας είναι ακριβώς αυτή, μια ξεκάθαρη φωτιστική πρόταση που θα αναβαθμίζει το κέλυφος και θα επικοινωνεί την πρόθεση του σχεδιασμού και τη νοηματοδοσία του φωτισμού. Οι φρυκτωρίες που άλλοτε λειτουργούσαν ως παρατηρητήρια, θα γίνουν οι ίδιες σήμερα τα σημεία παρατήρησης. Τα πέτρινα κελύφη τους που στο παρελθόν αποτελούσαν την προστασία των βιγλατόρων, σήμερα θα κληθούν να ‘προστατέψουν΄ έργα τέχνης. Και το βασικότερο, όπως πριν κάποιους αιώνες επικοινωνούνταν μηνύματα κινδύνου, σήμερα μέσω του φωτισμού θα επικοινωνείται η τέχνη και μέσα από αυτή η ίδια η ιστορία. Στόχος του project είναι η καθιέρωσή του ως δράση που θα επαναλαμβάνεται κάθε καλοκαίρι στο νησί αποτίοντας φόρο τιμής στους κατοίκους της Χίου που ζούσαν υπό την απειλή των πειρατών και των κατακτητών και ακόμα περισσότερο σε όσους σφαγιάστηκαν την πιο μελανή περίοδο για το νησί, αυτή της Τουρκοκρατίας και συγκεκριμένα της σφαγής του 1822. Όλη η ως άνω διαδρομή, θα προσφέρει στον επισκέπτη μια ολοκληρωμένη εμπειρία, μεταφέροντας τον όχι μόνο τοπικά αλλά και χρονικά στα γεγονότα.
«Η ικανότητα του φωτός να διαπερνά την ύλη και να παράγει προσωρινά μια εσωτερική λάμψη και την ένταση της ύπαρξης είναι μια διαχρονική πηγή ανθρώπινου θαύματος» (Plummer, 2009, 218). Οι φανόπυργοι θα λειτουργούν σα φάροι με πρόθεση να στείλουν το μήνυμα σε όλο το νησί μέσω του φωτός ενώ ο χώρος γύρω τους θα παραμένει σκοτεινός εντείνοντας την αίσθηση καταφυγίου. Στόχος είναι να δοθεί το έναυσμα μέσω του φωτιστικού installation για την αξιοποίησή τους από νεκρά κελύφη σε ‘δοχεία’ τέχνης.
-
Before the appearance of buildings, man lived in nature. Variables such as geographical location, weather conditions, time of year, cloud cover and other meteorological phenomena, but also natural formations such as mountains, hills and forest areas are determining factors for the quantity, intensity and distribution of light in an area, creating unique lighting conditions, offering a variety of experiences and opportunities for the habitants.
The Aegean is characterized by the typical Mediterranean type of climate. More specifically for the study area and the island of Chios, the climate is characterized by mild winters and hot, dry summers. The possibilities provided by the area, the climate and its euphoria, combined with its short distance from the Asia Minor Coast, were the reasons that gave the island almost continuous life from the Stone Age till today.
The study focuses on the Mastic Villages of Chios which, as their name indicates, are a set of settlements in the mastic-producing area which, despite the damage and destruction they have suffered over the centuries from the Venetian occupation until today, are still monuments of cultural heritage. The historical circumstances that led to the creation and fortification of Mastichohoria are connected with the need for security from enemy attacks and the exploitation of the important monopoly of mastic. The southernmost settlements were built away from the sea to avoid pirate attacks and had safe harbors. Only the top floor of the central tower was visible from the fortified watchtowers, known as vigles. Through this communication, the connection between the settlements and the beaches was maintained.
The vigles of Chios, critical points of the island's defense network, are placed in strategic points that allow the supervision of the coastline, they functioned mainly as lookouts for the island, but at the same time they had an important defensive role by giving a fortified image in order to prevent attacks by pirates. This was done by sending distress signals through smoke and fire. At night, the vigilators lit fires creating a flame that could be seen from a great distance and alert nearby residents of a possible threat. The most important vigla among them is the great vigla of Koulas, located inside the castle of Chios. According to the prevailing opinions, this was the largest and highest vigla of the island and was the center of the network of vigles, as it overlooked the port of Chora.
Through the analysis of the socio-political, architectural and urban characteristics of the medieval settlements, the role of lighting in the daily life of the inhabitants, in their organization and also in defense becomes clear. Light provides information for orientation, safety and surveillance, interpretation of social signals, resource recognition, and hazard awareness. On the occasion of the above, an attempt will be made to capture in an illuminating way the importance of transmitting danger messages through fire from the fortified watchtowers, vigles, to the settlements and the city.
Some of the meanings of light are universal and archetypal images, common throughout the world. Others are associated with specific places or may have personal meaning for us, linking it to specific experiences, memories, events or even people. As light plays an important role in highlighting the form and the space that its architecture creates, it also reveals the approach, meanings and intentions formulated during the conception of the idea and incorporated into the design and implementation of the project. The intention of the lighting gesture is just that, a clear lighting proposition that will upgrade the shell and communicate the design intent and the meaning of the lighting. The lighthouses that once functioned as observatories will become themselves observation points today. Their stone shells, which in the past were the protection of the vigilators, today will be called upon to 'protect' works of art. And most importantly, as a few centuries ago danger messages were communicated, today through lighting, art will be communicated and through this the story itself. The aim of the project is to establish it as an action that will be repeated every spring or summer on the island paying tribute to the inhabitants of Chios who lived under the threat of pirates and conquerors and even more to those who were slaughtered during the darkest period for the island, that of the Turkish rule and specifically the massacre of 1822. The entire lighting path will offer the visitor a complete experience, transporting him not only locally to the events but also in time.
“The ability of light to penetrate material and temporarily produce an inner glow and intensity of existence is a timeless source of human wonder” (Plummer, 2009, 218). The lighthouses will act as beacons with the intention of sending the message to the whole island through light while the space around them will remain dark intensifying the sense of shelter. The aim is to give the trigger through the lighting installation for their utilization from dead shells into 'containers' of art.
-
- Hellenic Open University
- Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.
Φως στο Αιγαίο: Μια φωτεινή διαδρομή στη Χίο
Light in the Aegean: A light path in Chios (Αγγλική)
Κύρια Αρχεία Διατριβής
- ΦΩΣ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ : ΜΙΑ ΦΩΤΕΙΝΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΣΤΗ ΧΙΟ
Περιγραφή: Φως στο Αιγαίο_Μια φωτεινή διαδρομή στη Χίο.pdf (pdf) Book Reader
Μέγεθος: 8.5 MB