Το θέμα της παρούσας έρευνας είναι η σύγκριση των θεσμικών πλαισίων ανάπτυξης του καταδυτικού τουρισμού στις Η.Π.Α. και στην Ελλάδα, προς εξαγωγή συμπερασμάτων που μπορεί να είναι χρήσιμα για τους κοινωνικούς εταίρους που εμπλέκονται στην προώθηση του καταδυτικού τουρισμού στην Ελλάδα.

Για την επιλογή του θέματος αυτού ελήφθησαν υπόψη ότι: α) η Ελλάδα επιδιώκει να αναδειχθεί ως αναδυόμενος προορισμός εισερχόμενου καταδυτικού τουρισμού, λόγω της υψηλής αξίας της εναλλακτικής αυτής μορφής θαλάσσιου οικοτουρισμού για τις τοπικές κοινωνίες και την εθνική οικονομία, ενώ β) οι ΗΠΑ είναι, όχι μόνο η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο αλλά και, αγορά καταδυτικού τουρισμού εκ των πιο ώριμων παγκοσμίως, επομένως κατάλληλο μοντέλο “βιομηχανίας” καταδύσεων αναψυχής, το οποίο προσφέρεται για σχετικές συγκρίσεις.

Σε πλαίσιο ποιοτικής μεθοδολογικής προσέγγισης (βλ. Κεφάλαιο 3), για τη διερεύνηση του υπό εξέταση φαινομένου στις δύο χώρες, συλλέχθηκαν αυταπόδεικτα πραγματικά δεδομένα πρωτίστως για τον ρόλο, τις πολιτικές και τις δραστηριότητες, των εκατέρωθεν σημαντικότερων κοινωνικών εταίρων της βιομηχανίας καταδύσεων αναψυχής, χρησιμοποιώντας τις βασικές εθνογραφικές ερευνητικές μεθόδους της τεκμηρίωσης (μέσω διαδικτυογραφικής έρευνας) και λήψης μεμονωμένων συνεντεύξεων, επιλεκτικά από ορισμένους θεσμικούς παράγοντες.

Διαπιστώνεται (βλ. Κεφάλαιο 4) ότι στις ΗΠΑ δεν υφίσταται ομοσπονδιακή νομοθεσία που διέπει, ειδικά, τον καταδυτικό τουρισμό, με εξαίρεση το πλέγμα ομοσπονδιακής νομοθεσίας για το Εθνικό Δίκτυο (καταδυτικών) Πάρκων/Μνημείων. Η αμερικανική βιομηχανία καταδύσεων αναψυχής κυρίως αυτορυθμίζεται βάσει των λειτουργιών της εγχώριας αγοράς, ενώ ορισμένες πολιτειακές/τοπικές αρχές συμβάλλουν σε περιφερειακό επίπεδο κυρίως ελεγκτικά/ρυθμιστικά, παρά για τη διαμόρφωση δυναμικής της αγοράς. Αντίθετα, στην Ελλάδα ο καταδυτικός τουρισμός είναι διακριτό θέμα τουριστικής πολιτικής -- σε γενικό πλαίσιο στήριξης των ειδικών μορφών τουρισμού για ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος -- και η ανάπτυξή του βασίζεται στο κανονιστικό-νομοθετικό πλαίσιο που διαμορφώθηκε σταδιακά για επιτάχυνση των εξελίξεων στην αγορά.

Καθώς διαπιστώνεται, επίσης, σημαντική διαφορά υπέρ των ΗΠΑ ως προς τις μεθόδους/πρακτικές προώθησης/προβολής της εγχώριας βιομηχανίας καταδύσεων αναψυχής (πράγματι, αποτέλεσμα 60ετούς περίπου χρονικής διαφοράς εκκίνησης των δύο μοντέλων) προτείνεται (βλ. Κεφάλαιο 5) η από ελληνικής πλευράς εξέταση σειράς ειδικότερων πτυχών του αμερικανικού μοντέλου, ιδίως ως προς τις λειτουργίες των σημαντικότερων κοινωνικών εταίρων (δημόσιου/ιδιωτικού τομέα), και διατυπώνονται προτάσεις ανάπτυξης συνεργασίας μεταξύ των αντίστοιχων εταίρων των δύο πλευρών, για κατά το δυνατόν βελτίωση των πολιτικών/δράσεων προβολής των ελληνικών καταδυτικών αξιοθέατων και περαιτέρω στήριξη της ελληνικής βιομηχανίας καταδυτικού τουρισμού.

The subject of this research paper is the comparison of the institutional frameworks for the development of diving tourism in the U.S.A. and in Greece, so as to draw conclusions that may be useful for the stakeholders promoting diving tourism in Greece.

For selecting this topic, it was taken into account that: a) Greece seeks to establish itself as an emerging destination for inbound diving tourism, due to the high value that this alternative form of marine ecotourism represents for the national economy, and b) the U.S.A. is, not only the largest economy in the world but also, one of the most mature diving tourism markets worldwide, and therefore the American recreational diving industry development model is most suitable and offers itself for relevant comparisons.

Within the context of a qualitative methodological approach, to investigate the phenomenon under consideration in the two countries self-evident real data were collected on the decisive role, policies and activities, of the main stakeholders on both sides, using the basic ethnographic research methods of documentation (through online research) and taking individual interviews, selectively from certain institutional key players in the industry.

Consequently, it is noted that there is no federal legislation specifically regulating recreational diving and/or diving tourism in the US, with one key exception being the federal legislation governing the network of National (diving) Parks/Monuments. The US recreational diving industry is primarily self-regulated, based on domestic market dynamics, while some state/local authorities act at regional level mainly in a supervisory/regulatory role, for specific issues rather than to shape market dynamics. On the contrary, in Greece diving tourism is a distinct topic of tourism policy (in the general context of support to special/alternative forms of tourism, for qualitatively upgrading the Greek tourism product) and its development is based on the regulatory-legislative framework that was gradually formed to accelerate developments and market dynamics.

As there is an observed significant difference in favor of the USA in terms of methods/practices to promote the domestic recreational diving industry (indeed following an approximately 60-year difference between the beginnings of the two models), it is proposed that specific aspects of the American model are closely examined, especially with regard to the role/functions of the main US stakeholders (public/private), whereas proposals are also formulated regarding aspects of potential collaboration between the respective stakeholders of the two sides, in order to possibly improve policy and the promotion of the Greek diving attractions, along with strengthening the Greek diving tourism industry.