Εισαγωγή: Η παγκοσμίως συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση για προμήθειες αίματος, τονίζει την τεράστια ανάγκη για την διατήρηση επαρκούς παροχής προϊόντων αίματος. Σε περιόδους κρίσεων, όπως η πανδημία της COVID -19, η παραπάνω ανάγκη γίνεται ακόμα μεγαλύτερη. Ωστόσο η στρατολόγηση και η διασφάλιση παραμονής των αιμοδοτών αποτελούν κομβικές προκλήσεις για τις υπηρεσίες αιμοδοσίας. Σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα έχουν εντοπιστεί μια σειρά κοινωνικό-δημογραφικών, οργανωτικών, φυσιολογικών και ψυχολογικών παραγόντων  που επηρεάζουν την προθυμία των ανθρώπων να δώσουν αίμα.

Σκοπός: Σκοπός αυτής της εργασίας είναι να διερευνηθούν οι κοινωνικό-ψυχολογικές επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 στους εθελοντές αιμοδότες του Γ.Ν. «Άγιος Παύλος» Θεσ/νίκης και ο αντίκτυπος στην ψυχική και πνευματική τους υγεία. Η παρουσίαση της συμπεριφοράς της συγκεκριμένης ομάδας-στόχος υπό το πρίσμα του κοινωνικό-ψυχολογικό επηρεασμού της και των περιοριστικών μέτρων λόγω της πανδημίας και πως αυτό επηρέασε την ψυχική τους υγεία αλλά και το αίσθημα εθελοντισμού και προσφοράς στον συνάνθρωπο.

            Υλικό – Μέθοδος:           Για την έρευνα χρησιμοποιηθήκε ανώνυμο ερωτηματολόγιο το οποίο διανεμήθηκε και συμπληρώθηκε από 200 εθελοντές αιμοδότες. Πραγματοποιήθηκε ανάλυση αξιοπιστίας των δεδομένων της έρευνας με την εφαρμογή του συντελεστή αξιοπιστίας Cronbach’s Alpha.. Η διερεύνηση των ερωτημάτων της έρευνας με παράγοντα την κατηγορία αιμοδότη έγινε με τη παρουσίαση πινάκων διπλής εισόδου και υπολογισμού περιγραφικών μέτρων, ενώ οι στατιστικοί έλεγχοι που εφαρμόσθηκαν ήταν οι έλεγχοι ανεξαρτησίας Chi-Square και ANOVA, για επίπεδο σημαντικότητας α=0.05.

            Αποτελέσματα: Παρατηρήθηκε ότι η πλειοψηφία των νέων αιμοδοτών ήταν γυναίκες (60%), ενώ στη πλειοψηφία των τακτικών (74.42%) και συγγενικού/ φιλικού περιβάλλοντος (73.91%) παρατηρήθηκαν οι άνδρες. Η πλειοψηφία των αιμοδοτών ήταν υγιείς και τηρούσαν τα εφαρμοζόμενα μέτρα ατομικής και κοινωνικής προστασίας. Σχέδον το σύνολο του δείγματος ήταν πλήρως εμβολιασμένο. Υπολογίζοντας τη συνολική προσωπική ανησυχία των αιμοδοτών προς τον ιό, εκτιμήθηκε ότι οι αιμοδότες ανησυχούν κατά μέσο όρο σε εύρος κλίμακας από ελάχιστα έως και αρκετά με μέσο σκορ 2.31 (0.48), ενώ αναφορικά με τη διαφοροποίηση των τιμών ως προς τη κατηγορία αιμοδότη, προέκυψε ότι δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των κατηγοριών. Όσον αφορά την επιρροή στα μέσα παροχής βοήθειας για την αντιμετώπιση του φόβου κατά τη πανδημία, εκτιμήθηκε ότι ο παράγοντας της κατηγορίας αιμοδότη δεν επηρεάζει κανένα από τα αποτελέσματα των μέσων αυτών, ενώ στην ολική απουσία βοήθειας, εκτιμήθηκε διαφορά κατά την οποία οι νέοι αιμοδότες (56.60%) και οι τακτικοί (52%) δήλωσαν σε υψηλότερα επίπεδα ότι δεν είχαν από πουθενά βοήθεια συγκριτικά με τους αιμοδότες συγγενικού/ φιλικού περιβάλλοντος (34.80%). Εκτιμήθηκε σημαντική επιρροή στο συναίσθημα της απελπισίας, κατά την οποία οι αιμοδότες συγγενικού/ φιλικού περιβάλλοντος (13%) έχουν στατιστικά σημαντικό υψηλότερα επίπεδα συγκριτικά με τους τακτικούς (8%) και τους νέους αιμοδότες (3.10%).

Αναφορικά με τη προσωπική ανησυχία προς τον ιό, οι αιμοδότες αξιολόγησαν σε υψηλά επίπεδα από αρκετά έως και πολύ ότι ανησυχούν για την υγεία των συγγενών και των φίλων (71.50%), κατά την διάρκεια της πανδημίας ένιωσαν πιο κοντά με την οικογένεια τους. Αναλύοντας τη παροχή βοήθειας για αντιμετώπιση του φόβου της πανδημίας, η πλειοψηφία των αιμοδοτών δήλωσε ότι δεν είχε βοήθεια από πουθενά (51%), σε χαμηλότερα επίπεδα δηλώθηκαν η οικογένεια (41%), οι φίλοι (23.50%). Αναφορικά με τα συναισθήματα για την COVID-19, οι αιμοδότες ξεχώρισαν τα συναισθήματα της ανησυχίας (31.50%), της αβεβαιότητας (29%), της αγανάκτησης (26%), του θυμού (17%) και του φόβου (14%), σε χαμηλότερα επίπεδα δηλώθηκαν η εξάντληση (11.50%), η λύπη (10%), το άγχος (10%) και την απελπισία  (6%).

            Συμπεράσματα:    Η διαχείριση της πανδημίας COVID -19 και η ανάληψη νέων ρόλων από κρατικούς και μη θεσμούς έθεσε μια νέα βάση σε παγκόσμιο επίπεδο σε ότι αφορά την διαχείριση κρίσεων. Οι αιμοδότες, ως μία κατηγορία πολιτών με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα, δεν θα μπορούσαν να μην εμφανίσουν ανάλογα συμπτώματα με τον γενικό πληθυσμό που όμως είχαν συνέπειες στην αλτρουιστική συμπεριφορά που ονομάζεται αιμοδοσία.

            Οι αιμοδότες ώς ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού είναι γεγονός ότι επηρεάστηκαν από την πανδημία όπως και το σύνολο του πληθυσμού. Παρόλα αυτά, τα δεδομένα τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή  (ήδη βρισκόμαστε στο τέλος της πανδημίας), είναι ενθαρυντικά. Τα ποσοστά προσέλευσης των αιμοδοτών πλησιάζουν τα δεδομένα πριν την πανδημία και τα αποθέματα άιματος αυξάνονται. Παρόλο που είναι εμφανή τα σημάδια ψυχολογικού επηρεασμού στο συναίσθημα των αιμοδοτών, είναι φανερή η τάση κυρίως στους νέους αιμοδότες να μην επιτρέψουν την αλλοίωση της αλτρουιστικής συμπεριφοράς τους. Η συγκεκριμένη πανδημία πρέπει να αποτελέσει εφαλτήριο για έπιστημονικές έρευνες που θα στοχεύουν σε κρίσιμα κομμάτια του πληθυσμού, όπως είναι οι εθελοντές και οι δωρητές. Η ψυχολογική θωράκιση τους και η διατήρηρση των αλτρουιστικών τους χαρακτηρηρστικών είναι κομβικής σημασίας για τις κοινωνίες, κυρίως σε περιόδους κρίσεων που το άισθημα βοήθειας στον συνάνθρωπο πρέπει όχι μόνο να διατηρηρθεί άλλα και να ενισχυθεί. 

Introduction: The worldwide ever-increasing demand for blood supplies highlights the tremendous need to maintain an adequate supply of blood products. In times of crisis, such as the COVID-19 pandemic, the above need becomes even greater. However, recruitment and retention of blood donors are key challenges for blood donation services. In an effort to address these problems, a number of socio-demographic, organizational, physiological and psychological factors have been identified that influence people's willingness to donate blood.

Purpose: The purpose of this work is to investigate the socio-psychological effects of the COVID-19 pandemic on the voluntary blood donors of G.H. "Saint Paul" of Thessaloniki and the impact on their mental and spiritual health. The presentation of the behavior of the specific target group in the light of its social-psychological impact due to the pandemic and the restrictive measures and how this affected their mental health but also the feeling of volunteerism and giving to fellow human beings.

Material - Method: An anonymous questionnaire was used for the research, which was distributed and completed by 200 volunteer blood donors. Reliability analysis of the survey data was performed by applying the Cronbach's Alpha reliability coefficient. A proxy variable for the category of personal concern about the virus was created by averaging the individual questions for each participant thus creating a total score for each case. This variable was tested for normality with the appropriate Kolmogorov-Smirnov and Shapiro-Wilk normality tests under significance stability α=0.05. The investigation of the research questions with the category of blood donor was done by presenting double-entry tables and descriptive measures, while the statistical tests applied were the Chi-Square and ANOVA independence tests, for a significance level of α=0.05.

Results: It was observed that the majority of new blood donors were women (60%), while men were observed in the majority of regular (74.42%) and relatives/friends (73.91%) donors. The majority of blood donors were healthy and observed individual and social health protection. Almost the entire sample was fully vaccinated. Calculating the overall personal concern of blood donors towards the virus, it was estimated that blood donors are concerned on average in a scale range from very little to quite a lot with an average score of 2.31 (0.48), while regarding the differentiation of values according to the category of blood donor, it was found that there is no statistically significant difference between categories. Regarding the influence on the means of providing help to deal with fear during the pandemic, it was estimated that the factor of blood donor category does not affect any of the results of these means, while in the total absence of help, a difference was estimated in which the new blood donors (56.60 %) and the regulars (52%) declared at higher levels that they had no help from anywhere compared to blood donors from relatives/friends (34.80%). A significant influence on the feeling of hopelessness was estimated, in which blood donors from relatives/friends (13%) have statistically significantly higher levels compared to regular (8%) and new blood donors (3.10%).

Regarding the personal concern about the virus, the blood donors evaluated at high levels from quite to a lot that they are worried about the health of relatives and friends (71.50%), during the pandemic they felt closer to their family. Analyzing the provision of help to deal with the fear of the pandemic, the majority of blood donors stated that they had no help from anywhere (51%), at lower levels the family (41%), friends (23.50%) declared. Regarding feelings about COVID-19, blood donors singled out feelings of concern (31.50%), uncertainty (29%), indignation (26%), anger (17%) and fear (14%), at lower levels were declared exhaustion (11.50%), sadness (10%), anxiety (10%) and hopelessness (6%).

Conclusions: The management of the COVID-19 pandemic and the assumption of new roles by state and non-state institutions has set a new foundation at the global level in terms of crisis management. Blood donors, as a category of citizens with specific characteristics, could not fail to show similar symptoms to the general population, but they had consequences in the altruistic behavior called blood donation.

Blood donors as an important part of the population, it is a fact that they were affected by the pandemic just like the entire population. Despite these data, at the specific moment when we are at the end of the pandemic, they are encouraging. The attendance rates of blood donors are approaching the data before the pandemic and a blood supplies increase. Even though the signs of psychological impact on blood donors' emotions are evident, the tendency especially among young blood donors not to allow their altruistic behavior to be altered is evident. This particular pandemic should be a springboard for scientific research that will target critical segments of the population, such as volunteers and donors. Their psychological shielding and the preservation of their altruistic characteristics are of key importance for societies, especially in times of crisis when the feeling of helping fellow human beings must not only be preserved but also strengthened.