Η επαφή με τον περιβάλλοντα χώρο και τα υλικά κατάλοιπα παλαιότερων
εποχών παρέχει στον άνθρωπο τη δυνατότητα συνομιλίας με το παρελθόν,
επαναπροσδιορισμού της σχέσης μαζί του και ενίσχυσης του ιστορικού
εγγραμματισμού του. Ειδικότερα για το μαθητικό κοινό αποτελεί ευκαιρία βιωματικής
προσέγγισης της Ιστορίας και απομάκρυνσης από το στενό και συχνά ασφυκτικό
πλαίσιο της σχολικής αίθουσας και του ενός – προς αποστήθιση – συγγράμματος.
Στην παρούσα διπλωματική εργασία γίνεται προσπάθεια καταγραφής της
εκατόχρονης ιστορίας μιας συνοικίας της Νέας Ιωνίας Αττικής, της Καλογρέζας, και
αξιοποίησης των πληροφοριών με στόχο την παραγωγή ενός εκπαιδευτικού σεναρίου.
Η πόλη αυτή, που θεμελιώθηκε από πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και του Πόντου,
ενέγραψε στον ιστό της σημαντικότατα γεγονότα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας:
την προσπάθεια των προσφύγων να στεριώσουν στη νέα τους πατρίδα, τη μεγάλη
ανάπτυξη αλλά και τη συρρίκνωση του κλωστοϋφαντουργικού κλάδου, τους αγώνες
των λιγνιτωρύχων, τα κατοχικά μπλόκα και τις εκτελέσεις. Παρά την εξέλιξη της
συνοικίας και τη μεταμόρφωσή της με το πέρασμα των χρόνων, τα ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά της είναι πάντοτε αναγνωρίσιμα.
Ως προς το εκπαιδευτικό σενάριο, επελέγη η πρακτική του ιστορικού περιπάτου
με στάσεις σε κομβικά τοπόσημα της περιοχής και αναφορές σε γεγονότα που
σημάδεψαν την ιστορία της Καλογρέζας και συνετέλεσαν στη διαμόρφωση της
ιδιαίτερης φυσιογνωμίας της. Οι προτεινόμενες στη συνέχεια εκπαιδευτικές
δραστηριότητες και οι ιδέες επέκτασης του σεναρίου στοχεύουν στην εμπέδωση των
χωρικών υλικοτήτων, στη σύνδεσή τους με την τοπική και γενική ιστορία, στην
ενίσχυση της κριτικής θέασης σύγχρονων συμβάντων και στην αξιοποίηση της
φαντασίας και της δημιουργικότητας των μαθητών για παραγωγή νέων δράσεων. Με σημείο εκκίνησης έναν οικείο χώρο, τελικό ζητούμενο αποτελεί η κινητοποίηση του
ενδιαφέροντος για την Ιστορία.

Contact with the surrounding space and material residue of older times provide
humans with the ability to converse with the past, redefine their relationship with it and
reinforce their history of literacy. Especially for the student body, it constitutes an
opportunity for an experiential approach of History and avoidance of the narrow and
usually suffocating framework of the schoolroom and of the one – to be memorized –
literary piece of work.
In this dissertation an attempt is being made to record the one hundred-year-old
history of a district in Nea Ionia, Attiki, Kalogreza, and to utilize effectively the
information aiming at the production of an educational shenario. This town, which was
founded by refugees from Asia Minor and Pontus, has registered in its fabric significant
events of contemporary Greek history: the struggle of the refugees to settle in their new
homeland, the great development and also the shrinking of the textile industry, the
battles of the coal miners, the roadblocks and the executions during the German
occupation. Despite the evolution of the district and its transformation as the years went
by, its special characteristics are always recognizable.
As far as the educational script is concerned, the practice of a historical walk
was chosen, with stops at important landmarks of the area and references to events that
marked the history of Kalogreza and contributed to shaping its distinct appearance. The
proposed educational activities and the ideas for expansion of the shenario aim at the
consolidation of the spatial materialities, their connection with the local and general
history, the strengthening of critical viewing of contemporary events and the effective
utilization of the imagination and creativity of the students for the production of new
actions. With a familiar place as a starting point, the point at issue is the motivation of
interest for History.