Εγκληματολογικές και Ποινικές Προσεγγίσεις της διαφθοράς, του οικονομικού και του οργανωμένου εγκλήματος / ΠΕΔΔΕ
58
14
Η ισότητα των πολιτών έναντι του νόμου είναι θεμελιώδες δικαίωμα και προστατεύεται από το Σύνταγμα. Ωστόσο, τόσο κατά το στάδιο δημιουργίας του ποινικού νόμου, όσο και κατά το στάδιο της εφαρμογής του, παρατηρείται μια επιλεκτική λειτουργία του συστήματος η οποία λαμβάνει δύο μορφές. Από τη μία υπερεγκληματοποιούνται συμπεριφορές που προέρχονται κυρίως από εκπροσώπους των κατώτερων κοινωνικο – οικονομικών στρωμάτων και από την άλλη υποεγκληματοποιούνται συμπεριφορές ατόμων από τα ανώτερα στρώματα.
Στην παρούσα εργασία θα προσεγγίσουμε το ζήτημα της ποινικής ευθύνης των Υπουργών, οι οποίοι, ως άτομα που ασκούν εξουσία, κατατάσσονται στους ισχυρούς. Για τα άτομα αυτά έχει θεσπιστεί ένα ειδικό καθεστώς, διαφορετικό από αυτό που ισχύει για τους υπόλοιπους πολίτες, όσο αφορά στην αναζήτηση ποινικών ευθυνών για εγκλήματα που διέπραξαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.
Το καθεστώς αυτό αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο επιτυγχάνεται η πρωτογενής (κατά το στάδιο της δημιουργίας του νόμου) και η δευτερογενής (κατά το στάδιο εφαρμογής του) απεγκληματοποίησή των ισχυρών.
Αφού παρουσιάσουμε τι αναφέρει η εγκληματολογική θεωρία για την επιλεκτική λειτουργία του ποινικού συστήματος, θα ασχοληθούμε με πέντε περιπτώσεις όπου ενεργοποιήθηκε το καθεστώς της ποινικής ευθύνης των Υπουργών κατά την τελευταία δωδεκαετία. Τα σχετικά στοιχεία αντλήθηκαν από τα Πορίσματα των αντίστοιχων Κοινοβουλευτικών Επιτροπών στον ιστότοπο της Βουλής.
Από την εξέταση των περιπτώσεων αυτών επιβεβαιώνεται η θεωρία, καθώς εν τέλει οι εμπλεκόμενοι Υπουργοί είτε δεν τιμωρήθηκαν είτε τους επιβλήθηκαν μικρές ποινές. Γενικεύοντας τα συμπεράσματά μας θα αναδείξουμε πως η ατιμωρησία των ισχυρών είναι δομικό στοιχείο του ποινικού συστήματος και σχετίζεται με τη γενικότερη προσπάθεια για εξαφάνιση και κανονικοποίηση των εγκλημάτων των ατόμων που προέρχονται από τα ανώτερα κοινωνικο – οικονομικά στρώματα στα πλαίσια εξέλιξης του καπιταλιστικού συστήματος παραγωγής.
The equal treatment of citizens by the law is a fundamental right that is protected by the Constitution. However, both during the process of law-making and that of law’s implementation one can find out that the system is characterized by selectivity which is depicted towards two directions. On the one hand behaviors deriving from people at the lower social – economic layers are overcriminalised, whilst behaviors of people from the upper layers are undercriminalised.
On the thesis at hand we will examine the subject of the Minister’s Penal Responsibility. Ministers, as persons that exercise authority, are considered powerful. For these persons there has been established a special regime, different from the already existing for common citizens, as far as their penal responsibility is regarded.
This regime is a characteristic example of the method through which primary (at the level of law-making) and secondary (at the level of the implementation of the law) undercriminalization of the powerful is achieved.
Firstly we will demonstrate the criminological theory of Penal Selectivity. Then we will examine five cases where the forementioned regime was launched during the years 2010 and 2021. The relevant data were derived from the Reports of the Inquiry Committees that are published at the Hellenic Parliament’s website.
From the examination of these cases the theory is confirmed, as the forementioned ministers either avoided the imposition of penalty, or the imposed penalty was far too small. This so called immunity is a structural characteristic of the penal system and is related to the overall trend for the disappearance and rationalization of the crimes of the powerful in capitalism.
