Κριτική ανάλυση της προβληματικής του κοινωνικού ελέγχου και της επιλεκτικότητας του συστήματος απονομής δικαιοσύνης με άξονα το κρατικό-εταιρικό έγκλημα στην Ελλάδα κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης.

Critical analysis of the social control problematic and the justice system selectivity by focusing on state-corporate crime during the period of the economic crisis in Greece. (Αγγλική)

  1. MSc thesis
  2. ΣΗΜΕΛΑ ΓΩΝΙΑΔΟΥ
  3. Εγκληματολογικές και Ποινικές προσεγγίσεις της διαφθοράς, του οικονομικού και του οργανωμένου εγκλήματος (ΠΕΔ)
  4. 23 Ιουλίου 2023
  5. Ελληνικά
  6. 80
  7. ΚΟΥΡΟΥΤΖΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ
  8. ΚΟΥΡΟΥΤΖΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ | ΓΑΣΠΑΡΙΝΑΤΟΥ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
  9. Εγκληματοποίηση, κοινωνικός έλεγχος, ηθικοί πανικοί, κρατικό-εταιρικό έγκλημα, διαφθορά, επιλεκτικότητα
  10. Κοινωνικός Έλεγχος και επιλεκτικότητα του συστήματος απονομής δικαιοσύνης Θεωρητική θεμελίωση και παραδείγματα από την Ελλάδα
  11. 68
  12. 34
    • Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας γίνεται μια ανάλυση των διαδικασιών εγκληματοποίησης και των τάσεων της σύγχρονης αντεγκληματικής πολιτικής κατά τη χρονική περίοδο από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 κι έπειτα. Την περίοδο αυτή αναδύθηκαν νέες εγκληματολογικές θεωρίες, οι οποίες διαμορφώθηκαν μέσα από τη μελέτη φιλοσοφικών και πολιτικών ιδεολογιών, κοινωνιολογικών θεωριών και ιστορικών γεγονότων με κυριότερη την Κριτική εγκληματολογία, η οποία έθεσε στο κέντρο του ενδιαφέροντος της εγκληματολογικής έρευνας τις κοινωνικές σχέσεις και τις σχέσεις εξουσίας, αλλά και προβληματισμούς όπως η διαμόρφωση των εγκληματικών στερεοτύπων με βάση τον τρόπο ερμηνείας τους από τους φορείς του κοινωνικού ελέγχου αναδεικνύοντας την επιλεκτική λειτουργία του ποινικοκατασταλτικού συστήματος. Παρόλα αυτά, στον τομέα της αντεγκληματικής πολιτικής φαίνεται να έχει κυριαρχήσει μια θετικιστική αντίληψη για το έγκλημα, σύμφωνα με την οποία τα κοινωνικά προβλήματα αντιμετωπίζονται μέσω της επέμβασης του κράτους με πρόσχημα την θεραπεία της κοινωνικής αυτής ασθένειας (έγκλημα). Κατά συνέπεια, η αντεγκληματική πολιτική μέχρι σήμερα βασίζεται στο ιδεολογικό πρότυπο της «Άμυνας της κοινωνίας απέναντι στο έγκλημα» (θεμέλιο όλων των κλασσικών και θετικιστικών θεωριών), το οποίο θέτει ως κυρίαρχο στόχο τον κοινωνικό έλεγχο και την καταπίεση των χαμηλότερων και πιο ευάλωτων κοινωνικών στρωμάτων με πρόσχημα την ασφάλεια των πολιτών, αφήνοντας ανεξέλεγκτη την δράση της άρχουσας τάξης και του μεγάλου κεφαλαίου μέσα στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος. Μέσα στο πλαίσιο αυτό αναδεικνύονται τα αποτελέσματα των οργανωσιακών μεταβολών και θεσμικών μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα και διεθνώς από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 κι έπειτα, οι συνέπειες αυτών των μεταβολών στη διαμόρφωση του τυπικού κοινωνικού ελέγχου και η κοινωνική πραγματικότητα που αναδύθηκε μέσα από την αλληλεπίδραση των κοινωνικών ομάδων με αντικρουόμενα συμφέροντα. Επιπλέον, αναδεικνύεται ο τρόπος με τον οποίο οι κοινωνικές ομάδες που έχουν στα χέρια τους την εξουσία, σε συνεργασία με το κράτος, διαμορφώνουν τους κανόνες που συνθέτουν το έγκλημα και χαράσσουν τη σύγχρονη αντεγκληματική πολιτική (ηθικοί πανικοί, «εξαφάνιση των θυμάτων», κοινωνία της διακινδύνευσης) με αποτέλεσμα την κανονικοποίηση των εγκλημάτων των ισχυρών και την απόσπαση της κοινωνικής συναίνεσης. Επιπρόσθετα, στα πλαίσια της παρούσας εργασίας γίνεται αναφορά στην περίοδο της οικονομικής κρίσης που επηρέασε τις οικονομίες των χωρών παγκοσμίως και την Ελλάδα στον ύστατο βαθμό και, μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, αναλύεται το κρατικό-εταιρικό έγκλημα και η διαφθορά (συστατικό στοιχείο του κρατικού-εταιρικού εγκλήματος), καθώς και η κοινωνική βλάβη που προκαλούν. Τα εγκλήματα των ισχυρών (στα οποία συγκαταλέγεται και το κρατικό-εταιρικό έγκλημα) αποτελούν ιδιάζουσα κατηγορία εγκλημάτων, καθώς η βαρύτατη κοινωνικοοικονομική βλάβη που προκαλούν, η οποία υπερβαίνει το άτομο, δεν δικαιολογεί την επιείκεια με την οποία αντιμετωπίζονται από τους φορείς του κοινωνικού ελέγχου. Ειδικότερα, μέσα από την ανάλυση του σκανδάλου της Siemens, μίας από τις σοβαρότερες υποθέσεις διαφθοράς και κρατικού-εταιρικού εγκλήματος που απασχόλησαν τη χώρα μας κατά την περίοδο αυτή, αναδεικνύεται ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονται από τους φορείς του επίσημου και άτυπου κοινωνικού ελέγχου υποθέσεις με εμπλεκόμενα ισχυρά πρόσωπα της πολιτικής σκηνής και του επιχειρηματικού κόσμου για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι, η «επιλεκτικότητα» του συστήματος απονομής δικαιοσύνης και η δικαστικά διαπιστούμενη εγκληματικότητα αφορά στις πιο αδύναμες κοινωνικές ομάδες, οι οποίες μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα αποκλείονται από τη συμμετοχή στη διαμόρφωση του επίσημου κοινωνικού ελέγχου.
    • Within this paper there has been presented an analysis of the processes of criminalisation and of the trends of contemporary anti-crime policy during the period from the late ‘60s and then. During this period, some new criminological theories emerged, which were shaped through the study of philosophical and political ideologies, sociological theories and historical events, the most important of which was Critical Criminology, which placed social relations and power relations in the centre of criminological research, as well as issues such as the formation of criminal stereotypes based on the way they were interpreted by the agents of social control highlighting the selectivity of the penal system. However, in the field of anti-crime policy, a positivist perception of crime seems to have dominated according to which, social problems are being dealt with through state intervention under the pretext of treating this social disease (crime). Consequently, until nowadays anti-crime policy is based on the ideological model of "Defence of society against crime" (the foundation of all classical and positivist theories), which sets as dominant goals both social control and oppression of the lower and more vulnerable social layers under the pretext of citizen security, by letting the ruling classes’ and the big capitalists’ actions uncontrolled within the framework of the capitalist system. Within this situation, there has been highlighted the results of organizational changes and institutional reforms in Greece as well as internationally from the late '60s and then and also the consequences to the social control formation in order to show the social reality which arised through the interaction of the social groups in conflict. Moreover, there has been shown the way in which, dominant social groups in cooperation to the state shape the criminal rules and formulate the contemporary anti-crime policy (moral panics, "disappearance of victims", society of risk) in order to normalize the crimes of the powerful and to extract social acquiescence. The paper is also referring to the period of the economic crisis which affected the economies of countries worldwide but affected Greece to the utmost degree and within this context, this phenomenon affected also state-corporate crime and corruption (a constituent element of state-corporate crime) in addition to the social harm which is caused by them. The crimes of the powerful (which include state-corporate crime) are a special category of crimes because of the serious socio-economic damage they cause which goes beyond the individual and this does not justify the leniency in which they are being treated by the actors of social control. In particular, through the analysis of the “Siemens scandal”, which was one of the most serious cases of corruption and state-corporate crime in our country during this particular period, there has been shown in what ways the official and informal social control constitutions deal with cases involving the powerful politicians and businessmen. In conclusion, the paper refers to the fact that the "selectivity" of the criminal justice system and the judicially recognized criminality are concerning the weakest social groups which, within the capitalist system, are excluded from participating to the formation of official social control.
  14. Hellenic Open University
  15. Αναφορά Δημιουργού 4.0 Διεθνές