Η προδικαστική παραπομπή αποτελεί τη σημαντικότερη αλλά και την πιο πρωτότυπη μορφή παροχής ενωσιακής έννομης προστασίας δεδομένου ότι δεν έχει υπάρξει, μέχρι και σήμερα, άλλο ένδικο βοήθημα το οποίο να έχει επηρεάσει τόσο πολύ την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Ρυθμίζεται στο άρθρο 267 ΣΛΕΕ και η αρμοδιότητα εκδίκασής της ανήκει αποκλειστικά στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η παρούσα εργασία ασχολείται με το θέμα της προδικαστικής παραπομπής και την απελευθέρωση του εθνικού δικαστή υπό το φως της νομολογίας του ΔΕΕ και των εθνικών δικαστηρίων. Το ΔΕΕ με τον μηχανισμό της προδικαστικής παραπομπής αποφαίνεται αναφορικά με την ερμηνεία των Συνθηκών αλλά και με το κύρος και την ερμηνεία των πράξεων τόσο των θεσμικών ή των λοιπών οργάνων όσο και των οργανισμών της Ένωσης.

Αρχικά παρατίθεται μία σύντομη ιστορική αναδρομή σχετικά με την προδικαστική παραπομπή και αναλύεται ο όλος μηχανισμός αυτής: ο σκοπός της, τα της υποβολής της με έμφαση στις έννοιες του δικαστηρίου και της ανεξαρτησίας των δικαστών, τις προϋποθέσεις υποβολής, το αντικείμενό της και τα αποτελέσματα που επιφέρει η απόφαση επί των προδικαστικών ερωτημάτων στο εθνικό δικαστήριο που τα υπέβαλε.

Κατόπιν γίνεται αναφορά στο διάλογο μεταξύ του εθνικού και του ενωσιακού δικαστή ο οποίος πραγματοποιείται μέσω του μηχανισμού της προδικαστικής παραπομπής και που είναι απαραίτητος προκειμένου να αποτραπεί ο κίνδυνος διαμόρφωσης μίας εθνικής νομολογίας η οποία δεν θα είναι σύμφωνη με το ενωσιακό δίκαιο. Παρουσιάζονται περιπτώσεις τόσο συνεργασίας μεταξύ εθνικού και ενωσιακού δικαστή όσο και περιπτώσεις που παρουσιάστηκαν προβλήματα σε αυτές τις σχέσεις συνεργασίας ενώ γίνεται μνεία της επίδρασης που ο διάλογος των δικαστών έχει στη σχέση του εθνικού συντάγματος και του ενωσιακού δικαίου αλλά και στα θεμελιώδη δικαιώματα.

Τέλος αναπτύσσεται η επίδραση που έχει ο μηχανισμός της προδικαστικής παραπομπής στην απελευθέρωση των εθνικών δικαστών των κατώτερων δικαστηρίων από αυτούς των ανώτερων δεδομένου ότι οι πρώτοι έχουν την ευχέρεια να απευθυνθούν προς το ΔΕΕ εφόσον θεωρούν ότι υπάρχει κίνδυνος η νομική εκτίμηση που διατυπώθηκε από ένα ανώτερο δικαστήριο να τους οδηγήσει σε έκδοση απόφασης η οποία θα ήταν αντίθετη προς το ενωσιακό δίκαιο. Παρατίθεται η απόφαση C-243/20 ως παράδειγμα «τόλμης» κατώτερου δικαστηρίου και μάλιστα ελληνικού που υπέβαλε προδικαστικό ερώτημα προς το ΔΕΕ παρόλο που υπήρχε ήδη απόφαση ανώτερου Δικαστηρίου.

The Reference for a preliminary ruling is the most important and at the same time the most original form of legal protection provided by EU Law because there has not been, so far, any other legal remedy with such an impact on the European Unification. It is regulated by Article 267 TFEU according to which the jurisdiction to judge belongs strictly to the European Court of Justice (ECJ).

This dissertation deals with the issue of the Reference for a preliminary ruling and the liberation of the national judge in the light of the European Court’s and national Court’s case-law. The ECJ, through the mechanism of the Reference for a preliminary ruling, rules on the interpretation of the Treaties and the validity and interpretation of acts of the institutions, bodies, offices or agencies of the Union.

Initially I cite a short historical background of the Reference for a preliminary ruling and I analyze the whole mechanism: its purpose, all about the Reference to the ECJ with emphasis to the meaning of the word “Court” and the “independence of the Judges”, the conditions under which a national Court may submit a preliminary ruling, its object and the results of the preliminary ruling on the National Court which has submitted it (that is the Reference for a preliminary ruling).

Reference is then made to the dialogue between the national judge and the judge of the ECJ which takes place through the Reference for a preliminary ruling, a necessary mechanism that prevents the danger of forming a national case-law that is not in accordance with the European Law. I present some cases of good cooperation between the national judge and the European judge but also some cases where problems occurred and I mention the impact that this dialogue of the judges has on the relationship between the National Constitution and the European Law including on Fundamental Rights.

Finally, I elaborate the impact that the mechanism of the Reference for a preliminary ruling has on the liberation of the national judges of the lower Courts from those of the Supreme Courts given the fact that the former have the right to apply directly to the ECJ when they consider that they run the risk to pronounce a judgement that opposes the EU Law if they act along the lines of a Supreme Court ruling. I refer to the Case C-243/20 as an example of a “boldness” of a low Greek Court that submitted a Reference for a preliminary ruling to the ECJ in spite of a prior judgement by Greece’s Supreme Court.