Η παρούσα εργασία επικεντρώνεται στον ρόλο του χορού, ειδικότερα των ελληνικών παραδοσιακών χορών, ως μέσο επίτευξης της ευεξίας ατόμων της Τρίτης Ηλικίας. Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής σε παγκόσμιο επίπεδο, είχε ως φυσικό επακόλουθο την αύξηση του ηλικιωμένου πληθυσμού και κατ’επέκταση τις προσπάθειες του να απεκδυθεί τον μανδύα της αορατότητας του και του παραγκωνισμού. Στην Ελλάδα, η εθνοποιητική και έμφυλη διάσταση του παραδοσιακού χορού είναι κυρίαρχη και ως τέτοια δεν θα μπορούσε να είναι απούσα από την συγκεκριμένη εργασία. Ωστόσο, η εν λόγω ενσαρκωμένη κοινωνική πρακτική, με τα συμμετοχικά και συμπεριληπτικά χαρακτηριστικά της παράδοσης, επιτρέπει τη διερεύνηση νέων προσεγγίσεων και νοηματοδοτήσεων για τους συμμετέχοντες και τις συμμετέχουσες για μία συνολικά καλύτερη ποιότητα ζωής. Επομένως, βασικά ερευνητικά ζητήματα είναι οι αντιλήψεις των ίδιων των ηλικιωμένων ατόμων όσον αφορά τη συμμετοχή τους σε μαθήματα παραδοσιακού χορού και τη συμβολή αυτών στη συνολική ευεξία τους. Με γνώμονα την κοινωνιολογική και ανθρωπολογική προσέγγιση του πώς η πολιτισμική οικειότητα της παράδοσης μπορεί εντέλει να οδηγεί στην επιλογή της εν λόγω φυσικής δραστηριότητας ως μέσο κοινωνικοποίησης και χοροθεραπείας. Άξιο αναφοράς είναι ότι παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια της εργασίας, αποκλεισμοί και διακρίσεις ηλικιωμένων ατόμων λόγω προβλημάτων υγείας.
Στο πλαίσιο της ποιοτικής έρευνας πραγματοποιήθηκαν δέκα ημιδομημένες συνεντεύξεις εις βάθος που βασίστηκαν στη δειγματοληψία κριτηρίου και οι οποίες επεξεργάστηκαν με τη μέθοδο της θεματικής ανάλυσης καθώς και συμμετοχική παρατήρηση. Η επεξεργασία του ερευνητικού υλικού βασίστηκε στο θεωρητικό πλαίσιο του Marcel Mauss για τις τεχνικές του σώματος, του Pierre Bourdieu για το πεδίο, την έξη και το κεφάλαιο καθώς και του Michel Foucault για την επιμέλεια του εαυτού και την έννοια της βιοπολιτικής.
Τα συμπεράσματα της έρευνας έδειξαν ότι η ενασχόληση με τον παραδοσιακό χορό των ηλικιωμένων ατόμων είναι μια επιλογή προκαθορισμένη εγγεγραμένη στο σώμα ως έξη, που λειτουργεί στο ασυνείδητο. Ο χορός αποκτά νόημα και αξία στη ζωή των συμμετεχόντων σε μια αβέβαιη περίοδο της ζωής τους ως μέσο κοινωνικοποίησης και επανατοποθέτησης στο δημόσιο χώρο. Στις αφηγήσεις τους κυριαρχούν αντιλήψεις για την αίσθηση ευεξίας που βιώνουν μέσω της ενσαρκωμένης πρακτικής του χορού συνδυαστικά με μια διάθεση φροντίδας του εαυτού τους με χαρακτηριστικά προληπτικής ιατρικής. Ως αποτέλεσμα, διαμορφώνεται ένας νέος ενσώματος εαυτός ο οποίος χορεύοντας προασπίζει την υγεία και την ψυχική ηρεμία για μια καλύτερη ποιότητα ζωής ως αντίσταση στην ηλικία. Παρόλα αυτά όμως ο ελληνικός παραδοσιακός χορός έχει τη δυνατότητα να παράγει αποκλεισμούς και διακρίσεις και εντέλει να μην καταφέρει να τους συμπεριλάβει όλους λόγω ζητημάτων υγείας και όχι μόνο, καθώς επιτελείται με βάση ένα ιδεατό υγιές σώμα.
This work focuses on the role of dance, especially Greek traditional dances, as a means of achieving the well-being of the elderly. The increase in life expectancy at the global level, had as a natural consequence the increase of the elderly population and by extension its ef-forts to shed its cloak of invisibility and marginalization. In Greece, the ethnic and gender dimension of traditional dance is dominant and as such could not be absent from this work. However, this embodied social practice, with the participatory and inclusive characteristics of the tradition, allows the exploration of new approaches and meanings for the participants for an overall better quality of life. Therefore, key research questions are older people's own perceptions of their participation in traditional dance classes and their contribution to their overall well-being. Based on the sociological and anthropological approach of how the cultural proximity of the tradition can ultimately lead to the choice of said physical activity as a means of socialization and dance therapy. It is worth mentioning that exclusions and discrimination of elderly people due to health problems were observed during the work.
In the framework of the qualitative research, ten semi-structured in-depth interviews were carried out based on criterion sampling, which were processed using the method of thematic analysis as well as participant observation. The processing of the research material was based on Marcel Mauss 's theoretical framework on Body Techniques, Pierre Bourdieu on field, habitus and capital as well as Michel Foucault on the self care and the concept of biopolitics.
The conclusions of the research showed that engaging in the traditional dance of the elderly is a predetermined choice registered in the body as a habitus, which works in the unconscious. Dance acquires meaning and value in the lives of the participants at an uncertain time in their lives as a means of socialization and repositioning in the public space. Their narratives are dominated by perceptions of the sense of well-being they experience through the embodied practice of dance combined with a self-care attitude with features of preventive medicine. As a result, a new corporeal self is formed which, by dancing, defends health and peace of mind for a better quality of life in resistance to age. Nevertheless, Greek traditional dance has the potential to produce exclusions and discriminations and ultimately fail to include everyone due to health issues and not only, as it is performed based on an ideal healthy body.
