παιδιά του εμφυλίου_ παιδοπόλεις_ σοσιαλιστικές χώρες_ ταινία επικαίρων_ ντοκιμαντέρ_ διδακτική πρόταση
ΔΙΣ 62
1
75
3
Η παρούσα εργασία ερευνά μια από τις πλέον τραυματικές πτυχές του ελληνικού
εμφυλίου πολέμου με τη χρήση ταινιών τεκμηρίωσης τόσο της εποχής των γεγονότων
όσο και μιας πρόσφατης που ασχολείται με το ζήτημα αυτό. Θέμα της είναι τα παιδιά
του εμφυλίου και συγκεκριμένα εκείνα που εγκαταλείπουν τις εστίες τους
μετακινούμενα είτε από τον Εθνικό Στρατό στα βασιλικά ιδρύματα, τις λεγόμενες
παιδοπόλεις, είτε από τον αντίπαλο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας στις σοσιαλιστικές
χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Καθώς τα φιλμ επικαίρων και τα ντοκιμαντέρ
εποχής επιχειρούν να προωθήσουν το αφήγημα της κάθε πλευράς και να
νομιμοποιήσουν τις επιλογές της, παρέχουν πλούσιο υλικό τόσο για τη διακρίβωση
των βιωμάτων των ίδιων των παιδιών όσο και για τα ιδεολογικά και κοινωνικά
χαρακτηριστικά της σύγκρουσης που τα τοποθετεί στο κέντρο της. Η εργασία
παρακολουθεί το οδοιπορικό τους από τη στιγμή της μετακίνησής τους έως την
επιστροφή στις εστίες τους. Έτσι πέρα από το ταξίδι προς τους τόπους φιλοξενίας, η
εργασία ασχολείται με την εκεί καθημερινή ζωή και την παρεχόμενη εκπαίδευση
αλλά και τα προβλήματα που βιώνουν κατά την επάνοδό τους καθώς και τα τραύματα
που προκαλεί η απομάκρυνση από τις εστίες τους στη μετέπειτα ζωή τους όπως
προβάλλονται στο πρόσφατο ημι-ντοκιμαντέρ. Τέλος, θεωρώντας τον κινηματογράφο
ως το πλέον συμβατό μέσο για την προσέγγιση επίμαχων θεμάτων του πρόσφατου
παρελθόντος στην σχολική ιστορική εκπαίδευση, προτείνεται ένα διδακτικό σενάριο
όπου με την αξιοποίηση των συγκεκριμένων ταινιών και άλλων πολυτροπικών
τεκμηρίων οι μαθητές της τελευταίας τάξης του λυκείου καλούνται να προσεγγίσουν
κριτικά το θέμα των παιδιών του εμφυλίου.
This paper investigates one of the most traumatic aspects of the Greek Civil War
using documentary films both from the time of the events and a recent one that deals
with this issue. Its theme is the children of the Civil War, specifically those who
abandoned their homes being moved either by the National Army to the royal
institutions, the so-called children's camps, or by the opposing Democratic Army of
Greece to the socialist countries of Eastern Europe. As current affairs films and period
documentaries attempt to promote each side's view point and legitimize their choices,
they provide rich material both for validating the experiences of the children
themselves and for the ideological and social features of the conflict that places them
in its center. The paper follows their journey from the moment of their departure up to
the return to their homes. So apart from their journey to the hosting places, the paper
deals with the daily life there and the education provided as well as the problems they
experience upon their return and the traumas caused in their subsequent lives by the
removal from their homes as presented in the recent semi-documentary. Finally,
considering the cinema as the most suitable means for approaching controversial
issues of the recent past in school historical education, a teaching scenario is proposed
where, by utilizing the specific films and other multimodal documents, the students in
the last grade of high school are invited to critically approach the issue of the children
of the Civil War.