Περίληψη

Αντικείμενο της έρευνας αποτελεί η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και η εξέλιξη του νομοθετικού πλαισίου στην Ελλάδα, ιδιαίτερα κατά τα τελευταία 10 χρόνια. Επιχειρείται η εννοιολογική οριοθέτηση του φαινομένου και μια σύντομη ιστορική αναδρομή. Ακολουθεί η καταγραφή των βασικότερων Διεθνών και Ευρωπαϊκών νομοθετικών πρωτοβουλιών καθώς και η ιδιαίτερη θέση και ο ρόλος της FATF στην καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες. Στη συνέχεια παρουσιάζεται η εξέλιξη της Ελληνικής νομοθεσίας σε σχέση με το φαινόμενο, που αποτελεί προϊόν επιρροής των Διεθνών και Ευρωπαϊκών νομοθετήσεων. Το φαινόμενο της νομιμοποίησης παράνομων εσόδων θα παρουσιαστεί μέσα από το πρίσμα των κοινωνικό - εγκληματολογικών θεωριών, επισημαίνοντας τη σύνδεση του με το έγκλημα του λευκού κολάρου, το οικονομικό, το οργανωμένο και το εταιρικό έγκλημα, ενώ θα αναδείξουμε τη συμβιωτική σχέση, μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας. Τέλος θα επιχειρήσουμε μέσα από μια γενική κριτική ανάλυση της Ελληνικής νομοθεσίας να αναδείξουμε τις προβληματικές που γεννούν ζητήματα ως προς τον εγγυητικό τους χαρακτήρα με το Κράτος Δικαίου, τον περιορισμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών αρχών. 

Παρά την άκρατη ποινικοποίηση και την αυξανόμενη διεύρυνση του αξιοποίνου, το φαινόμενο της νομιμοποίησης παράνομων εσόδων συνεχίζει να υφίσταται και να εξελίσσεται. Οι Διεθνείς και Ευρωπαϊκές νομοθετικές πρωτοβουλίες για τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες καθώς και των επιβολών της FATF μέσω των συστάσεων της αποτελούν μια στρατηγική καθοδήγησης της αντεγκληματικής πολιτικής, που προωθείται σε όλα τα κράτη συνολικά. Μέσω αυτών, επιβάλλεται η συμμόρφωση των εθνικών νομοθεσιών, τόσο με την αύξηση των ποινών, την ανάθεση στον ιδιωτικό τομέα ελεγκτικών εξουσιών, όσο και η προώθηση ανταλλαγής πληροφοριών σε διεθνές επίπεδο. Ο νόμος στη θεωρία διαφέρει από το νόμο στη πράξη, διαπιστώνεται η χρησιμοποίηση του προς εξυπηρέτηση ισχυρών οικονομικών συμφερόντων, αφήνοντας στο απυρόβλητο συγκεκριμένες πρακτικές, που προκύπτουν από τα κενά του. Σε εθνικό επίπεδο παρατηρούνται δυσλειτουργίες του θεσμικού πλαισίου, οργανωσιακά προβλήματα και έλλειψη ειδικής κατάρτισης των αρμόδιων υπηρεσιών, που δυσχεραίνουν την εφαρμογή του νόμου. Η αναποτελεματικότητα στην αντιμετώπιση του φαινομένου, καταδεικνύει την εργαλειοποίηση της ποινικοποίησης του, προς την εξυπηρέτηση των λειτουργιών του συστήματος που λανθάνουν.

Abstract

The objective of the research is the legalization of revenue coming from illegal activities and the development of the Greek legislative framework, specifically over the last decade. It attempts to give a conceptual demarcation of this phenomenon and in retrospect a brief historical account. It follows a recording of the most fundamental International and European legislative initiatives and the particular position and role of FATF, in the fight against the legislation of revenue coming from criminal activities. In addition, it presents the development of Greek Legislation in connection with this phenomenon, which constitutes a product of influence on the International and European Legislation. The phenomenon of the legalization of illegal revenue will be introduced through the prism of social- criminal theories, pointing out its connection with crime connected to white-collar workers, economy, organized and corporate crime, while highlighting its symbiotic relationship between legitimacy and illegality. Finally, we will make an effort through a general critical analysis of Greek Legislation to point out the problematics, which cause issues as to its guaranteeing character with the state of Justice, the limitations of human rights and fundamental principles.

Despite the uncontrollable criminalization and the ever-increasing expansion of punishable criminals, the phenomenon of the legalization of illegal revenue continues to exist and thrive. The International and European legislative initiatives for the regalization of revenue from criminal activities and the impositions of FATF through its recommendations, form a strategic guideline for anti-crime policy, which is promoted in all nations as a whole. Through these, the compliance of national legislation is imposed, as much with the increase of punishment, assigning the private sector to audit powers, as with the promotion of the exchanging of information on an international level. It has been identified that the Law in theory differs from the Law in practice, when implemented so as to facilitate strong financial interests, leaving unused specific practices, which have resulted from its cracks on a national level, it has been observed that there are malfunctions in the institutional framework, organizational problems and a lack of special training of particular services, which makes it difficult to enforce the law. The ineffectiveness of facing this phenomenon, demonstrates the implementation of its criminalization, in the facilitation of the functions of the system, which are wrong.