«Ποδόσφαιρο και κοινωνικές ταυτότητες: Η μελέτη περίπτωσης των φιλάθλων του Π.Α.Ο.Κ.»

«Football and social identities: The case study of PAOK fans» (english)

  1. MSc thesis
  2. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΟΖΜΠΑΓ
  3. Αθλητικές Σπουδές: Κοινωνιολογία, Ιστορία, Ανθρωπολογία (ΑΣΚ)
  4. 19 February 2023
  5. Ελληνικά
  6. 103
  7. Mαστρογιαννάκης, Διαμαντής
  8. ΚΟΤΑΡΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΣ | ΤΖΑΝΑΚΗΣ, EMMANOYHΛ
  9. Oπαδικές κοινότητες, οπαδική ταυτότητα, βαθμός ταυτοποίησης, οπαδική κουλτούρα | Fan communities, fandom, fandom degree, social identity, fan culture, athletic culture
  10. ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ
  11. 1
  12. 23
  13. 144
  14. ΟΠΑΔΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ
    • Οι κοινότητες ποδοσφαίρου αποτελούν συχνά παράδειγμα μιας εναλλακτικής, συλλογικής προσέγγισης της ζωής στις ατομικοποιημένες κοινωνίες της ύστερης νεωτερικότητας, προσφέροντας ευκαιρίες για την οικοδόμηση συλλογικών ταυτοτήτων (Zaimakis, 2016). Οι ραγδαίες μεταβολές στην οργάνωση, τη δομή και τις λειτουργίες του σύγχρονου επαγγελματικού ποδοσφαίρου έχουν μεταβάλλει τις μορφές του οπαδισμού, τις ταυτό­τητες, τους κώδικες συμπεριφοράς και τα πρότυπα αξιών που διαμορφώνονται στο χώρο (Ζαϊμάκης και Κοταρίδης, 2013). Σε αυτό τον πολιτισμικό χώρο, οι οπαδοί αναδιατάσσουν συνεχώς τους κοινωνικούς τους δεσμούς και διαμορφώνουν κοινωνικά και φαντασιακά την ταυτότητα της αγαπημένης τους ομάδας. Επιπλέον, η ανάγκη για περαιτέρω έρευνα σχετικά με τη μελέτη των οπαδικών κοινοτήτων και την κατανόηση των χαρακτηριστικών, της συμπεριφοράς τους και της ταυτότητάς τους έχει υπογραμμιστεί πολλές φορές στη βιβλιογραφία (π.χ Κοταρίδης,2005; Σπύρος, 2013; Hirschon, 2020; Zaimakis 2018). Σε αυτό το πλαίσιο και βασιζόμενη στη βιβλιογραφική επισκόπηση των πιο σημαντικών επιστημονικών θεωριών σχετικά με την τις οπαδικές κοινότητες, η παρούσα έρευνα επικεντρώνεται στη μελέτη των οπαδικών κοινοτήτων και στο βαθμό ταυτοποίησης τους με τους Συλλόγους που υποστηρίζουν στο χώρο του ποδοσφαίρου, εστιάζοντας στους οπαδούς του Π.Α.Ο.Κ. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη διερεύνηση του κοινωνικού, οικονομικού και κυρίως του πολιτικού τους προφίλ τους και κατά πόσο το τελευταίο συνδέεται με την οπαδική ταυτότητα.

      Για τη μεθοδολογία της έρευνας, χρησιμοποιήθηκε ποσοτική έρευνα και διανεμήθηκε ερωτηματολόγιο με ειδικά διαμορφωμένες και δομημένες ερωτήσεις που απευθύνθηκε σε οπαδούς του Π.Α.Ο.Κ., προκειμένου να διερευνήσει τις αντιλήψεις τους σχετικά με τους παράγοντες που  επηρεάζουν και διαμορφώνουν την οπαδική τους ταυτότητα. 

      Από την ανάλυση των δεδομένων προέκυψε ότι οι οπαδοί του ΠΑΟΚ παρακολουθούν κυρίως ποδόσφαιρο, δείχνουν υψηλή προτίμηση για τα μεγάλα events τόσο σε τοπικό όσο και διεθνές επίπεδο (π.χ. mega soccer events, Champions League), υποστηρίζουν ομάδες από τα μεγάλα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα του εξωτερικού, δεν τους απασχολούν αγώνες των χαμηλότερων κατηγοριών του ελληνικού ποδοσφαίρου ενώ οι απομακρυσμένοι οπαδοί συμμετέχουν κυρίως μέσω παρακολούθησης των αγώνων στην τηλεόραση. Επιπλέον, υπάρχει υψηλός βαθμός ταυτοποίησης με την ομάδα, η οποία διαμορφώνεται κυρίως από τη σύνδεση με τον πατέρα ή κάποιο συγγενικό/φιλικό πρόσωπο και από τοπικούς και ιστορικούς παράγοντες (π.χ. Sayilkan et al., 2021). Η πολιτική τους ταυτότητα είναι θολή. Παρόλο που είναι ενεργοί πολιτικά και συμμετέχουν στις εκλογές, το δείγμα δε φάνηκε να ανήκει στην πλειοψηφία του σε κάποιο κόμμα πολιτικά. Συνεπώς, το πολιτικό τους προφίλ δεν ταυτίζεται ιδιαίτερα με το οπαδικό τους προφίλ. Ενδιαφέρουσες ήταν και οι απόψεις τους σχετικά με παράγοντες που αποστρέφουν τη συμμετοχή τους στον αθλητισμό και τα προβλήματα που επεσήμαναν, με κυριότερα τη διαφθορά των παραγόντων του ποδοσφαίρου, τις ελλείψεις στους Συνδέσμους, τη βία στα γήπεδα, την έλλειψη υποδομών και αθλητικών εγκαταστάσεων και τη χαμηλή κουλτούρα των Ελλήνων φιλάθλων. 

      Τα συμπεράσματα της έρευνας συνεισφέρουν στην ήδη υπάρχουσα βιβλιογραφία σχετικά με την κατανόηση των οπαδικών κοινοτήτων, τη διαμόρφωση της οπαδικής ταυτότητας, παρέχοντας χρήσιμες κατευθύνσεις για τη βελτίωση της οργάνωσης, της λειτουργίας, και της εικόνας των Συνδέσμων, ώστε να προσελκύονται οπαδοί όλων των ηλικιών και ανεξαρτήτως φύλου. Μπορούν επιπλέον να συμβάλουν στη χάραξη της κατάλληλης στρατηγικής και των κατάλληλων πολιτικών από την πολιτεία και αρμόδιους φορείς,  προκειμένου η οπαδική συμμετοχή να ενθαρρυνθεί και ο αθλητισμός να ενισχυθεί σε κάθε του μορφή.

    • Football communities often constitute an alternative, collective and participative approach to lifestyle, providing the ground to build social identities (Zaimakis, 2016). Rapid changes regarding the organization, structure and function in the contemporary professional football setting have significantly affected behavioural codes and values in the field (Zaimakis, 2013). Within this setting, fans constantly modify their social ties and identities and therefore their fandom identities. In addition, the need for further research regarding football fan communities, interpretation of their characteristics, behaviours and identities has increasingly been highlighted within the literature. (e.g. Clarke et al., 2022; Hirschon, 2020; Shapiro et al., 2019; Burns, 2014). The above becomes more critical during the meta-COVID 19 pandemic period, provided that several aspects in lifestyle and therefore in fandom were affected (Clarke et al., 2022). To address this void in literature, the current study is based on different theoretical social identity perspectives and aims to examine social and fandom identity patterns, based on P.A.O.K. fans (one of Thessaloniki’s primary teams). Emphasis in placed on their degree of identity with the team, and their social, economic and mainly political background and how the latter is associated with their fandom identity. A combination of quantitative and qualitative research was used through questionnaire distribution to fans and personal observations in almost ten games of the current season in order to capture data and increase the reliability and validity of the results, while the most important correlations were extracted. Data analysis demonstrated that PAOK fans mainly watch football over other sports (basketball, volleyball, handball), they demonstrate extremely high preferences for Mega Soccer Events both at the National and International level (e.g. Champions League), which reinforces previous research findings by Shapiro et al. (2019) that football fans pre-purchase tickets for major season events to secure participation. In addition, PAOK fans passionately support their team and only support famous European teams besides their own, they appear indifferent about lower category national teams, while fans living abroad express their fandom mainly by watching games through TV. Fandom is determined primarily by the family background (mainly from father to son) and local, historical and traditional factors to a lesser extent. (e.g. Sayilkan et al., 2021). Their political identity is not particularly clear. Although they vote they do not belong to a political party in majority. Another interesting finding is that PAOK fans were not discouraged to participate in football games or events due to the economic crisis and due to cost factors as is the case with European football fans. (ECA, 2020). Fans also reported concerns regarding their participationn in sports-either actively of passively-also due to problems associated with it. They mentioned corruption, violence in stadiums, insufficient infrastructure and resources provided to teams, and low fan culture. The study’s findings contribute to already existing literature regarding comprehension and interpretation of social and fandom identity, degree of fandom identity, and shed additional light to previous findings towards this direction. In addition, they provide practical and managerial implications both to athletes, team managers, athletic associations and policy makers alike, by aiding them to formulate and implement appropriate policies and strategies. In this way, teams and associations can better understand their fan base, interpret fan behavioural and even consumption patterns and increase their brand awareness, popularity, revenue streams and participation. Overall, individuals can be encouraged and participate to the athletic setting in all its various forms, benefiting from everything it has to offer. Likewise the athletic spirit can be fostered and dispersed, acting as a means of building more “healthy” societies

  15. Hellenic Open University
  16. Attribution-NoDerivatives 4.0 Διεθνές