Φωτισμός και ψηφιακά μέσα. Η εξέλιξη της εφαρμογής τους στις παραστατικές τέχνες

On the evolution of the applicability of lighting and digital media to performing arts (Αγγλική)

  1. MSc thesis
  2. Καΐκα, Ελένη
  3. Σχεδιασμός Φωτισμού (ΣΦΠ)
  4. 25 Σεπτεμβρίου 2022 [2022-09-25]
  5. Ελληνικά
  6. 159
  7. Μάσχα, Μελίνα
  8. Μάσχα, Μελίνα | Βενετσιάνου, Όλγα
  9. Φωτισμός στις παραστατικές τέχνες | Εικαστικές εγκαταστάσεις | Τέχνη του φωτός | Εμβυθιστικά περιβάλλοντα | Τέχνη και ψηφιακά μέσα
  10. 1
  11. 8
  12. 85
  13. Περιέχει: εικόνες
    • Αντικείμενο μελέτης της διπλωματικής εργασίας είναι η εξέλιξη της χρήσης του φωτισμού σε εφαρμογές που άπτονται των παραστατικών τεχνών. Ο φωτισμός αποτελεί ένα από τα βασικά εργαλεία για την συγκρότηση παραστατικών έργων τέχνης και χαρακτηρίζεται από τον λειτουργικό και εκφραστικό του χαρακτήρα για την ολοκλήρωση ενός θεάματος. Οι σχεδιαστές φωτισμού χρησιμοποιούν αμέτρητες τεχνικές που σχετίζονται με το φως, την σκιά και το χρώμα ώστε να ενισχύσουν σε πρακτικό και εκφραστικό επίπεδο το έργο που καλούνται να φωτίσουν, ενώ παράλληλα δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην παραγωγή έργου μέσω του οποίου οι θεατές δύναται να αποκτήσουν βιωματικές εμπειρίες. Οι σύγχρονες τεχνολογίες επιτρέπουν στους καλλιτέχνες να δημιουργούν έργα τα οποία μεταφέρουν ατόφιο το μήνυμα και το αίσθημα που επιθυμούν στο κοινό. Στην παρούσα εργασία εξετάζεται η συμβολή του φωτισμού και των ψηφιακών μέσων στο θέατρο, τις συναυλίες και τα έργα εικαστικών εγκαταστάσεων. Παρουσιάζονται οι χρήσεις και οι μέθοδοι φωτισμού, τα ιστορικά στοιχεία που συνετέλεσαν ώστε να διευρυνθεί η χρήση του φωτισμού σε κάθε μια από τις προαναφερθείσες εφαρμογές, καθώς και τα παραδείγματα τα οποία αναλύονται με απώτερο σκοπό την τεκμηρίωση συγκριτικής μελέτης που αφορά τις τρείς εφαρμογές του. Αρχικά διερευνάται η εξέλιξη ψηφιακών μέσων και τεχνολογιών που αφορούν τον φωτισμό και την οπτική. Αυτού του είδους οι εφευρέσεις έχουν τις ρίζες τους σε αρχαίους πολιτισμούς, σε μέσα έκφρασης που συναντώνται έως και σήμερα όπως το θέατρο σκιών. Εφευρέσεις, όπως η Camera Obscura (17ο αιώνας) που χρησιμοποιήθηκαν από επιστήμονες και καλλιτέχνες εκείνης της περιόδου, θεωρούνται πρόγονοι σύγχρονων τεχνολογιών όπως η φωτογραφική μηχανή. Κατά τον 17ο και 18ο αιώνα συσκευές προβολής στατικών αρχικά και στη συνέχεια κινούμενων εικόνων εμφανίζονται, εμπλουτίζοντας εκθέσεις και παραστάσεις της εποχής με εντυπωσιακά εφέ. Ο 20ος αιώνας υπήρξε η εποχή πολλαπλών και συνεχόμενων τεχνολογικών ανακαλύψεων καθώς και της ταχείας διάδοσης τους. Κατά την διάρκεια εκείνης της περιόδου πραγματοποιήθηκαν αρκετές απόπειρες με σκοπό την απόδοση εμβυθιστικών ταινιών βασισμένες σε τεχνολογίες προηγούμενων ετών. Η εξέλιξη της εμπειρίας του θεάματος συνδέεται άρρηκτα με την εξέλιξη της τεχνολογίας. Η εμφάνιση υπολογιστών, η διάδοση της χρήσης των φωτογραφικών μηχανών και η λήψη βίντεο μετέβαλλαν σε μεγάλο βαθμό την τέχνη. Επιπλέον, ανακαλύψεις που προορίζονταν για κυβερνητικούς και επιστημονικούς σκοπούς βρήκαν εφαρμογή στις παραστατικές τέχνες, με αποτέλεσμα αρκετοί καλλιτέχνες να εντάξουν τις σύγχρονες τεχνολογίες στα έργα τους, εξελίσσοντας τα μέσα και τον τρόπο έκφρασης τους. Παράλληλα με την διάδοση της τεχνολογίας αυξάνεται το ποσοστό του πληθυσμού που αποκτά πρόσβαση και εξοικείωση με την χρήση ψηφιακών μέσων και τη θέαση έργων κατασκευασμένων από ψηφιακές τεχνολογίες. Ταυτόχρονα, η ιδέα της διάδρασης αποκτά μεγαλύτερο κοινό, καθώς ολοένα και περισσότερα μέσα είναι διαθέσιμα με αποτέλεσμα να αναθεωρηθεί ο ρόλος του θεατή. Εξετάζοντας το ρόλο του φωτισμού στο θέατρο παρατηρείται πως στον συγκεκριμένο χώρο ανέκαθεν υιοθετούνταν σύγχρονες τεχνολογίες με σκοπό την βελτιστοποίηση του θεάματος τόσο σε τεχνικό όσο και σε εκφραστικό επίπεδο. Η εφεύρεση του ηλεκτρισμού το 1879 έλυσε αρκετά από τα τεχνικά ζητήματα που προέκυπταν με τεχνολογίες όπως το γκάζι, ενώ παράλληλα διεύρυνε τις δημιουργικές και δραματουργικές προοπτικές του θεατρικού φωτισμού. Όσον αφορά τον σχεδιασμό φωτισμού θεατρικών παραγωγών δεν ακολουθούνται κανόνες αλλά λαμβάνονται υπόψη στοιχεία όπως ο επαρκής φωτισμός, η ανάδειξη της τρίτης διάστασης, η επιλεκτικότητα, η δημιουργία ατμόσφαιρας, η αλληλεπίδραση, η ροϊκότητα και το ύφος του φωτισμού, στοιχεία τα οποία ο σχεδιαστής φωτισμού καλείται να συμπεριλάβει σύμφωνα με την δική του κρίση και βάσει της σκηνοθεσίας της θεατρικής παράστασης. Ο ρόλος του φωτισμού ανά τους αιώνες έχει εξελιχθεί ραγδαία, για αρκετά χρόνια ο φωτισμός στο θέατρο είχε πρακτικό ρόλο καθώς αφορούσε την προβολή των μορφών και των αντικειμένων που βρίσκονται επί σκηνής. Με το πέρασμα των αιώνων και με την συμβολή της τέχνης και της τεχνολογίας, ο φωτισμός απέκτησε περαιτέρω εκφραστικές ιδιότητες. Με την είσοδο των ψηφιακών μέσων στον χώρο του θεάματος αναδύθηκαν ιδέες όπως η Uber-Marionette του Edward Gordon Craig και η τοποθέτηση εμβυθιστικών περιβαλλόντων στην σκηνή, όπως παρατηρείται στο Total Theatre του W.Gropius (1926), με αποτέλεσμα καινοτόμα στοιχεία να εφαρμοστούν σε παραστάσεις όπως η αντικατάσταση του σκηνικού χώρου από ψηφιακές προβολές και η εν μέρει ή πλήρης αντικατάσταση ερμηνευτών με συστήματα φωτισμού. Σε σύγχρονες θεατρικές παραστάσεις παρατηρείται η χρήση των τεχνολογιών φωτισμού ως μέσο έκφρασης, ως στοιχείο το οποίο ορίζει τον σκηνικό χώρο και ως μέσο δημιουργίας συμβολισμών. Στον χώρο του θεάματος ανήκουν επιπλέον οι μουσικές συναυλίες, κατά τις οποίες πραγματοποιείται ουσιαστικά ένα οπτικοακουστικό θέαμα. Τεχνολογίες που χρησιμοποιήθηκαν στον θεατρικό φωτισμό εφαρμόστηκαν, με διαφορετική συνήθως προσέγγιση, στον συναυλιακό φωτισμό. Ο σχεδιαστής συναυλιακού φωτισμού εστιάζει στο να αναδείξει τους καλλιτέχνες σε ολόκληρο το εύρος της αρένας, να εντάξει το κοινό στο θέαμα και να εναρμονιστεί με την μουσική που εκτελείται από τους καλλιτέχνες. Μέσω του φωτισμού παράγονται εντυπωσιακά οπτικά εφέ όπως εφήμεροι χώροι που μεταβάλλονται άμεσα και σε συνδυασμό με την μουσική. Το κοινό δύναται να αποκτήσει βιωματικές εμπειρίες καθώς εντάσσεται στο θέαμα. Σε σύγχρονες συναυλίες παρατηρείται η έντονη εμφάνιση οθονών, γεγονός που εξυπηρετεί πρακτικά ζητήματα και παράλληλα αποδίδει το κινηματογραφικό στοιχείο στο θέαμα. Λόγω της εκτεταμένης προβολής οπτικού υλικού σε συναυλιακούς χώρους, δημιουργούνται ερωτήματα σχετικά με την επίδραση που έχουν οι προβολές στους θεατές. Αφενός μέσω των οθονών το μεγαλύτερο μέρος του κοινού έχει την δυνατότητα να δει το θέαμα, ανεξαρτήτως από την θέση στην οποία βρίσκεται, αφετέρου δεν είναι ιδιαίτερα σαφές το κατά πόσο οι θεατές συμμετέχουν και ο τρόπος με τον οποίο αυτό επιτυγχάνεται. Παράλληλα με τις εξελίξεις που σημειώνονται στον θεατρικό χώρο, θεμελιώδεις έννοιες μεταβάλλονται στον χώρο της τέχνης κατά την διάρκεια του 19ο και του 20ο αιώνα. Καλλιτέχνες και κριτικοί τέχνης στρέφουν το ενδιαφέρον τους σε διαφορετική κατεύθυνση, παύουν να ασχολούνται με τον ακαδημαϊσμό, το ωραίο και το αρμονικό και εστιάζουν την προσοχή τους στο πως θα αφυπνίσουν το κοινό και στο πως θα παράγουν τέχνη η οποία θα συνάδει με την εποχή τους. Ιδέες όπως το Gesamtkunstwerk αναβιώνουν στα μέσα του 20ου αιώνα, καθώς επιχειρείται η παραγωγή έργων τέχνης με την χρήση ποικίλων μέσων έκφρασης. Παραστατικές και εικαστικές τέχνες λειτουργούν εν μέρει από κοινού, καθώς το θεατρικό στοιχείο υπεισέρχεται σε έργα Performace και σε Happening. Κινήματα και καλλιτεχνικά ρεύματα που εμφανίστηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα όπως ο Φουτουρισμός και ο Ντανταϊσμός εισήγαγαν ρηξικέλευθες και προκλητικές ιδέες με αποτέλεσμα να αναστατώσουν σε μεγάλο βαθμό την τέχνη της εποχής τους ενώ τα ίχνη τους εντοπίζονται εξίσου στην σύγχρονη τέχνη. Ταυτόχρονα με τα νέα εκφραστικά μέσα ακολούθησαν και οι νέοι τρόποι παρουσίασης έργων τέχνης καθώς οι επισκέπτες σε αρκετές περιπτώσεις μετατρέπονται από θεατές-παρατηρητές σε συνδημιουργούς των έργων. Στα πλαίσια των πειραματισμών και της αναζήτησης νέων μέσων έκφρασης ο φωτισμός εντάσσεται στην παλέτα αρκετών καλλιτεχνών, κυρίως σε γλυπτά και εικαστικές εγκαταστάσεις. Στα μέσα του 20ου αιώνα δημιουργούνται ομάδες εικαστικών οι οποίες χρησιμοποιούν τον φωτισμό ως βασικό τους εργαλείο, ενώ την ίδια περίοδο εμφανίζεται η video art. Με την χρήση τεχνολογιών φωτισμού και προβολών βίντεο δημιουργούνται έργα εικαστικών εγκαταστάσεων στα οποία οι επισκέπτες αλληλεπιδρούν με το φως. Κατά συνέπεια, η ιδέα της εμβύθισης επανεμφανίζεται, δημιουργούνται εκθεσιακοί χώροι ειδικά διαμορφωμένοι ώστε να φιλοξενούν πολυαισθητηριακά έργα εμβυθιστικής τέχνης μέσω των οποίων το κοινό αναπτύσσει βιωματικές εμπειρίες. Ύστερα από την ανάλυση παραδειγμάτων σε κάθε εφαρμογή εντοπίζονται ορισμένα χαρακτηριστικά τα οποία προκύπτουν από την χρήση ψηφιακών μέσων και τεχνολογιών φωτισμού. Αδιαμφισβήτητα, με την χρήση τεχνολογιών φωτισμού αναβαθμίζεται η εμπειρία των θεατών όσο αφορά την διάδραση με τα έργα εικαστικών εγκαταστάσεων. Ο φωτισμός μονοπωλεί εντός των εικαστικών εγκαταστάσεων στα εξεταζόμενα παραδείγματα, είτε πρόκειται για φωτεινές πηγές είτε για βίντεο προβολές. Οι επισκέπτες αλληλεπιδρούν με τον φωτισμό, καθώς αυτός προσπίπτει πάνω τους και στον χώρο στο οποίο κινούνται, με αποτέλεσμα να γίνονται μέρος του έργου. Η κλίμακα των εγκαταστάσεων, οι αντιθέσεις ανάμεσα σε φως και σκιές, η περιήγηση εντός του έργου, η αλληλεπίδραση με τον φωτισμό και με τις διαθέσιμες επιφάνειες (όπως καθρέπτες και αντικείμενα) αποτελούν στοιχεία μέσω των οποίων οι επισκέπτες αποκτούν βιωματικές εμπειρίες κατά την θέαση - συμμετοχή τους στα έργα τέχνης. Στον συναυλιακό χώρο παρατηρείται ότι υπάρχει η δυνατότητα αλληλεπίδρασης αλλά και η δυνατότητα θέασης ενός εν μέρει κινηματογραφικού θεάματος στο οποίο το κοινό είναι περισσότερο αδρανοποιημένο. Η χρήση ψηφιακών μέσων σε συνδυασμό με την ορθή σκηνική διάταξη αποφέρει οπτική πρόσβαση σε μεγάλο εύρος. Παράλληλα ο φωτισμός που προκύπτει τόσο από οθόνες όσο και από συστήματα φωτισμού, δημιουργεί ένα ενιαίο πεδίο δράσης για το κοινό και τους καλλιτέχνες, μειώνοντας με αυτόν τον τρόπο την μεταξύ τους απόσταση ώστε να αποκτάται από κοινού βιωματική εμπειρία κατά την διάρκεια του θεάματος. Ωστόσο, με την χρήση ψηφιακών μέσων υπάρχει η δυνατότητα παρουσίασης θεάματος κατά το οποίο τα σύνορα ανάμεσα στους καλλιτέχνες και το κοινό να είναι ευδιάκριτα και απαραίτητα, καθώς το θέαμα προσομοιάζει σε κινηματογραφική προβολή. Σε αυτές τις περιπτώσεις το κοινό δεν συμμετέχει ενεργά, αλλά παρακολουθεί σε απόσταση το προβαλλόμενο θέαμα, όπως ακριβώς συμβαίνει και στις θεατρικές παραστάσεις. Είναι εμφανές ότι στον θεατρικό και συναυλιακό χώρο το στοιχείο της αφήγησης είναι περισσότερο ορατό από ότι στις εικαστικές εγκαταστάσεις καθώς στα έργα των εικαστικών εγκαταστάσεων δίνεται περαιτέρω έμφαση στην διάδραση του κοινού εντός των περιβαλλόντων. Στο θέατρο η εικόνα σε αρκετές περιπτώσεις αναπληρώνει το κείμενο, ενίοτε και τους ερμηνευτές. Αρκετά μηνύματα που μεταφέρονται κατά την διάρκεια μιας παράστασης υπονοούνται μέσω του φωτισμού. Ο φωτισμός καθορίζει ουσιώδη στοιχεία της παράστασης που αφορούν το χωροχρονικό πλαίσιο, την ατμόσφαιρα και τα αισθήματα που επιδιώκεται να αποδοθούν, κατά συνέπεια, με την συμβολή αυτών των στοιχείων επιτυγχάνεται μέρος της αφήγησης μιας παράστασης. Επίσης, κατά την εκτέλεση συναυλιών ενδέχεται ο φωτισμός να έχει αφηγηματικό χαρακτήρα, πλαισιώνοντας και οπτικοποιώντας το νόημα της μουσικής με την χρήση προβολών και οθονών. Όμοια με την λειτουργία του φωτισμού στο θέατρο, με την κατάλληλη χρήση χρωμάτων και αντιθέσεων αποδίδονται στοιχεία που συμπληρώνουν την ερμηνεία των μουσικών . Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας ο φωτισμός είναι ένα εύχρηστο μέσο με το οποίο επιτυγχάνονται με ευκολία και ταχύτητα αλλαγές χωρίς ιδιαίτερα μεγάλες απαιτήσεις σε σκηνικό εξοπλισμό και για τις τρεις προαναφερθείσες εφαρμογές. Με την χρήση σύγχρονων συστημάτων φωτισμού, προβολών και οθονών επιτυγχάνεται ταχεία μεταβολή σκηνών, γεγονός που αφορά κυρίως το θέατρο αλλά και τις συναυλίες. Στο θέατρο η διαδοχική μεταβολή των σκηνών πραγματοποιείται άμεσα, με αλλαγές στο χρώμα, στην ένταση φωτισμού, με την προβολή βίντεο ή εικόνας μέσω συστημάτων προβολής. Στις εικαστικές εγκαταστάσεις ο φωτισμός ορίζει το πεδίο δράσης, καθοδηγεί τους επισκέπτες και δημιουργεί χωρικές ψευδαισθήσεις. Με παρόμοιο τρόπο, τα ψηφιακά μέσα συμβάλουν στην δημιουργία εφήμερων περιβαλλόντων σε ολόκληρο το εύρος της σκηνής, αναδεικνύοντας και αποκρύπτοντας σημεία της σκηνής. Ακόμη, με τις μεταβολές εικόνων που προκύπτουν από τις προβολές, ο σκηνικός χώρος μεταμορφώνεται σε συνάρτηση με την μουσική ώστε να παράγεται ένα άρτιο οπτικοακουστικό αποτέλεσμα. Τέλος, ο φωτισμός ενισχύει το στοιχείο του συμβολισμού, μέσω του οποίου αντιπροσωπεύονται οι ιδέες, οι υποσυνείδητες συνειδητοποιήσεις των θεατών και τα νοήματα που οι καλλιτέχνες επιθυμούν να επικοινωνήσουν. Σύμφωνα με τα παραδείγματα που εξετάστηκαν στην παρούσα εργασία, ο θεατρικός φωτισμός αποκαλύπτει στοιχεία που αφορούν τον ψυχισμό και τα συναισθήματα των ερμηνευτών. Στα έργα των εικαστικών εγκαταστάσεων ο φωτισμός λειτουργεί ως αναφορά στο φυσικό περιβάλλον και σχέση του ανθρώπου με αυτό.
    • The present work deals with the evolution of lighting in the field of performing arts. Lighting is one of the basic tools for the creation of performing arts and is characterized by its functional and expressive character for the realization of a spectacle. Lighting designers use countless techniques related to light, shadow and color in order to reinforce on practical and expressive level their work, while at the same time placing particular emphasis on the production of work through which the spectators can gain interactive experiences. Modern technologies allow artists to create works that convey the message and emotion they wish to express to the audience. This paper examines the contribution of lighting and digital media to theatre, concerts and art installations. There are introduced uses and methods of lighting, historical elements that have contributed to expand the use of lighting in each of the mentioned applications, and examples that are analysed aiming to document a comparative study based on the three applications. At first the evolution of digital media and technologies related to lighting and optics is explored. These kinds of inventions have their origins in ancient cultures, in means of expression that can still be found today, such as shadow theatre. Inventions such as the Camera Obscura (17th century), used by scientists and artists of that period, are considered to be the ancestors of modern technologies such as the camera. In the 17th and 18th centuries, devices for projecting at first static and then moving images appeared, enriching exhibitions and performances of the time with spectacular effects. The 20th century was the era of multiple and continuous technological breakthroughs and their rapid spread. During that period several attempts were made to render immersive films based on technologies from previous years. The evolution of the entertainment experience is linked to the evolution of technology. The emergence of computers, the spread of the use of cameras and the use of video have greatly changed art. In addition, discoveries intended for government and scientific purposes applied in the performing arts, and as a result, many artists incorporated modern technologies into their works, evolving their means and mode of expression. Along with the spread of technology, the percentage of the population gaining access to the use of digital media, familiarity with it and the viewing of works made from digital technologies is increasing. At the same time, the idea of interaction is gaining audience as more media become available, leading artists to rethink the role of the viewer. Considering the role of lighting in the theatre, it can be observed that modern technologies have always been adopted in this area in order to optimise the spectacle both technically and expressively. The invention of electricity in 1879 solved many of the technical issues that arose with technologies such as the gas, while at the same time widening the creative and dramatic perspectives of theatrical lighting. When it comes to lighting design for theatrical productions, no rules are followed but elements such as adequate lighting, highlighting of the third dimension, selectivity, atmosphere creation, interaction, fluidity and style of lighting are taken into account, elements that the lighting designer is asked to include according to his or her own judgement and based on the staging of the theatrical performance. For several years lighting in the theater has been used as a mean to illuminate the performers and the props that were on the scenery. As years came by, the contribution of art and technology enriched the use of lighting. The introduction of digital media in the performances brought up ideas such as Gordon Craig's Uber-Marionette and the creation of the Total Theater (1926), an immersive theatrical space that Walter Gropius had designed. As a result, new elements were applied to the performances such as the replacement of the sets with projections, the partial or totally replacement of actors with lighting systems. It is observed that in contemporary theatrical performances, lighting is used as a medium of expression, as an element that defines the stage space and as a tool for the creation of symbolism. Concerts are also included in the field of entertainment as an audiovisual spectacle. Technologies used in theatrical lighting have been applied, usually with a different approach, to concert lighting. Concerts lighting designers focus on highlighting the performers across the full range of the arena, integrating the audience into the spectacle and fitting lighting with the music. Lighting produces impressive visual effects such as ephemeral spaces that change instantly and accord with the music. The audience is able to have an interactive experience as they are piece of the spectacle. In contemporary concerts, the appearance of screens serves practical issues and at the same time adds a cinematic element to the spectacle. Due to the extensive projection of visual content in concert venues, questions arise about the effect of the projections on the audience. On the one hand, through the screens most of the audience is able to see the spectacle, regardless of the position they are standing in; on the other hand, it is not particularly clear how much the spectators are involved and how this is achieved. Alongside the developments in the theatrical field, fundamental concepts changed in the field of art during the 19th and 20th centuries. Artists and art critics turned their attention in a different direction, they ceased to be interested in academicism, beauty and harmony and focused their attention on how to awaken the audience and produce art that was relevant to their time. Ideas such as the Gesamtkunstwerk are brought back to life in the mid-20th century, as attempts are made to produce works of art using a variety of means of expression. Performing and visual arts partially work together, as the theatrical element enters into Performace artworks and Happening. Artistic movements that emerged in the early 20th century such as Futurism and Dadaism introduced radical and provocative ideas that largely disrupted the art of their time and their traces can be traced likewise in contemporary art. At the same time with the new means of expression, modern ways of presenting works of art followed, as in many cases visitors were transformed from spectators-observers to co-creators of the artwork. In the context of experimentation and the search for new means of expression, lighting is part of the palette for several artists, especially in sculptures and art installations. In the middle of the 20th century, groups of visual artists were created who used lighting as their main tool; while at the same period video art appeared. The use of lighting technologies and video projections applied in order to create works of art installations in which visitors interacted with light. Consequently, the idea of immersion reappears, creating exhibition spaces specially designed to host multi-sensory immersive artworks in which the public interacted. Based on the analysis of examples in each application, certain characteristics are identified from the use of digital media and lighting technologies. Undeniably, the use of lighting technologies enhances the viewers' experience in terms of interaction with the works of art installations. Lighting dominates within the visual art installations in the examples reviewed, whether it is light sources or video projections. Visitors interact with the lighting as it cascades onto them and into the space were they are moving around, becoming part of the work. The scale of the installations, the contrasts between light and shadows, the navigation within the artwork, the interaction with the lights and the available surfaces (such as mirrors and objects) are elements through which visitors gain interactive experiences while viewing - participating in - the artworks. It is observed that in the concert field there is the possibility of interaction but also the possibility of viewing a partly cinematic spectacle in which the audience is mostly inert. The use of digital media combined with a proper stage design yields visual access to a wide range. At the same time, the lighting resulting from both screens and lighting systems creates a single field of action for the audience and the artists, thus reducing the distance between them an interactive experience is shared during the performance. However, with the use of digital media there is the possibility of presenting a spectacle in which the boundaries between the artists and the audience are distinct and necessary, as the spectacle resembles a film projection. In these cases the audience does not actively participate, but observes the projected spectacle at a distance, just as in theatre performances. In the theatrical and concert space, it is noticeable that the element of narrative is more visible than in visual installations, as the works of visual installations further emphasize the interaction of the audience within the environments. In theatre, the image in many cases replaces the text, and sometimes the performers. Numerous messages conveyed during a performance are implied through lighting. Lighting determines essential features of the performance concerning the time and space frame, the atmosphere and the emotions that are intended to be conveyed; consequently, the contribution of these elements achieves part of the narration of the performance. In addition, during the performance of concerts, the lighting may have a narrative character, framing and visualizing the meaning of the music through the use of projections and screens. Similar to the function of lighting in the theatre, the appropriate use of colors and contrasts can be used to convey elements that complement the musicians' performance. According to the results of the research, lighting is an efficient and practical medium where changes can be achieved with ease without great demands on stage equipment for all three applications mentioned above. With the use of modern lighting systems, projectors and screens, rapid scene changes can be achieved, which is particularly relevant for theatre and concerts. In the theatre, the successive change of scenes takes place directly, with changes in color, lighting intensity, video or image projection through projection systems. In art installations, lighting defines the field of action, guides visitors and creates spatial illusions. In a similar way, digital media contribute to the creation of ephemeral environments across the entire breadth of the scene, highlighting and obscuring parts of the scene. Furthermore, with the image changes resulting from the projections, the stage space is transformed in relation to the music to produce a seamless audiovisual effect. Finally, lighting enhances the element of symbolism, through which the ideas, the subconscious notions of the viewers and the meanings that the artists wish to communicate are represented. According to the examples examined in this paper, theatrical lighting reveals elements concerning the psychism and emotions of the performers. In the works of art installations, lighting functions as a reference to the natural environment and man's relationship with it.
  15. Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.