Η κοινωνιογλωσσική κατασκευή της μέσης και τρίτης ηλικίας στον τηλεοπτικό μυθοπλαστικό λόγο

The sociolinguistic construction of middle and old age in the discourse of television fiction (Αγγλική)

  1. MSc thesis
  2. Μακρής, Κωνσταντίνος
  3. Σύγχρονες τάσεις στη γλωσσολογία για εκπαιδευτικούς (ΑΔΕ)
  4. 31 Ιουλίου 2022 [2022-07-31]
  5. Ελληνικά
  6. 111
  7. Γεωργαλίδου , Μαριάνθη
  8. Συμεών , Δέσποινα | Κανάκης , Κώστας
  9. Κοινωνιογλωσσολογία | Socioliguistics | τηλεοπτικές σειρές | movie series | ηλικιακές ταυτότητες | age identities | λόγος μέσης ηλικίας | discourse of middle age | λόγος τρίτης ηλικίας | discourse of old age | λόγος διαρκούς εφηβείας | discourse of perpetual adolescence
  10. 2
  11. 37
  12. 176
  13. 0
  14. Γούτσος, Δ. (2013). Γλώσσα και επικοινωνία. Στο Γ. Ξυδόπουλος (Eπιμ.), Γλώσσα, κοινωνία και εκπαίδευση: Εγχειρίδιο μελέτης (σσ. 165-276). Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
    • Στόχος της παρούσας εργασίας είναι να εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο αναπαρίστανται κοινωνιογλωσσικά η μέση και η τρίτη ηλικία στον λόγο της τηλεοπτικής μυθοπλασίας. Ειδικότερα, η εργασία εστιάζει στην περίπτωση της κωμωδίας και περιλαμβάνει την ανάλυση δέκα σύντομων σκηνών (πέντε για τη μέση και πέντε για την τρίτη ηλικία) από δημοφιλείς ελληνικές σειρές των τριών τελευταίων δεκαετιών (1990-2020), στις οποίες ένας τουλάχιστον μυθοπλαστικός χαρακτήρας αναπαρίσταται να αυτο-προσδιορίζεται ή να ετερο-προσδιορίζεται ως μεγάλος,-η/ ηλικιωμένος,-η και να διαπραγματεύεται κατά τη συνομιλιακή διεπίδραση την ένταξή του στις κατηγορίες αυτές. Προσεγγίζοντας την ταυτότητα ως ζήτημα ενδεικτικότητας και τοπικής/συγκειμενικής συγκρότησης, η ανάλυση αντλεί από το κοινωνιοπολιτισμικό μοντέλο των Bucholtz & Hall (2005) και αξιοποιεί, υπό το πρίσμα της Κριτικής Ανάλυσης Λόγου, έναν συνδυασμό εργαλείων από το πεδίο της εθνομεθοδολογίας (Ανάλυση Συνομιλίας και Ανάλυση Κατηγοριοποίησης Μέλους), της διεπιδραστικής κοινωνιογλωσσολογίας (θεωρία της επικοινωνιακής προσαρμογής, συμφραστικοί δείκτες) και της πραγματολογίας (θεωρία του «προσώπου»). Βάσει αυτών διερευνάται αν και μέσω ποιων συνομιλιακών και υφολογικών πρακτικών ο μυθοπλαστικός λόγος αναπαράγει τελικά το κυρίαρχο αφήγημα της κρίσης της μέσης ηλικίας και της παρακμής των ηλικιωμένων. Το συμπέρασμα που συνάγεται από την ανάλυση είναι ότι, παρά την τάση μετάβασης από πιο στερεοτυπικές σε πιο ρευστές και υβριδικές ηλικιακές αναπαραστάσεις που παρατηρείται με την πάροδο του χρόνου, η σύγχρονη τηλεοπτική κωμωδία εξακολουθεί να προωθεί πιο παραδοσιακές ηλικιακές εννοιολογήσεις, υπονομεύοντας συστηματικά μέσω του χιούμορ τον λόγο της διαρκούς εφηβείας (Gennaro, 2013), τον οποίο φαινομενικά προβάλλει. Ειδικότερα, η έρευνα έδειξε πως ο λόγος των κωμικών σειρών δεν είναι κοινωνικά «αθώος», αφού μέσω ρητών κατηγοριοποιήσεων, συνομιλιακών πρακτικών και πραγματολογικών υπονοημάτων αναπαράγει τους κυρίαρχους ηλικιακούς λόγους και με όχημα το χιούμορ φυσικοποιεί αρνητικά στερεότυπα για τη μέση και την τρίτη ηλικία, «νομιμοποιώντας» υπόρρητα τον ηλικιακό ρατσισμό.
    • The aim of this paper is to examine the way in which middle and old age are sociolinguistically represented in the discourse of television fiction. In particular, the study focuses on the case of comedy and includes the analysis of ten short scenes (five for middle age and five for the elderly) from popular Greek series of the last three decades (1990-2020), in which at least one fictional character is represented to self-identify or hetero-identify as an adult/elderly and negotiates his inclusion in these categories during the conversational interaction. Approaching identity as a matter of indicativeness and occasioned/contextual construction, the analysis draws on the sociocultural model of Bucholtz & Hall (2005) and utilizes, in the light of Critical Discourse Analysis, a combination of tools from the field of ethnomethology (Conversation Analysis and Membership Categorization Analysis), interactive sociolinguistics (Communication Accommodation Theory, contextualization cues) and pragmatics (the concept of “face”). In this context, we investigate whether and through which conversational and stylistic practices fictional discourse finally reproduces the dominant narrative of midlife crisis and the decline of the elderly. The analysis concludes that, despite the tendency to move from more stereotypical to more liquid and hybrid representations of age over time, modern television comedy continues to promote traditional perceptions of age, systematically undermining via humor the “marketing discourse of perpetual adolescence” (Gennaro, 2013), which it ostensibly projects. In particular, the research showed that comedie series discourse is not socially “inconsequent”, since, through explicit categorizations, conversational practices and pragmatic implications, it reproduces the dominant age discourses instrumentalizing humor to naturalize negative stereotypes about middle and old age, secretly "legitimizing" ageism.
  16. Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.